Διάφοροι φίλοι και γνωστοί τις τελευταίες μέρες με ρωτάνε τι νομίζω ότι θα κάνει ο κόουτς Ράφα Μπενίτεθ στον Παναθηναϊκό. Μακάρι να είχα μια μαγική σφαίρα για να μπορέσω και να απαντήσω. Το τι θα κάνει ένας προπονητής στην Ελλάδα ελάχιστα έχει να κάνει με τις προηγούμενες δουλειές του. Υπάρχουν προπονητές που έχουν έρθει εδώ με εντυπωσιακά βιογραφικά και έχουν φύγει γρήγορα και χωρίς μάλιστα να στεναχωρηθεί κανείς. Ειδικά η ιστορία του Παναθηναϊκού είναι γεμάτη από τέτοιες περιπτώσεις: στον πάγκο του ΠΑΟ ζορίστηκαν ο Στέφαν Κόβατς και ο Μπένγκστον, αλλά και ο Τεν Κάτε, ο Οσιμ, ο Μαλεζάνι, ο Τερίμ φυσικά και ο Ρουί Βιτόρια που κακό βιογραφικό δεν είχε - ο Μπενίτεθ βέβαια έχει το εντυπωσιακότερο βιογραφικό από όλους, για την ακρίβεια έχει το εντυπωσιακότερο από οποιονδήποτε άλλο προπονητή έχει περάσει από την Ελλάδα. Και έχει φυσικά το ακριβότερο συμβόλαιο. Και τα δυο παίζουν και δεν παίζουν ρόλο.

Η πιθανότητα επιτυχίας ενός προπονητή στα μέρη μας δεν εξαρτάται συνήθως από την ικανότητα του, αλλά από την καταλληλότητα του που είναι κάτι άλλο. Ακόμα κι αν τα τελευταία δείγματα γραφής του Μπενίτεθ δεν ήταν τα καλύτερα (από την Εβερτον και την Θέλτα έφυγε γρήγορα) δε νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που μπορεί σοβαρά να ισχυριστεί ότι ένας προπονητής που έχει κατακτήσει ευρωπαϊκά τρόπαια με τρεις διαφορετικές ομάδες δεν εχει τα εχέγγυα για να δουλέψει καλά στον Παναθηναϊκό. Το πρόβλημα είναι αυτό «το δουλεύω καλά» το οποίο είναι πάρα πολύ σχετικό όταν μιλάμε για τον ΠΑΟ. Διότι αν κρίνω από συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια το βασικό ζητούμενο για τον ΠΑΟ είναι μόνο ένα: το πρωτάθλημα. Κι αν ένας προπονητής δεν το κατακτήσει είναι εξ’ορισμού αποτυχημένος. Ενώ μόνο έτσι δεν θα πρεπε να συμβαίνει.

Κομμάτι ενός παζλ

Το ότι θα έπρεπε και τι δεν θα έπρεπε βέβαια είναι μια άλλη ιστορία. Με τις αντιλήψεις του κόσμου περί επιτυχίας είναι δύσκολο να τα βάλεις. Για μένα η συμβολή ενός προπονητή  στην κατάκτηση ενός τίτλου είναι πάντα απαραίτητη, πλην όμως μικρή: κομμάτι ενός παζλ είναι απλά η δουλειά του. Ειδικά στην Ελλάδα μετράει πολύ περισσότερο η γενικότερη διοικητική ικανότητα, η αξία και η προσωπικότητα των ποδοσφαιριστών ακόμα και η τύχη να βρεις καλές συνθήκες, αλλά και η τύχη γενικότερα. Ο Ράζβαν Λουτσέσκου π.χ κέρδισε πρόπερσι ένα πρωτάθλημα το οποίο στην διάρκεια της σεζόν το είχε χάσει και μάλιστα περισσότερες από μία φορά. Μετά την ισοπαλία με τη Λαμία στα play off (και μάλιστα με γκολ στο 10ο λεπτό των καθυστερήσεων) αμφιβάλλω αν υπήρχε κανείς που να πιστεύει ότι ο ΠΑΟΚ θα κόψει τότε πρώτος το νήμα. Για να το πετύχει χρειάστηκε ο Ολυμπιακός να φτάσει στον ημιτελικό του Conference League με την Αστον Βίλα και να αναβληθεί το παιγνίδι του με τον ΠΑΟΚ στην Τούμπα και μετά να πάει εκεί άδειος, αλλά και να χάσει ένα παιχνίδι από τον ΠΑΟΚ η ΑΕΚ στο οποίο προηγούνταν 1-2 μέχρι το 81΄και στη συνέχεια αυτοκτόνησε. Φέρνω ως παράδειγμα αυτό το πρωτάθλημα διότι κατά τη γνώμη μου πρόκειται για αυτό στο οποίο ένας προπονητής, εν προκειμένω ο Λουτσέσκου, έχει πραγματικά ένα τεράστιο μερίδιο στην τελική επιτυχία του – ίσως το μεγαλύτερο που είχε ποτέ προπονητής στην Ελλάδα.

