Σε ένα καταπληκτικό βιβλίο για την Ανατολική Γερμανία που διάβασα πρόσφατα η δημοσιογράφος – συγγραφέας Κάτια Χούγερ που το έγραψε περιγράφει μια χώρα που όπως λέει δεν υπάρχει πια, και που συμβαίνει να είναι η πατρίδα της. Θυμίζω ότι το κανονικό όνομα της χώρας αυτής στην ελληνική του μετάφραση ήταν Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Η Χούγερ δεν περιγράφει κάτι που δεν παραπέμπει σε διακυβέρνηση του λαού, αλλά σε πείραμα. Η συγγραφέας αγαπάει την χώρα της κυρίως γιατί όπως λέει «δεν ήταν μια ακριβώς κανονική χώρα». Ηταν όπως λέει μια χώρα οι κυβερνώντες της οποίας έψαχναν μάλλον τρελές ιδέες για να δείξουν στους υπόλοιπους του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ πόσο ξεχωριστή αυτή είναι. Η γενναία επένδυση στον αθλητισμό πχ, που είχε αρχίσει με μια στοχευμένη παραγωγή πρωταθλητών σε σπορ που αγωνίζονταν ελάχιστοι αθλητές στον πλανήτη, ήταν ο τρόπος με τον οποίο ήθελαν να προβάλουν ένα είδος υπεροχής. Η δε παρότρυνση για γυμνισμό στις λίμνες και στα ποτάμια που οι κάτοικοι της χώρας έκαναν τα καλοκαιρινά τους μπάνια είχε ως σκοπό να κυκλοφορεί η εικόνα μιας χώρας χωρίς ταμπού – μια χώρας πολύ μακριά από τις δυτικές αλλά και τις σοσιαλιστικές σεμνοτυφίες. Όμως μακράν μια από τις διασκεδαστικές ιστορίες που περιγράφει η Χούγερ είναι αυτή για την χρήση του αυτοκινήτου.

Γύρω στo 1960, λέει, η σοσιαλιστική κυβέρνηση διακρίνοντας την αγάπη των ανδρών κυρίως για τα αυτοκίνητα έκανε ένα πιλοτικό πρόγραμμα σε μια πόλη με τίτλο «αυτοκίνητο για όλους». Πρακτικά συνέβη το εξής. Τοποθετήθηκαν γύρω στα εκατό Lada σοβιετικής τεχνολογίας (φυσικά κόκκινα…) και μοιράστηκαν κλειδιά σε περισσότερους από χίλιους κατοίκους της πόλης που είχαν δίπλωμα οδήγησης. Ο καθένας μπορούσε να πάρει το αυτοκίνητο και να πάει όπου θέλει κι όταν το πάρκαρε μπορούσε να το πάρει κάποιος άλλος. Αν το πράγμα λειτουργούσε υπήρχε σχέδιο αγοράς άλλων εκατό αυτοκινήτων σε ένα εξάμηνο. Η ιδέα βασιζόταν στο ότι το αυτοκίνητο είναι ένα είδος παροχής υπηρεσίας και δεν χρειάζεται η ατομική του ιδιοκτησία. Αλλά έγινε ο κακός χαμός. Ανθρωποι άρχισαν να τσακώνονται γιατί χρειάζονταν το αμάξι ταυτόχρονα. Μερικοί όταν τα έπαιρναν τα αυτοκίνητα τα έκρυβαν για να πάρουν και την επόμενη μέρα. Προέκυπταν πρακτικά προβλήματα όπως το ποιος θα πληρώσει την βενζίνη. Όταν άρχισαν τα πρώτα τρακαρίσματα έγινε το πράγμα χειρότερο: όποιος εμπλεκόταν, άφηνε το αμάξι και το έβαζε στα πόδια. Στην Ανατολική Γερμανία τα αυτοκίνητα ήταν ελάχιστα κι έτσι δεν υπήρχε πρόβλημα πάρκινγκ πχ. Αλλά τέλειοι οδηγοί δεν υπήρχαν ούτε στον σοσιαλιστικό αυτό παράδεισο κι όταν άρχισαν οι παραβάσεις η τροχαία ανακάλυψε πως δεν γνώριζε κανείς ποιος οδηγούσε το αμάξι που προκαλούσε ατυχήματα. Εν ολίγοις το πείραμα δεν απέδωσε: σε οκτώ εννέα μήνες τα Lada μαζεύτηκαν, βρέθηκαν στο Βερολίνο και αξιοποιήθηκαν από κάποιες κρατικές υπηρεσίες. Αλλά ακόμα και οι Ανατολικογερμανοί ήταν δύσκολο να σκεφτούν αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα με τα ηλεκτρικά πατίνια στις μέρες μας.

