Από όποια πλευρά και να το δεις το πρωτάθλημά μας, που μόλις ολοκληρώθηκε, είναι από τα χειρότερα που έγιναν ποτέ. Η μείωση των εισιτηρίων υπήρξε τεράστια, το ενδιαφέρον του κόσμου μειώθηκε (και μάλιστα όσο το πρωτάθλημα πήγαινε προς το τέλος του!). Η αγορά το σνομπάρει ανοιχτά: επτά ομάδες δεν έχουν τηλεοπτικό συμβόλαιο γιατί αυτή τη στιγμή κανείς δεν ενδιαφέρεται για τα τηλεοπτικά δικαιώματα των αγώνων τους και όσοι συμβόλαιο έχουν θα πάρουν λιγότερα από πέρυσι. Είδαμε ένα πρωτάθλημα που ξεκίνησε στον αστερισμό της εξυγίανσης και ολοκληρώνεται με φόβους και τρόμους: ο τελικός του κυπέλλου Ελλάδος, που ακολουθεί, μπορεί να έχει ένα αποτέλεσμα καταδικαστικό για το επαγγελματικό μας ποδόσφαιρο κι αυτό από μόνο του δείχνει πόσο κοντά στον πάτο φτάσαμε. Όμως, παρόλες τις παθογένειές του, αυτό το πρωτάθλημα που τελειώνει είναι χρήσιμο, όπως κάθε τι που επιτρέπει μια διαδικασία ωρίμανσης και στους οπαδούς και στις μεγάλες ομάδες μας. Ακόμα κι αν αφήνει την αίσθηση ότι το επόμενο θα ναι χειρότερο, στο τέλος νομίζω ωρίμασαν κομμάτι όλοι.

Δίκαια στα χαρτιά

Η ΑΕΚ πήρε το πρωτάθλημα και η ερώτηση που τη συνοδεύει είναι αν το κέρδισε δίκαια. Για μένα όλα τα πρωταθλήματα στην Ελλάδα έχουν κατακτηθεί με δικαίως, γιατί αυτός που τα κερδίζει κάνει κάτι καλύτερα από όσους τα διεκδικούν: αυτό ισχύει και στην περίπτωση της ΑΕΚ. Η έννοια της δικαιοσύνης δεν είναι απλή και ειδικά στα σπορ δεν υπάρχει ακριβής ορισμός της: δικαιοσύνη, στην περίπτωση της εφετινής ΑΕΚ, είναι κυρίως η αποφυγή μιας αδικίας. Η ΑΕΚ θα έχανε το πρωτάθλημα, επειδή ένας δικαστής έβγαλε μετά τα μεσάνυχτα μια απόφαση για το ματς ΠΑΟΚ – Ολυμπιακός, που δεν στέκεται πουθενά. Θα το έχανε επίσης αν κ. Ιβάν Σαββίδης που μπούκαρε στο γήπεδο δεν ήταν οπλισμένος: ο Κομίνης θα άλλαζε την απόφασή του μετά την είσοδο του προέδρου του ΠΑΟΚ, πράγμα που έγινε, αλλά όλο αυτό το σκηνικό δεν μου φάνηκε ότι υπάκουε τότε σε κανόνες δικαιοσύνης. Θα το έχανε και γιατί ο ΠΑΟΚ θα έβρισκε στη συνέχεια στη Λεωφόρο ένα Παναθηναϊκό διαλυμένο – κι αυτό επίσης δεν μοιάζει πολύ δίκαιο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς σε τι κατάσταση ήταν ο ΠΑΟ όταν η ΑΕΚ τον αντιμετώπισε στην έδρα του.

