Ενώ οι Ιταλοί πανηγυρίζουν το δεύτερο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα της ιστορίας τους, αυτό που κατέκτησαν κάνοντας το Γουέμπλεϊ να σωπάσει, στο νησί (και στο διαδίκτυο…) περνάνε από λαϊκά δικαστήρια τον Γκάρεθ Σάουθγκέιτ στον οποίο χρεώνουν την απώλεια του τρόπαιου κατηγορώντας τον κυρίως για τις επιλογές των εκτελεστών πέναλτι. Ας το δούμε το πράγμα αναλυτικά.  

Κόστισε κυρίως το άγχος

Το να χάσουν τρεις παίκτες στη σειρά πέναλτι, ενώ προφανώς η ομάδα τους είχε προετοιμαστεί για την πιθανότητα ο τελικός να κριθεί από τα 11 βήματα, μαρτυρά κυρίως το τεράστιο άγχος των Αγγλων μπροστά στην υποχρέωση της κατάκτησης του πρώτου τρόπαιου της ιστορίας τους από το 1966. Για το άγχος αυτό μπορεί να ευθύνεται ο προπονητής – κυρίως όμως ευθύνονται οι αποτυχίες όλων των προηγούμενων που γέμισαν τους τωρινούς παίκτες της Εθνικής Αγγλίας με άγχος. Για την Αγγλία από την αρχή του τουρνουά ήταν πιο σημαντικό το να κερδίζει από το να παίζει καλά – αυτό υπήρξε μια μεγάλη διαφορά από την ομάδα του Ρομπέρτο Μαντσίνι π.χ. Η επιλογή αυτή σηκώνει πραγματικά μεγάλη συζήτηση – μπορεί ωστόσο να γίνει κυρίως με ψυχαναλυτές: είναι περισσότερο κάτι που σχετίζεται με ένα είδος εθνικής ψύχωσης. Η των εκτελεστών των πέναλτι (που είναι κάτι πιο ενδιαφέρον από τον τρόπο της εκτέλεσής των πέναλτι) σηκώνει μεγαλύτερη συζήτηση. Ας δούμε γιατί τους διάλεξε ο Σάουθγκέιτ κι αν υπήρχαν άλλοι διαθέσιμοι.

Κρύοι ήταν πάντα

Ο Σάθγκέιτ κατηγορήθηκε γιατί έβαλε τον Σάντσο και τον Ράσφορντ στο τέλος της παράτασης για να εκτελέσουν πέναλτι κομμάτι «κρύοι». Η επιλογή δεν είναι πρωτότυπη: το ίδιο έκαναν στον ημιτελικό Ιταλία – Ισπανία και ο Μαντσίνι και ο Λουίς Ενρίκε. Ο Μαντσίνι έβαλε στο ματς τον Μπερναντέσκι (αντί του Κιέζα) στο 107΄και ο Ενρίκε είχε βάλει τον Τιάγκο (αντί του Μπυσκέτς) ένα λεπτό νωρίτερα. Και οι δυο ευστόχησαν γιατί είναι καλοί εκτελεστές. Ο Σαουθγκέιτ έβαλε τους Σάντσο και Ράσφορντ στο 119΄. Να δεχτώ ότι ίσως άργησε λίγο, αλλά ένα δεκάλεπτο δεν κάνει ένα ποδοσφαιριστή έτοιμο και ικανό για να εκτελέσει πέναλτι, αν είναι μέτριος εκτελεστής. Ο Σάκα που αστόχησε ήταν σχεδόν μια ώρα στο γήπεδο. Αλλά ο Ντοναρούμα τον υπνώτισε κι αυτόν.

Κολομβία και Ελβετία

Στην ιστορία αυτή υπάρχει μια λεπτομέρεια που έπαιξε ρόλο: το γεγονός ότι η Αγγλία, τον καιρό του Σάουθγκέιτ έχει κερδίσει δυο φορές ματς στα πέναλτι. Ο προπονητής των Αγγλών πίστευε πως υπάρχει μια συγκεκριμένη μεθοδολογία που θα δώσει τη νίκη: επαναλαμβάνει σχεδόν όσα έχει κάνει στα δυο προηγούμενα ματς που η Αγγλία κέρδισε στα πέναλτι.

Ας τα θυμηθούμε. Στο ματς με την Κολομβία στο μουντιάλ του 2018 έστειλε στο γήπεδο στο 115΄ της παράτασης τον Ράσφορντ αντί του Κάιλ Γουόκερ, όπως και τώρα. Κόντρα στην Ελβετία, στο μικρό τελικό του UEFA Nations League έστειλε στο ματς στο 108΄τον πιτσιρίκο Σάντσο μαζί με τον Ρος Μπάρκλεϊ, αντί του Λίνκαρ και του Ντέλφι. Και στις δυο περιπτώσεις οι παίκτες που ήρθαν από τον πάγκο για να χτυπήσουν πέναλτι ευστόχησαν. Ο Ράσφορντ το 2018 ήταν 20 χρονών, ο Σάντσο το 2019 ήταν 19, όσο και ο μοιραίος Σάκα. Για τον Σάουθγκέιτ οι ηλικίες δεν παίζουν ρόλο. Αλλά υπήρξαν και κάποια ακόμα που ρόλο έπαιξαν.  

