Βρίσκω κάτι συμβολικό στον ξαφνικό θάνατο του Ανδρέα Βγενόπουλου: είναι σαν αυτός να σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, που η ελληνική επιχειρηματικότητα έμοιαζε με ένα μεγάλο τραπέζι πόκερ στο οποίο κάθονταν παραδοσιακοί λεφτάδες και τύποι με μικρότερο πορτοφόλι, αλλά μεγάλο θράσος. Ο Ανδρέας Βγενόπουλος, ο «Βγενό» για τους φίλους του, ανήκε στους δεύτερους. Σήμερα δεν βλέπω ανθρώπους με επιχειρηματικό θράσος, οι παραδοσιακοί λεφτάδες έχουν πάει τα λεφτά τους στο εξωτερικό και δεν υπάρχει και τραπέζι.

Εμειναν μόνο ερωτηματικά

Ο Βγενόπουλος ανήκε σε μια άλλη εποχή αναμφίβολα. Για περίπου δεκαπέντε χρόνια υπήρξε ο σταρ των νέων ελλήνων επιχειρηματιών, αυτών που γιγαντώθηκαν μετά την είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ: ο άνθρωπος που ξεκινώντας ως απλός δικηγόρος έφτασε να γίνει εκτελεστικός πρόεδρος του Marfin Investment Group (ΜΙG), βασικός μέτοχος της Vivartia (πρώην Δέλτα), του «Υγεία» και της Attica Holdings που κατέχει τα SuperFast Ferries και τα Blue Star Ferries, κτλ. Εφυγε από τη ζωή ενώ ήταν στο επίκεντρο εισαγγελικών ερευνών στην Ελλάδα και στην Κύπρο – υποθέτω πως κάμποσα από τα ερωτηματικά για τη δράση του θα μείνουν αναπάντητα, όμως η διαδρομή του δείχνει πως ήταν ένας ικανός άνθρωπος – σε αυτό συμφωνούν και οι αντίπαλοί του.

Πολύπλοκος και αντιφατικός

Δεν ξέρω τι είναι αλήθεια από τα πολλά που του καταμαρτυρούν: άγγελος δεν ήταν. Τον Βγενόπουλο τον γνώρισα όταν μπήκε στον Παναθηναϊκό – είχα ακούσει για αυτόν δεκάδες ιστορίες από κοινούς φίλους. Ο Βγενό ήταν η περίπτωση του ανθρώπου που για να τον περιγράψεις έπρεπε να τον γνωρίζεις – η αντιφατικότητα του και η πολυπλοκότητα του χαρακτήρα του δεν γινόταν κατανοητή από τις ιστορίες στις οποίες υπήρξε πρωταγωνιστής. Εχω γνωρίσει σχεδόν όλους τους προέδρους, μεγαλομετόχους και ισχυρούς άνδρες του ΠΑΟ από τον καιρό του Γιώργου Βαρδινογιάννη: ομολογώ ότι κανείς δεν ήταν τόσο αντιπροσωπευτικά Παναθηναϊκός όσο ο Βγενόπουλος, που είχε διατελέσει και αθλητής του ΠΑΟ, αλλά και υπεύθυνος επικοινωνίας τη δεκαετία του 80, όταν ο Γιώργος Βαρδινογιάννης εδραίωνε την αυτοκρατορία του. Και κανείς, από όσους με τη διοίκηση του ΠΑΟ ασχολήθηκαν δεν είχε (;) ένα τόσο μπερδεμένο σχέδιο διοίκησης της ομάδας όσο αυτός: είναι ο μόνος που έχω γνωρίσει στο ποδόσφαιρο που ποτέ δεν κατάλαβα για πιο λόγο έβαλε 25 εκατ ευρώ κι έφυγε. Κρίνοντας εκ των υστέρων, πολλοί λένε ότι ο λόγος ήταν ότι ήθελε κάλυψη από τον κόσμο, ότι κατά κάποιο τρόπο αγόρασε ένα είδος προστασίας βλέποντας ότι βαδίζει σε δικαστικές περιπέτειες. Δεν ισχύει για ένα λόγο απλούστατο: ο Βγενόπουλος αποχώρησε από τον ΠΑΟ το 2011, όταν άρχισε το επιχειρηματικό του στρίμωγμα – όταν δηλαδή τον κόσμο θα τον χρειαζόταν. Το 2008, όταν ξεκίνησε το εγχείρημα της πολυμετοχικότητας, πρόβλημα σοβαρό δεν είχε κανένα.       

