Η απουσία των πολιτικών από τα τηλεοπτικά παράθυρα αυτές τις μέρες του εθνικού πένθους μας έδωσε τη δυνατότητα να ακούσουμε και κάποιες ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις όσων χρόνια τώρα μάχονται με τα μέτωπα της φωτιάς. Η πιο ενδιαφέρουσα τοποθέτηση έγινε από τον κ. Δημήτρη Σταθόπουλο πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος. Ο καλός αυτός πυροσβέστης ήταν στο μέτωπο της φωτιάς στην Ηλεία το 2007 – κανείς δεν μπορεί να τον χαρακτηρίσει υπάλληλο γραφείου, ή επαγγελματία συνδικαλιστή. Οσα λέει εξηγούν δυστυχώς γιατί 81 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε μια περιοχή που βρίσκεται σαράντα λεπτά από το κέντρο της Αθήνας και γιατί άλλοι εκατό τουλάχιστον αγνοούνται τρεις μέρες τώρα.

Οχήματα σε ακινησία

«Το 50% των πυροσβεστικών οχημάτων είναι ηλικίας πάνω από δεκαπέντε χρόνων και ένα 15% είναι οχήματα 35 – 40 χρόνων» λέει ο Σταθόπουλος. «Υπάρχουν δεκάδες πυροσβεστικά οχήματα σε πλήρη ακινησία από βλάβες και ελλείψεις ανταλλακτικών και ελαστικών. Επειδή υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τις χρηματοδοτήσεις και το Κράτος φεσώνει τον κόσμο τα συνεργεία αυτοκινήτων δεν κάνουν πιστώσεις» υπογραμμίζει. Σύμφωνα με τον Σταθόπουλο «το μεγαλύτερο πρόβλημα με τα γερασμένα αυτοκίνητα εντοπίζεται στην Αττική» κι ο λόγος είναι απλός: προφανώς η ηγεσία της Πυροσβεστικής πιστεύει πως επειδή οι αποστάσεις είναι μικρότερες η δουλειά θα γίνει, αφού το φιλότιμο των πυροσβεστών δεν λείπει. Κατά τον Σταθόπουλο «δεν είναι λίγοι οι πυροσβέστες που έχουν αγοράσει μόνοι τους μάσκες», ενώ ενδεικτικό της έλλειψης υλικοτεχνικών υποδομών είναι πως «ο ελληνικός Στρατός χάρισε στην πυροσβεστική 1.500 ζευγάρια αρβύλες ώστε να καλυφθούν κάποιες ανάγκες» – προφανώς τόσα περίσσευαν.

Δέκα μέρες περίπου πριν η Ενωση Υπαλλήλων Πυροσβεστικής είχε στείλει μια επιστολή αγωνίας στον Υπουργός προστασίας του Πολίτη κ. Νίκο Τόσκα ενημερώνοντας τον για τα προβλήματα και τον καλούσε να συστήσει τώρα μια ομάδα εργασίας που να καταγράψει τις ελλείψεις σε υποδομές, ώστε να μπορεί η Πυροσβεστική να είναι λίγο καλύτερα εξοπλισμένη το 2019 – «το φετινό καλοκαίρι» είπε «έχει έτσι κι αλλιώς χαθεί». Τα άκουγα όλα αυτά και πραγματικά αναρωτιόμουν σε τι χώρα ζούμε. Νομίζουμε ότι για να προκύψουν τα περίφημα λογιστικά πλεονάσματα για τα οποία καμαρώνουμε δεν δίνονται χρήματα για καναντέρ και αεροπλάνα πυρόσβεσης, αλλά το πράγμα είναι πάρα πολύ χειρότερο: το ξεχαρβάλωμα του Κράτους δεν επιτρέπει στους πυροσβέστες να δουλεύουν έστω με τις κατάλληλες στολές, αν δεν αγοράσουν μάσκες μόνοι τους.

Το Κράτος δεν είναι απρόσωπο

Τις τελευταίες ώρες επιχειρείται πολύ προσεχτικά πάλι μια προσπάθεια να αλλάξει η συζήτηση. Την πρώτη μέρα για τις φωτιές έφταιγαν τα κανάλια που μεγαλοποιούν τα γεγονότα, την επόμενη τα ασύμετρα (sic) φαινόμενα και κάποιοι ξένοι πράκτορες και γιαυτό ζητήσαμε από τους Αμερικάνους drone. Την τρίτη μέρα φταίει ο πανικός των κατοίκων, η άναρχη δόμηση των περιοχών, το κακό το ριζικό μας. Όπως ακριβώς και το 2007 οι κυβερνώντες θα κάνουν ό,τι μπορούν για να σταματήσει κάθε συζήτηση για κρατικές αδυναμίες γιατί αυτή η συζήτηση έχει πάντα μια κατάληξη: την αναζήτηση ευθυνών. Το Κράτος δεν είναι απρόσωπο: αποτελείται από ανθρώπους, στηρίζεται σε μια ιεραρχία, λειτουργεί ή δεν λειτουργεί όταν υπάρχουν ή όταν δεν υπάρχουν εντολές και τις εντολές τις δίνουν πάντα προϊστάμενοι και κυβερνώντες σε υπηρεσίες, Υπουργεία, Δήμους, Περιφέρειες κτλ. Αν μετά από κάθε τραγωδία υπήρχε τουλάχιστον καταγραφή των ευθυνών, θα είχαμε προσεχτικότερους ανθρώπους στη δημόσια διοίκηση – είναι δεδομένο. Αν αυτό δεν συμβαίνει θα έχουμε χαλασμένα αυτοκίνητα και πυροσβέστες χωρίς αρβύλες. Αλλά θα μπορούμε να χρησιμοποιούμε το Κράτος για προσλήψεις, για επιδόματα και για ψηφοθηρία.