Ο Σάουθγκέιτ δεν ξέχασε ότι στο μουντιάλ κόντρα στην Κολομβία έχασε πέναλτι ο Χέντερσον – για αυτό την Κυριακή τον έβγαλε από το ματς. Σε σχέση ωστόσο με εκείνες τις εκτελέσεις δεν είχε κάποιους που τότε ευστόχησαν: με την Κολομβία και την Ελβετία το κρίσιμο τελευταίο πέναλτι το έχει χτυπήσει ο Ντάιερ. Που την Κυριακή δεν ήταν στο γήπεδο.

Λίγοι ήταν διαθέσιμοι

Η ερώτηση είναι αν υπήρχαν άλλοι εκτελεστές διαθέσιμοι. Ο Μουρίνιο έγραψε ότι ένας τουλάχιστον «κρύφτηκε», εννοώντας τον Λουκ Σο με τον οποίο τσακωνόταν και όταν ήταν στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Ο Ρόι Κιν, ο παλιός αρχηγός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που είναι πλέον σχολιαστής είπε μετά το τέλος του ματς ότι περίμενε να δει τον Στέρλινγκ ή τον Γκρίλς να αναλαμβάνουν την ευθύνη να εκτελέσουν το τελευταίο πέναλτι κι όχι να εμφανιστεί την κρισιμότερη στιγμή της βραδιάς απέναντι στο γίγαντα Ντοναρούμα ο Σάκα, που είναι ένα παιδάκι. Το ίδιο υποστήριξε και ο Γκάρι Νέβιλ που μίλησε για παίκτες που κρύφτηκαν. Ο Γκρίλις είπε ότι αυτός ένιωθε έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη: σε ένα πλάνο που έδειξε η αγγλική τηλεόραση φαίνεται αυτός και ο Φίλιπς φαίνονται να μιλάνε με τον προπονητή τους, αλλά δεν είναι σαφές αν του λένε ότι θέλουν να αναλάβουν εκτέλεση.  Αλλά προσοχή: δεν μιλάμε για παίκτες με τεράστια διεθνή καριέρα - μιλάμε για δυο παιδιά χωρίς διεθνή ματς με τις ομάδες στις οποίες αγωνίζονται. Ο Γκρίλις παίζει στην Αστον Βίλα κι ο Φίλιπς στη Λιντς. Ποιος μένει; Ο Στέρλινγκ, που είχε σκοράρει στο ματς με την Κολομβία το 2018. Αλλά που ποτέ δεν ήταν ο βασικός εκτελεστής πέναλτι στη Σίτυ: ο Στέρλινγκ τα κερδίζει αλλά κατ εντολή του Πέπ Γκουαρντιόλα άλλοι τα χτυπάνε. Το ίδιο συμβαίνει και στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: ο Λουκ Σο χειροκροτεί τις εκτελέσεις του Μπρούνο Φερνάντεζ από τη βούλα.

Δεν γινόταν να λήξει 1-0

Η δική μου ετυμηγορία είναι άλλη: το λάθος του Σαουθγκέιτ είναι ότι έπαιξε για το 1-0 σε ένα τουρνουά που το να λήξει 1-0 ένα ματς ήταν απίθανο. Από τη φάση των 16 και μετά 1-0 έχει λήξει μόνο το Βέλγιο – Πορτογαλία, αλλά το γκολ του Αζαρ δεν μπαίνει στο 2ο λεπτό, μπαίνει στο 46΄. Το 1-0 δεν μπορούν να το κρατήσουν ούτε οι Ιταλοί με τους Ισπανούς: στο 81΄ισοφαρίστηκαν. Επρεπε ο Σάουθγκέιτ να θυμάται ότι από τα προημιτελικά και μετά σε 5 από τα 6 ματς έχουν σκοράρει και οι δυο ομάδες και ότι στο μόνο ματς που αυτό δεν συνέβη είναι γιατί η Αγγλία του διέλυσε τους Ουκρανούς: δεν τους κέρδισε με 1-0. Ο Σάουθγκέιτ έπρεπε να κάνει ό,τι μπορεί για να μην πάει το ματς στα πέναλτι: να επιτεθεί κι ας έχανε. Το ότι κάποιοι παίκτες του θα έχαναν πέναλτι απέναντι στον Ντοναρούμα «σκοτωμένοι» από το άγχος ήταν το μόνο βέβαιο. Αν δεν διάλεγε αυτούς που διάλεξε θα του λέγανε γιατί δεν διάλεξε όσους με την Κολομβία και την Ελβετία είχαν ευστοχήσει.

Συνέβη εν τέλει κάτι απλό στις επιλογές: τον Σάουθγκέιτ τον κατέστρεψε η υπερανάλυση – το πλήθος των στοιχείων και η έρευνα στα προηγούμενα. Νομίζω πως το καλύτερο στα πέναλτι είναι να έχεις πέντε εκτελεστές σταθερούς. Καταλαβαίνω να αλλάξεις ένα που έχασε ένα πέναλτι στο προηγούμενο ματς. Αλλά το να ψάχνεις τόσο μανιακά τι έχει συμβεί στα πρόσφατα προηγούμενα δεν ξέρω εν τέλει πόσο σε καλό σου βγαίνει…