Ενας φτωχός με λεφτά  

Η μοναδική εξήγηση που έδωσα προσπαθώντας να καταλάβω την ζημιογόνα για τον ίδιο ενασχόληση του με τον Παναθηναϊκό ήταν η εμμονική του διάθεση να δημιουργεί προβλήματα στα παραδοσιακά ελληνικά «τζάκια»: ο Βγενόπουλος διασκέδαζε στην ιδέα ότι οι Βαρδινογιάννηδες τον απεχθάνονται. Δήλωνε κομμάτι θεατρικά ότι δεν είναι πλούσιος, αλλά «ένας φτωχός με λεφτά». Μιλούσε σοβαρά όταν έλεγε ότι θέλει τρεις Πιζάρο και ότι ονειρεύεται ένα Παναθηναϊκό με μετόχους που όλοι μαζί θα ήταν πιο δυνατοί από τον Αμπράμοβιτς, αλλά δεν είχε ποτέ του ένα σχέδιο διοίκησης της ΠΑΕ. Τον κατηγορούν ότι ήταν αυτός που ξεχείλωσε τα έξοδα του ΠΑΟ, ότι φταίει για το γεγονός ότι η ΠΑΕ σταμάτησε να είναι νοικοκυρεμένη όπως τον καιρό του Τζίγκερ, ότι εν τέλει έταξε πολλά, αλλά το έβαλε στα πόδια: όλα αυτά έχουν μια δόση αλήθειας, αλλά είναι η μια όψη του νομίσματος.   

Δεν περνούσε τις καλύτερες μέρες

Μπορεί να λέει ο καθένας ότι θέλει για τον Βγενόπουλο, αλλά ο Βγενόπουλος είναι ο βασικός λόγος που στον ΠΑΟ από το καλοκαίρι του 2008 μέχρι το καλοκαίρι του 2010 μπήκαν περίπου 75 ζεστά εκατομμύρια ευρώ από τους τότε νέους του μετόχους. Εκ των υστέρων μπορούμε να πούμε ότι τα χρήματα αυτά (συν καμιά 35 εκατ από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις) στον ΠΑΟ τα κατασπατάλησαν, ωστόσο πριν αυτά μπουν η ομάδα δεν περνούσε και τις καλύτερες μέρες της. Το τι συνέβαινε στον ΠΑΟ το 2007-08 το θυμόσαστε. Ο ΠΑΟ έπαιζε στη Λεωφόρο μπροστά σε 5-6 χιλιάδες κόσμο. Η ΠΑΕ δεν μπόρεσε να διοργανώσει ούτε μια γιορτή της προκοπής για τα εκατό χρόνια του συλλόγου. Υπήρχαν εφημερίδες που έβριζαν οπαδούς και υπήρχαν στελέχη που είχαν προσληφθεί στην ΠΑΕ για να τσακώνονται με τον Τύπο. Η δε κόντρα του Τζίγκερ με τους Γιαννακόπουλους ξεκινούσε από τα πρωτοσέλιδα των πράσινων εφημερίδων κι έφτανε μέχρι τις εκπομπές του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου. Δεν χάλασε ο Βγενόπουλος το κλίμα στον ΠΑΟ: ο κακός χαμός γινόταν και η πολυμετοχικότητα άλλαξε τότε εκείνη την πραγματικότητα, που ήταν εφιαλτική. Ακόμα και το περίφημο νοικοκυριό (που υπήρχε) τόσο νοικοκυριό δεν ήταν. Πολλοί π.χ από αυτούς που αγάπησαν τον Μάτος και τον Ιβανσιτς και που τους παρουσίαζαν τότε σαν δυο ψαγμένες μεταγραφές μιας εποχής που ο ΠΑΟ λειτουργούσε, ξεχνούν ότι τους παίκτες αυτούς τους αγόρασαν τελικά οι νέοι μέτοχοι: πληρώθηκαν για τους δυο κοντά στα 6 εκατ ευρώ.  Τουλάχιστον τη διετία της πολυμετοχικότητας ο ΠΑΟ κέρδισε ένα νταμπλ, ο κόσμος είδε μεγάλους παίκτες, η ομάδα πούλησε 35 χιλιάδες διαρκείας στο ΟΑΚΑ, πιθανότατα να είχε ξεκινήσει και την κατασκευή του γηπέδου της, αν ο Βγενόπουλος πίστευε στο σχετικό σχέδιο.  