Παρόλα αυτά, για να είμαστε και δίκαιη με την πραγματικότητα, η ΑΕΚ κέρδισε το πρωτάθλημα στα χαρτιά: οι δικαστικές αποφάσεις έκριναν τον τίτλο κι όχι η άμυνα ή η επίθεσή της. Είναι κακό αυτό; Αν κρίνω από τα πανηγύρια, τους οπαδούς της ΑΕΚ δεν τους πείραξε καθόλου και έτσι πρέπει. Απλά φάνηκε πόσο υποκριτικές και τελικά αστείες ήταν μια σειρά από προηγούμενες δηλώσεις για χάρτινους πρωταθλητές, νίκες στα χαρτιά, αδικίες κτλ: όταν παίζεις για να κερδίζεις ή κερδίζεις ή χάνεις – όλα τα υπόλοιπα είναι λόγια του αέρα. Τέλος, ο οπαδός της ΑΕΚ ωρίμασε καταλαβαίνοντας, όχι μόνο ότι είναι ωραίες και οι νίκες και τα πρωταθλήματα στα χαρτιά, αλλά και ότι μπορείς να τα καταφέρεις και ακολουθώντας μια πολιτική λιτότητας: όλοι όσοι γκρίνιαζαν γιατί η διοίκηση της ΑΕΚ δεν βάζει χρήματα, μετά το πανηγύρι, ας κάνουν την αυτοκριτική τους. Κι ας μην γκρινιάζουν αν το καλοκαίρι η πολιτική αυτή συνεχιστεί.

Αν ο Σαββίδης καταλάβει

Νομίζω ότι το εφετινό πρωτάθλημα θα ωριμάσει και τον ΠΑΟΚ και τους οπαδούς του: η ωρίμανση βέβαια έγινε με πίκρα, αλλά είναι προτιμότερο αυτό από το να μην έρθει ποτέ. Πίσω από τα «να ‘τοι, να ΄τοι οι πρωταθλητές», που ακούστηκαν στην Τούμπα το Σάββατο, κρύβεται μια απλή παραδοχή: ότι ο ΠΑΟΚ έχασε το πρωτάθλημα μόνος του. Αν ο Σαββίδης κατάλαβε ότι δεν αρκεί να ξοδεύεις χρήματα για παρατρεχάμενους για να βγεις πρωταθλητής, αλλά πρέπει να ξέρεις και να διοικείς, θα σοβαρευτεί και θα πάρει το πρωτάθλημα του χρόνου δια περιπάτου. Θα το πάρει επίσης, αν καταλάβει πόσο κορόιδο πιάστηκε στην ιστορία της εξυγίανσης και αν καταλάβει ότι η διαχείριση της καθημερινότητας της ομοσπονδίας, είναι εξίσου σημαντική με την όποια παρασκηνιακή δύναμη. Το εφετινό πρωτάθλημα θα ωριμάσει τον Σαββίδη αν αυτός καταλάβει πως οι υποσχέσεις των πολιτικών δίνονται εύκολα, αλλά όχι μόνο σε αυτόν και πως πολλοί τον χτυπάνε φιλικά στην πλάτη μόνο και μόνο χάρη στο πορτοφόλι του. Τέλος θα ωριμάσει αν καταλάβει πως ο Ολυμπιακός είναι ένας αντίπαλος, αλλά όχι ο μόνος αντίπαλος: φέτος κατάφερε να τον περάσει, πράγμα που ήταν το όνειρό του, και να συγχρόνως να γελάει μαζί του όλη η Ελλάδα, γιατί πέτυχε τρέχοντας μόνος να τερματίσει δεύτερος χωρίς ακόμα να καταλάβει τι χουνέρι του έκαναν απλά με τους διεθνείς διαιτητές.

