Πριν η Εθνική πόλο φύγει για το Τόκιο ένας κοινός μας φίλος ρώτησε τον προπονητή Θοδωρή Βλάχο τι θα κάνει η ομάδα. «Θα πάει καλά» είπε ο ομοσπονδιακός. «Γιατί είναι μια ομάδα συνεπής». Μου κανε εντύπωση η απάντηση. Ενας άλλος θα έλεγε «καλοδουλεμένη» - για να ευλογήσει και τα γένια του. Ενας άλλος θα έλεγα «ποιοτική» ή «καλή» ή «δυνατή» ή «αποτελεσματική» ή δυσκολοκατάβλητη». Ο Βλάχος είπε «συνεπής». Ισως γιατί η συνέπεια είναι η δύναμη του ελληνικού πόλο. Για αυτή την συνέπεια, που έχει ως αποτέλεσμα έντεκα συνεχόμενες παρουσίες στους Ολυμπιακούς αγώνες, η Εθνική μας ομάδα επιβραβεύτηκε στο Τόκιο με ένα μετάλλιο το χρώμα του οποίου θα ξέρουμε σε 48 ώρες. Οποιο κι αν είναι το χρώμα του μιλάμε για το μεγαλύτερο στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού: το πρώτο μετάλλιο σε Ολυμπιακούς που κερδίζει ελληνική Εθνική ομάδα Ανδρών σε όλα τα ομαδικά σπορ. Ένα μετάλλιο επιβράβευσης μιας προσπάθειας που κρατά δεκαετίες.
Ποιος είναι ο λόγος
Συγκινημένος από την τεράστια νίκη των παικτών του Βλάχου με το Μαυροβούνιο, στο ματς – κλειδί στο δρόμο για τα μετάλλια, σκεφτόμουν ποια είναι τελικά η αποστολή και ο λόγος της ύπαρξης όλων των Εθνικών ομάδων της χώρας μας. Κάποιος απλοποιώντας την απάντηση θα λεγε πως αποστολή τους είναι να κερδίζουν μετάλλια, να φτάνουν σε διακρίσεις, ή θα λεγε πως υπάρχουν για να μας χαρίζουν στιγμές εθνικής υπερηφάνειας. Όλα αυτά ισχύουν και δεν ισχύουν – μπορούν να είναι ο σκοπός, αλλά, παραδόξως, ο σκοπός στην προκειμένη περίπτωση δεν δικαιολογεί από μόνος του το όποιο ενδιαφέρον μας για τις ομάδες αυτές, με τις οποίες μάλιστα – κακά τα ψέματα – η όποια συναισθηματική σχέση είναι χαλαρή. Θέλω να πω πως ποτέ δεν ξέρεις τι θα κάνει μια Εθνική ομάδα που κατεβαίνει σε ένα τουρνουά και δεν μπορείς να την υποστηρίζεις, αφού πετύχει το σκοπό της: πρέπει να το κάνεις από πριν. Η υποστήριξη και το ενδιαφέρον, μολονότι υπάρχουν τα εθνικά χρώματα, δεν είναι ούτε αυτόματη, ούτε δεδομένη: υπάρχουν πολλές εθνικές μας ομάδες για τις οποίες σχεδόν κανείς δεν ενδιαφέρεται, ενώ και η σχέση μας με τις ομάδες για τις οποίες ενδιαφερόμαστε περνά από σαράντα κύματα καθώς πιο συχνά νιώθουμε προδομένοι παρά χαρούμενοι.
Η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει εύκολα «Εθνικές ομάδες που κερδίζουν»: είναι μια χώρα μικρή, οι παραδόσεις της στα ομαδικά σπορ δεν είναι τεράστιες, τα χρήματα που ξοδεύει για τον αθλητισμό είναι πλέον λίγα και όσο κι αν αυτοκολακευόμαστε μιλώντας για ελληνικές ψυχές και DNA κι άλλα τέτοια από πουθενά δεν προκύπτει κάποιο συμβόλαιο με την επιτυχία στηριγμένο στα εθνικά μας χαρακτηριστικά. Η αποστολή και ο λόγος της ύπαρξης των εθνικών μας ομάδων δεν είναι εν τέλει η επιτυχίες – αυτές μπορεί να υπάρχουν, αλλά και να μην υπάρχουν αφού η Ελλάδα δεν είναι ούτε αθλητική υπερδύναμη (ώστε να τις περιμένουμε), ούτε αμελητέα ποσότητα (ώστε να τις θεωρούμε αδιανόητες). Τι μπορούμε να περιμένουμε από τις Εθνικές μας; Αυτό που χρόνια κάνει η Εθνική πόλο: συμμετοχή σε μεγάλους αγώνες. Όχι απλά συμμετοχή σε μεγάλα τουρνουά (στα πανευρωπαϊκά και στα παγκόσμια κι ακόμα και στους Ολυμπιακούς μπορεί να φτάσεις κι αγώνες μεγάλους να μην δώσεις), αλλά συμμετοχή σε ματς που δημιουργούν μνήμες, ιστορία, φίλους των σπορ ανεξάρτητα από την έκβασή τους.