Δεν ξέρω ποιος είχε την μεγαλοπρεπή ιδέα και πως αυτή πραγματοποιήθηκε. Ξέρω όμως αυτό που βλέπω και το θεωρώ πολλαπλά επικίνδυνο.  Αυτή την στιγμή υπάρχουν στην Αθήνα περισσότερα από 4.000 ηλεκτρικά πατίνια. Για τη στάθμευσή τους έχουν επιλεγεί 1.574 θέσεις σε 124 προκαθορισμένες ζώνες. Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι έχουν υπάρξει λεπτομερείς υπολογισμοί που αφορούν την ίδια την πόλη και τις δυνατότητές της να τα φιλοξενήσει. Αλλά οι υπολογισμοί δεν ομαλοποιούν μια κατάσταση που είναι απερίγραπτη: το να ορίζεις χώρους στάθμευσης, όταν αυτοί δεν γίνονται σεβαστοί, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Και το να βάζεις κανόνες κυκλοφορίας όταν το ίδιο το μέσο και ο τρόπος χρήσης του επιτρέπει αυτοί να μην τηρούνται δείχνει τσαπατσουλιά – αν μη τι άλλο.

Τα πατίνια πετάγονται από παντού. Σε πολλές περιπτώσεις οι πιτσιρικάδες που τα χρησιμοποιούν δεν σέβονται όχι τις πινακίδες με τα στοπ, αλλά ούτε και τα φανάρια. Οποιοι τα χρησιμοποιούν τα παρατάνε όπου να ναι γιατί απλά τους επιτρέπεται. Κάθε πρωί που περνάω το μίνι τούνελ της οδού Δαβάκη για να βγω στην Συγγρού υπάρχουν δεξιά και αριστερά ένα σωρό παρατημένα που έτσι πεσμένα που είναι στο δρόμο, αν τα πατήσει δικυκλιστής θα χτυπήσει άσχημα το λιγότερο. Άνθρωποι που οδηγούν μηχανές αλλά και οδηγοί αυτοκινήτων κάνουν μανούβρες για να μην τα πατήσουν με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η τροχαία δεν μπορεί να κάνει σχεδόν τίποτα – ούτε να τα μαζέψει, ούτε να βρει τρόπο να υποχρεώσει όποιον τα νοικιάζει μετά την χρονομίσθωση αντί να τα παρατάει να τα επιστρέφει στους ορισμένους σταθμούς. Η ελπίδα είναι να περάσει κάποιος να πάρει κάποιο από τα παρατημένα για να παίξει. Γιατί μην έχετε αμφιβολία: η συντριπτική πλειοψηφία αυτών που τα νοικιάζουν παίζουν. Ένα παιγνίδι επικίνδυνο μάλιστα.

Τώρα διαβάζω ότι με το πρόβλημα θα ασχοληθούν οι αρχές: οι υπηρεσίες του Δήμου, του Υπουργείου Μεταφορών, ενδεχομένως η Τροχαία κτλ. Είναι να απορείς για την επιπολαιότητα που έδειξαν όταν τα έβαλαν στην ζωή μας. Απαγορεύουν πχ την κυκλοφορία τους σε αρχαιολογικές περιοχές ενώ εκεί μια χαρά θα μπορούσαν να παίζουν όσοι τα χρησιμοποιούν: το ηλεκτρικό πατίνι (και ο αναβάτης του) δεν είναι επικίνδυνο στην περιοχή της Ακρόπολης, η στο λόφο του Αρδηττού και το Παναθηναϊκό Στάδιο, η στην Ακαδημία Πλάτωνος και τον Εθνικό Κήπο όπου έχει μόνο πεζούς. Είναι επικίνδυνο όπου κυκλοφορούν αυτοκίνητα και οι οδηγοί τους ξαφνικά βλέπουν κάποιους να κυκλοφορούν στην μέση του δρόμου αμέριμνοι! Αν επίσης διαβάσετε που απαγορεύεται να παρκάρει κανείς ένα ηλεκτρικό πατίνι θα διαπιστώσετε ότι μάλλον δεν μπορείς να το παρκάρεις πουθενά. Απαγορεύεται να το αφήσεις κοντά σε στάσεις Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, σε θέσεις πάρκινγκ που προορίζονται για αυτοκίνητα, σε εισόδους καταστημάτων και πολυκατοικιών, στις εισόδους και στις εξόδους των πεζόδρομων, στις σήραγγες φυσικά. Είναι τόσες οι απαγορεύσεις που το αποτέλεσμα είναι όλοι να τα αφήνουν όπου να ναι!

Ευτυχώς ο φόβος για την χρήση τους θα διώξει ελπίζω οριστικά από το μέλλον μας την ιδέα της χρονομίσθωσης κι άλλων υπηρεσιών. Δεν αποκλείω να υπήρχε κάποια στιγμή και χρονομίσθωση στα παγκάκια, στα πεζοδρόμια (που στην Αθήνα είναι είδος πολυτελείας…), στις καρέκλες των καφέ – παντού. Τα ηλεκτρικά πατίνια ίσως έχουν μια χρησιμότητα: θα βοηθήσουν ώστε μελλοντικά να μην μας κάνουν ακόμα περισσότερο τη ζωή πατίνι… 

(Βημαγκαζίνο, Νοέμβριος του 2025)