Δεν υπάρχουν κρυμμένοι σωτήρες

Ωριμότητα θα φέρει η χρονιά και στους οπαδούς του ΠΑΟ. Κατάλαβαν φέτος καλύτερα από ποτέ ότι δεν υπάρχουν κάπου κρυμμένοι υποψήφιοι σωτήρες στους οποίους ο κ. Αλαφούζος απαγορεύει να ασχοληθούν με την ομάδα και πως το τεράστιο πρόβλημα της ομάδας μετά το 2010 ήταν η κακοδιαχείρισή της. Κατάλαβαν επίσης πως μια χαρά μπορεί να συμμετέχεις σε παρασκηνιακά παιγνίδια για να πάρεις ψήφους από τον Ολυμπιακό ή την ΑΕΚ, μπας και μείνεις στην κατηγορία. Ο ΠΑΟ είδε παίκτες του να φεύγουν σε ένα βράδυ και να καταλήγουν στην ΑΕΚ,   πήρε δανεικούς από τον ΠΑΟΚ τον Ιανουάριο για να βρει τρεις – τέσσερις νίκες για να σωθεί, κλείνει τη σεζόν αποκλεισμένος από την Ευρώπη για χρέη. Όλα αυτά ο κόσμος του πρέπει να τα θυμάται για να καταλάβει το είδος της ζημιάς που παθαίνεις αν ασχολείσαι με όλα τα άλλα εκτός από τη διοίκηση της εταιρίας: διοίκηση δεν είναι οι καταγγελίες και οι κινήσεις εντυπωσιασμού – είναι πρώτα από όλα η ορθή διαχείριση των οικονομικών της εταιρίας, η επιλογή των κατάλληλων ανθρώπων, η εξασφάλιση ενός καλύτερου αύριο. Όλα αυτά ελπίζω οι οπαδοί του ΠΑΟ να κατάλαβαν ότι δεν είναι δεδομένα, ούτε κι απλά, όσο μεγάλο κι αν είναι το μέγεθος της ομάδας: καλά θα ήταν μάλιστα να το κατανοήσουν αυτό και οι υπόλοιποι.

Οι συνέπειες των λαθών

Τέλος βίαιη υπήρξε και η διαδικασία ωρίμανσης του Ολυμπιακού. Στον Ολυμπιακό πίστευαν ότι αν έχεις το σύνολο των ποδοσφαιρικών θεσμών απέναντι (την κυβέρνηση πρώτα από όλα…), το πολύ πολύ μπορεί να πάθεις ό,τι και πέρυσι, δηλαδή να μην σου δίνουν πέναλτι για μήνες και να σε απειλούν με υποβιβασμούς για τον Πλατανιά ή χρησιμοποιώντας το παραμύθι που λεγόταν «Εγκληματική Οργάνωση».

Φέτος κατάλαβαν ότι δεν είναι έτσι και να δούμε τι θα κάνουν. Κατάλαβαν επίσης ότι το να βάζεις πολλά χρήματα στην ομάδα, στην Ελλάδα δεν σημαίνει και πολλά: απλά μεγαλώνει το κόστος της αποτυχίας. Ο Ολυμπιακός κλείνει απογοητευτικά τη σεζόν του γιατί δεν μπορεί να κρατήσει τίποτα από αυτή: το να ξεκινάς από την αρχή με όλους απέναντι σου (και δεν αναφέρομαι στις ομάδες που διεκδικούν το πρωτάθλημα), σημαίνει πως για να τα καταφέρεις πρέπει να μειώσεις όσο γίνεται τις συνέπειες των λαθών σου, γιατί λάθη θα κάνεις – όλοι κάνουν. Δυσκολεύομαι να πιστέψω πως του χρόνου ο Ολυμπιακός θα έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει το πρωτάθλημα, διότι αυτά τα χρόνια έχασε ένα πόλεμο: όλοι όσοι συνασπίστηκαν και τον κέρδισαν θα έχουν και του χρόνου τον πρώτο λόγο. Ο Ολυμπιακός θα πρεπε να εξηγήσει στον κόσμο του τη δυσκολία μέσα στην οποία κινείται, (μοναδική ίσως για τα δεδομένα ελληνικής ομάδας), και να επενδύσει στο μέλλον χτίζοντας μια αληθινά καλή ομάδα. αφήνοντας κατά μέρους κάθε υποχρέωση πρωταθλητισμού. Αλλά αυτό απαιτεί ένα τρομερό ρεαλισμό και από την διοίκηση και από τους οπαδούς του. Είπαμε ότι κι αυτοί ωρίμασαν, αλλά όχι τόσο πολύ…