Δεν κέρδισε τίποτα

Τι κέρδισε ο Βγενόπουλος από την ενασχόλησή του με τον ΠΑΟ; Απολύτως τίποτα, πέραν της χαράς του νταμπλ και της ικανοποίησης γιατί είδε στον ΠΑΟ κάποιους αληθινά σπουδαίους παίκτες. Κανείς δεν τον αποθέωσε και σωστά, αφού ο Βγενόπουλος ποτέ δεν άσκησε στην ομάδα διοίκηση ώστε να πιστωθεί κάποια ιδιαίτερα «μπράβο». Θα πει κάποιος ότι ο ΠΑΟ του έκανε καλό επιχειρηματικά: μπούρδες! Τα μεγάλα του deal τα έκανε πριν αποκτήσει μετοχές του ΠΑΟ. Οποιοι έλεγαν ότι τάχα μου θα πολιτευτεί διαψεύστηκαν παταγωδώς! Η δε έκθεσή του στο ποδόσφαιρο του έκανε και ζημιά. Σε κάθε εντός του ΠΑΟ καυγά του τον κοπανούσαν τότε το Mega και το Star: δεν ήταν η δημοσιότητα που επιθυμούσε. Επίσης άρχισαν να τον κυνηγούν ακόμα και πολιτικοί που δεν ασχολούνταν μαζί του είτε γιατί νόμιζαν ότι το να επιτίθεσαι στον πολύ διάσημο πλέον Βγενό φέρνει ψήφους (Τσίπρας), είτε γιατί τον έβλεπαν ως απειλή για το πολιτικό σύστημα (Παπανδρέου, Ντόρα κτλ).

Ποιος δεν έδωσε υποσχέσεις;  

Πολλοί θα τον θυμούνται σαν τον άνθρωπο που υποσχέθηκε πολλά. Είναι αλήθεια. Ποιος όμως στον ΠΑΟ εκείνων των καιρών δεν έδινε υποσχέσεις; Ο Φιλιππίδης (!) κάποτε υποσχόταν το κύπελλο ΟΥΕΦΑ  κι ο Τζίγκερ ανακοίνωσε κάποτε το πενταετές πλάνο για την κατάκτηση ενός ευρωπαϊκού τίτλου με προπονητή το Μαλεζάνι. Το παράξενο δεν ήταν οι υποσχέσεις του, αλλά ο φόβος του να κάνει ένα βήμα μπροστά: ο Βγενόπουλος ήταν παρορμητικός και εμπιστευόταν σχεδόν αποκλειστικά το ένστικτό του και έτσι θα τον θυμάμαι. Πάνω σε μια παρόρμηση και βλέποντας τον ΠΑΟ να καταρρέει, σχεδόν διαλυμένο από ένα εμφύλιο που κρατούσε μια δεκαετία και βάλε, μπήκε κι έβαλε ένα σκασμό χρήματα παίρνοντας το απόλυτο τίποτα, δηλαδή το 11% μιας ΠΑΕ που χρειάζεται κάθε χρόνο χρήματα. Εφυγε το 2011 όταν εξελισσόταν εκείνη η απίθανη ιστορία με τον Τσάκα και τους Αραβες κι όταν ο Τζίγκερ τον κατηγορούσε ότι διέλυσε τον ΠΑΟ και την ίδια στιγμή του ζητούσε ν αυξήσει το ποσοστό του στην ΠΑΕ βάζοντας κι άλλα χρήματα! Στο τέλος νικήθηκε στο πεδίο της επικοινωνίας – σ αυτό δηλαδή που ο ίδιος πίστευε ότι γνωρίζει καλά.

Πριν δει το τέλος

Το 2010 δεν θα ξεχάσω ότι μου είχε περιγράψει όλα όσα στην Ελλάδα θα συμβούν τα επόμενα χρόνια. Τα νέα μνημόνια, τα παιγνίδια με το νόμισμα, το κίνημα της δραχμής που θα έστηναν τα «τζάκια» που έχουν τα χρήματα τους στο εξωτερικό, την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος, τις δυσκολίες των Τραπεζών. Με όλα αυτά σχεδόν έμοιαζε να διασκεδάζει παρόλο που καταλάβαινε ότι η κρίση θα τσαλάκωνε και τις δικές του επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ισως εκείνο το είμαι «φτωχός με λεφτά» κατά βάση να το πίστευε, ίσως το ότι οι άλλοι θα έχαναν πιο πολλά να τον χαροποιούσε. Κρίμα που έφυγε πολύ νέος, χωρίς να δει το έργο μέχρι το τέλος…