Επτά φορές στα προημιτελικά
Η Εθνική πόλο έχει μια σειρά συμμετοχών σε μεγάλα ματς τόσο μεγάλη που δεν επιτρέπει συγκρίσεις με καμία άλλη Εθνική ομάδα. Μόνο στους Ολυμπιακούς Αγώνες έχει επτά συμμετοχές σε ματς προημιτελικών! Επτά φορές στην τεράστια ιστορία της (από το 1964 μέχρι σήμερα) η ομάδα αυτή έφτασε ένα βήμα από τη ζώνη των μεταλλίων αντιμετωπίζοντας αληθινά μεγαθήρια. Πέντε φορές δεν τα κατάφερε να μπει στην τετράδα, αλλά σε κάθε περίπτωση άφησε σε όποιον την παρακολουθεί την βεβαιότητα πως έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που τα στελέχη αυτής της ομάδας απέκτησαν τον σεβασμό της φίλαθλης γνώμης και αναγνωρίζονται ως σπουδαίοι αθλητές χωρίς στους Ολυμπιακούς να έχουν μετάλλια. Χάρη στη συνέπεια τους κέρδισαν τον σεβασμό κι ο σεβασμός δεν είναι ένα απλό διαβατήριο αναγνώρισης: είναι μια σχέση ζωής. Αυτή η αναγνώριση της προσπάθειας που προκαλεί ένα μοναδικό σεβασμό είναι ο μαγικός ιστός που συνδέει τον Μίχαλο, το Δαμάσκο και τον Παλιό με τον Αρώνη, τον Μαυρωτά, τους Αφρουδάκηδες, και τον Λοράντο, τον Παπαναστασίου, τον Βενετόπουλο με τον Χατζηθεοδωρου, τον Βλοντάκη, τον Χατζή, τον Θωμάκο, τον Πάτρα κι άλλους κι άλλους. Θέλω να πω πως ακόμα κι αν κανείς μας δεν θυμάται τι ακριβώς κέρδισαν όλοι αυτοί με τους συλλόγους τους ή με την Εθνική, χάρη σε μια καριέρα βασισμένη στην προσπάθεια να είναι πάντα παρόντες σε μεγάλα ματς έχουν κερδίσει μια θέση στις καρδιές και στις μνήμες μας ως αληθινά μεγάλοι αθλητές. Κι αυτή, κατά τη γνώμη μου, είναι η κινητήριος δύναμη του ελληνικού πόλο. Η δύναμη της συνέπειας που θα λεγε κι ο Βλάχος.
Από το παρελθόν στο σήμερα
Η Εθνική πόλο μας οδηγεί πάντα στο να θυμόμαστε λιγάκι το παρελθόν της γιατί στο μυαλό μας αυτό το παρελθόν γεννά πάντα το ένδοξο σήμερα. Δεν βλέπουμε «φωτοβολίδες» και εκπλήξεις, αλλά σκυταλοδρόμους. Στην πραγματικότητα η Εθνική πόλο είναι η μεγαλύτερη αθλητική σκυταλοδρομία που υπάρχει στην Ελλάδα: πάντα κάποιοι παίρνουν τη σκυτάλη από τους προηγούμενους χωρίς καλά καλά να καταλαβαίνουμε πως αυτό συμβαίνει! Ούτε κάποιο σπουδαίο πρωτάθλημα έχουμε, ούτε ξοδεύονται απίστευτα χρήματα για την παραγωγή αθλητών, ούτε είμαστε χώρα που παντού συναντάς πισίνες όπως συμβαίνει στην Ουγγαρία, στην Κροατία, στη Σερβία, στην Ιταλία κτλ. Υπάρχει πάντα ο Ολυμπιακός των Τσάμπιονς λιγκ ως ατμομηχανή του σπορ, υπάρχουν ιερές παραδόσεις, υπάρχει η πρέπουσα οργάνωση: αλλά η σκυταλοδρομία που βασίζεται στη θέληση για συμμετοχή της Εθνικής σε μεγάλα ματς είναι κάτι μαγικά αυθύπαρκτο. Που λειτουργεί για μας και ερήμην μας. Ισως γιατί η Εθνική πόλο είναι η μοναδική Εθνική ομάδα της χώρας: μια Εθνική που γνωρίζει τη δύναμη της συνέπειας και που δεν χρειάζεται συγκυρίες και υπεραθλητές για να είναι παρούσα σε μεγάλα ματς. Της αρκεί η αίσθηση του χρέους. Η χαρά να θυμίζει στον κόσμο ότι και στα μεγάλα ματς υπάρχουν παρόντες οι Ελληνες.
Επικός κι απίστευτος θρίαμβος
Αυτό σκεφτόμουν με το Μαυροβούνιο, αυτό σκεφτόμουν και στο επικό, μοναδικό, συγκλονιστικό και υπέροχο ματς με την Ουγγαρία: να οι Ελληνες. Να ο Φουντούλης και ο Γενιδουνιάς, δυο «ιερά τέρατα». Να ο Παπαναστασίου ο νεότερος, ο Χάλαντ της πισίνας. Να ο σκόρερ Αργυρόπουλος, ο γίγαντας Δερβίσης, ο Γκιουβέτσης που ήρθε ξαφνικά για να γίνει ο σταθερά και μόνιμα παίκτης παραπάνω. Να ο Βλαχόπουλος και ο Κολόμβος παρόντες στα δύσκολα. Να ο Σκουμπάκης, ο Καπότσης κι ο Μουρίκης. Να ο απροσπέλαστος Ζερδεβάς. Να ο Θοδωρής Βλάχος και πίσω του ο Αφρουδάκης. Και ακόμα πιο πίσω, αλλά πάντα παρόντες, όλοι οι ήρωες της εθνικής αξιοπρέπειας – ο Μίχαλος, οι Δαμάσκοι, ο Μαυρωτάς, ο Αρώνης, οι σπουδαίοι προπονητές τους, οι νίκες τους και οι ήττες τους που είναι πάντα λιγότερο σημαντικές από τις μεγάλες συμμετοχές τους.
Να, οι Ελληνες θριαμβευτές σε ώρες εθνικής καταστροφής. Να και το μετάλλιο τους, που τι χρώμα θα χει δεν έχει σημασία. Σημασία έχει για τους Ελληνες η ιστορία. Κι αυτοί γράψανε τη μεγαλύτερη….