Τι χρειάζεται ο ΠΑΟ

Η επιτυχία ενός προπονητής εδώ έχει να κάνει κυρίως με την στήριξή του. Ο Μπενίτεθ θα πετύχει στον Παναθηναϊκό μόνο αν στηριχτεί πραγματικά. Αλλά η στήριξη ενός προπονητή δεν είναι εύκολη δουλειά. Δεν είναι επίσης ίδια σε οποιαδήποτε ομάδα. Υπάρχουν ομάδες στις οποίες ο προπονητής στηρίζεται διότι του επιτρέπεται να λειτουργεί ως απόλυτο αφεντικό, να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για όλα και να μείνει μακριά από οποιαδήποτε συζήτηση: στον Παναθηναϊκό αυτό συνέβη περίπου δύο χρόνια με τον Γιοβάνοβιτς – ιστορικά στο ελληνικό ποδόσφαιρο έχει συμβεί με τον Μπάγεβιτς στην ΑΕΚ, τον Βαλβέρδε στον Ολυμπιακό στο δεύτερο του πέρασμα, σίγουρα με τον Λουτσέσκου στον ΠΑΟΚ, είναι σπάνιο δηλαδή. Σε άλλες περιπτώσεις στήριξη σημαίνει να υπάρχει ένας καλός μηχανισμός υποστήριξης γύρω από τον προπονητή, ώστε να μην του φορτώνονται προσωπικά οι αποτυχίες - να μη χρησιμοποιείται δηλαδή σαν μια τεράστια ασπίδα πίσω από την οποία κρύβονται διοικητικές παραλείψεις, λάθη ποδοσφαιριστών και κουταμάρες τεχνικών διευθυντών. Στον Μπενίτεθ θα άρεσε να δουλέψει ως απόλυτο αφεντικό. Αλλά στον ΠΑΟ υπάρχει ήδη ο νέος σύμβουλος Φράνκο Μπαλντίνι. Σήμερα κυκλοφορεί ότι θα υπάρξει και τεχνικός διευθυντής. Ωραία είναι όλα αυτά. Αλλά δεν ξέρω πόσο απόλυτο αφεντικό μπορεί να είναι ο Μπενίτεθ σε ένα τέτοιο πλαίσιο.

Από την άλλη το όνομα του Ισπανού είναι τόσο μεγάλο ώστε όντως μπορεί να μπει μπροστά στα δύσκολα, να πει «αναλαμβάνω την ευθύνη» κι αυτό να μην σημαίνει ότι αυτομάτως τρίζει ο πάγκος του. Αλλά ο Παναθηναϊκός δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο – κάποιον δηλαδή υπεράνω κριτικής. Χρειάζεται έναν άνθρωπο να φτιάξει μια ομάδα ικανή να παίξει ποδόσφαιρο που θα  φέρει αποτελέσματα. Αυτό είναι που κατά βάση του λείπει ειδικά τον τελευταίο χρόνο: τα αποτελέσματα τον ενδιαφέρουν περισσότερό από το ποδόσφαιρο. Ολοι μοιάζουν να έχουν ξεχάσει πως κάθε επένδυση χρειάζεται χρόνο. Ακόμα κι αυτή που βασίζεται σε ιδέες, όπως είναι η επένδυση σε ένα προπονητή.