Ψάχνουν μόνο δικαιολογίες

Για να μην λέμε μόνο τα άσχημα χθες μάθαμε ότι την πρώτη μέρα της φωτιάς, την χειρότερη δηλαδή, εκκενώθηκε χωρίς το παραμικρό πρόβλημα και σε χρόνο ρεκόρ από το Δήμο της Αθήνας η κατασκήνωση του Αγίου Ανδρέα στην οποία υπήρχαν δεκάδες παιδιά. Αν η όλη επιχείρηση εκτελέστηκε άψογα είναι γιατί υπήρχε σχεδιασμός, γιατί όλοι ήξεραν τι πρέπει να κάνουν και γιατί το σχέδιο δράσης πρόβλεπε αντιμετώπιση ακραίων και επικίνδυνων συνθηκών – δεν ήταν ένα φακελάκι με οδηγίες απλά για να λέμε ότι κάτι έχουμε. Δεν βασιζόταν επίσης στο φιλότιμο κανενός: όποιος στην επιχείρηση πήρε μέρος έκανε τη δουλειά του κι αυτό τόνισαν και οι δημοσιογράφοι του ΒΒC που το θέμα το παρουσίασαν. Από την άλλη η διάλυση του Κράτους και των υπηρεσιών του φαίνεται όχι μόνο στις στιγμές της καταστροφής, αλλά και όταν αυτή ολοκληρωθεί. Πιστεύετε ότι σήμερα που μιλάμε υπάρχει υπηρεσία που έχει καταγράψει όλες τις ζημιές και γνωρίζει τι πρέπει να γίνει άμεσα για να ανακουφιστούν οι κάτοικοι των περιοχών της τραγωδίας; Πολύ αμφιβάλω. Αυτό που βλέπω είναι ότι ακόμα και το βασικότερο που θα πρεπε να γίνει μετά την καταστροφή, δηλαδή η αναζήτηση των αγνοουμένων, γίνεται χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία: στήθηκε αμέσως ένας διαδυκτιακός ιστότοπος με ονόματα και φωτογραφίες όσων αγνοούνται και χάρη σε αυτόν κυρίως έγινε η απαραίτητη πρώτη καταγραφή. Το Κράτος αμήχανα παρακολουθεί και οι λειτουργοί του σκέφτονται δυο μέρες τώρα τις δικαιολογίες που θα πουν όταν βρεθούν στα τηλεοπτικά παράθυρα. Θα είναι καλοί: άλλωστε δεν κάνουν και τίποτα άλλο από το να ψάχνουν τέτοιες.

Ακόμα λιγότερα καναντέρ

Αυτή τη στιγμή, παράλληλα με την πραγματικά ελπιδοφόρα κινητοποίηση στο εσωτερικό της χώρας που δείχνει αντανακλαστικά που κάνουν κάθε Ελληνα περήφανο, υπάρχει και μια διεθνής κινητοποίηση: η χώρα μας έχει παντού κυρίως φίλους – αντίθετα από τις βλακείες που διάφοροι θέλουν να πιστεύουμε. Η τραγωδία της Ελλάδας συγκινεί τους απανταχού ευαίσθητους ανθρώπους, αλλά και όλους όσους από εδώ έχουν περάσει: δείτε την αγνή αγωνία και συμπόνια, που εκφράζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι ξένοι αθλητές π.χ. Είναι δεδομένο πως και χρήματα θα συγκεντρωθούν και βοήθεια θα υπάρξει. Σας ρωτάω όμως: τι θα προτιμούσατε άραγε, όλα αυτά τα χρήματα να τα διαχειριστούν οι ξένοι που θα μας τα δώσουν ή οι δικοί μας κρατικοδίαιτοι βολεψάκηδες; Εγώ λέω ότι αν τα διαχειριστούν οι δικοί μας του χρόνου θα έχουμε ακόμα περισσότερα χαλασμένα αυτοκίνητα της Πυροσβεστικής, ακόμα λιγότερα καναντέρ, ακόμα περισσότερους κρατικούς ανευθυνουπεύθυνους που στα κανάλια θα μας λένε για στρατηγούς ανέμους, ασύμετρα φαινόμενα και ξένους πράκτορες. Και θα αναζητείται πάντα φιλότιμο.

Κοστάντσα Ουρμπάντου Ντε Σόουσα

Στο τέλος αυτής της τραγωδίας θα είναι δύσκολο να θυμόμαστε το όνομα της Κοστάντσα Ουρμπάντου Ντε Σόουσα – είναι η Υπουργός Εσωτερικών της Πορτογαλίας που πέρυσι παραιτήθηκε όταν για πρώτη φορά στα χρόνια της Πορτογαλικής Δημοκρατίας υπήρξαν νεκροί από φωτιές: είχε πει φεύγοντας πως δεν υπάρχουν πια οι προσωπικές και οι πολιτικές συνθήκες που να της επιτρέπουν να παραμείνει στη θέση της. Ας θυμόμαστε τουλάχιστον το όνομα του Δημήτρη του Σταθόπουλου που με τον τρόπο του μας προειδοποιεί ότι, όταν ένα Κράτος λειτουργεί μόνο χάρη στο φιλότιμο, τα ακόμα χειρότερα τα χουμε μπροστά μας…