Το μεγάλο του ατού

Ο Μπενίτεθ έχει ένα ατού που δεν φαίνεται στο βιογραφικό του. Το ποδόσφαιρο που διδάσκει είναι σε γενικές γραμμές απλό και κατανοητό όχι μόνο από τους παίκτες του, αλλά και από τους αθλητικογράφους οι οποίοι δεν θα χρειαστεί να εξηγήσουν δύσκολα πράγματα που έχουν να κάνουν με τη δουλειά του. Οπότε αυτό χρειάστηκε στον Παναθηναϊκό τα πράγματα δεν πήγαν καλά. Οποιος προπονητής τόλμησε νεοτερισμούς απέκτησε την ετικέτα του «τρελού» μόνο και μόνο γιατί όσοι παρακολουθούσαν τη δουλειά του δεν μπορούσαν να τον καταλάβουν και η ετικέτα έφερε και το τέλος του. Για ένα ανεξήγητο λόγο βραχύβια υπήρξε και η παρουσία όποιου κατά καιρούς ζήτησε πολλές μεταγραφές: ο Τερίμ πχ μόλις είπε ότι ο Παναθηναϊκός μπορεί και να χρειάζεται δέκα μεταγραφές άρχισε να φτιάχνει τις βαλίτσες του. Αλλά ένας προπονητής – ειδικά μάλιστα ένας προπονητής με βιογραφικό – δεν πρέπει για να πετύχει ούτε να μετράει τα λόγια του, ούτε να εξηγεί τις επιλογές του και για αυτές να απολογείται. Ο Μπενίτεθ θα τα καταφέρει αν δεν βρεθεί στο μίξερ των αντιπαραθέσεων – αν δεν χρειαστεί να προσαρμοστεί με διάφορες πραγματικότητες που υπάρχουν εντός της ομάδας. Αν προσπαθήσει να γίνει φίλος όλων ή ο καλός δάσκαλος που θα αγαπούν οι πάντες ή ο τύπος που καταλαβαίνει και κάνει τα στραβά μάτια, αλίμονό του.   

Να μην αλλάξει

Ο Μπενίτεθ είναι ένας παράξενος Ισπανός που δεν αγαπάει πολύ την κατοχή της μπάλας, που σπάνια μεταβάλει το 4-2-3-1, που δείχνει μεγαλύτερο βάρος στην άμυνα από την επίθεση, που καταλαβαίνει ότι πρέπει και οι παίκτες του να έχουν γνώμη και που δεν έχει κανένα πρόβλημα να μιλήσει με διοικητικούς παράγοντες την γλώσσα της αλήθειας χωρίς να φοβάται ότι αν αυτοί θυμώσουν μπορεί να βρεθεί να ψάχνει για δουλειά. Είναι επίσης κάποιος που θέλησε να έρθει στον Παναθηναϊκό αφήνοντας στην άκρη ένα σεβαστό και μεγάλο συμβόλαιο που είχε με την UEFA για να προΐσταται της τεχνικής επιτροπής της. Όταν τον ρώτησαν στην Νιόν γιατί είπε το «ναι» στον Παναθηναϊκό είπε πως του έχει λείψει η δουλειά, πως βαρέθηκε την ρουτίνα και πως θέλει μια καινούργια πρόκληση και όχι περιπέτειες. Αν αγαπούσε τις περιπέτειες θα πήγαινε στη Βραζιλία όπου τον ήθελαν, αλλά μετά το πέρασμα του από την Κίνα αποφάσισε πως δεν είναι για τέτοια: είναι πλέον μεγάλος άνθρωπος. Όλα αυτά στα λέω χωρίς να έχω απάντηση για το αν ο Ισπανός είναι ο κατάλληλος προπονητής για τον ΠΑΟ – ικανότατος προφανώς και είναι.

 Δεν έχω απάντηση για ένα λόγο: γιατί δυσκολεύομαι να καταλάβω για ποιον προπονητή είναι κατάλληλος ο Παναθηναϊκός του καιρού μας. Το λέω γιατί σ’ αυτόν έχουν αποτύχει και όσοι ποντάρουν στην εσωτερική ηρεμία της ομάδας όπως ο Βιτόρια, και όσοι ήθελαν την ομάδα να την ξυπνήσουν αναστατώνοντάς την όπως ο Τερίμ και όσοι ακολούθησαν την πεπατημένη όπως ο Αλονσο, και όσοι ήθελαν καλά αποδυτήρια όπως ο Χρήστος Κόντης πχ που αν είχε κερδίσει τον Ολυμπιακό και τον Άρη μην αμφιβάλλετε ότι θα ήταν ακόμα προπονητής στον ΠΑΟ. Οπότε ομολογώ ότι περιμένω κι εγώ να δω τι μπορεί να αλλάξει στον Παναθηναϊκό ο Μπενίτεθ. Ελπίζοντας για το καλό του Παναθηναϊκού να μην αλλάξει ο Παναθηναϊκός τον Μπενιτεθ.