Αν αυτό τον καιρό θέλετε να δείτε κάτι που θα σας αφήσει με ανοιχτό το στόμα δείτε στο NetFlix το ντοκυμαντέρ «Aka Charlie Sheen». Δείτε το ακόμα κι αν δεν έχετε δει καμία ταινία και καμία τηλεοπτική σειρά με τον Τσάρλι Σιν. Δείτε το ακόμα κι αν δεν ξέρετε ποιος είναι ο Αμερικάνος 60χρονος πλέον ηθοποιός. Κρατάει σχεδόν τρεις ώρες και είναι κομμένο σε δυο επεισόδια. Παρά την μεγάλη διάρκεια του (πάντα κάποιους τους τρομάζει ένα ντοκιμαντέρ που διαρκεί τρεις ώρες), κάποια στιγμή δεν θες να τελειώσει. Είναι η πιο εντυπωσιακή απογύμνωση ανθρώπου μπροστά σε μια κάμερα. Να σημειώσω ότι πριν από το ντοκιμαντέρ ο ηθοποιός κυκλοφόρησε και την βιογραφία του, στην οποία έκανε κάτι ανάλογο.  Αλλά ως ηθοποιός γνωρίζει ότι η δύναμη της εικόνας είναι αξεπέραστη. Χρήσιμη και μοναδική. Ειδικά όταν θες να συντριβείς.

Αθωότητα και ηλιθιότητα

Ο Σιν μιλάει για τον εαυτό του, ξεκινώντας από τα παιδικά του χρόνια. Αναφέρεται την σχέση με τον διάσημο πατέρα του τον Μάρτιν Σιν αλλά και σε αυτή με τον επίσης διάσημο ηθοποιό και αδερφό του Εμίλιο Εστεβέζ και στην συνέχεια περιγράφει το πλήθος των καταχρήσεων που έκανε στην πολυτάραχη ζωή του με την ελαφράδα του άντρα που διηγείται ιστορίες από το στρατό ή ιστορίες στις οποίες χωρίς να ζητά να τον καταλάβουμε, προβάλλει ως  άλλοθι της ηλιθιότητας του τον ακόρεστα άπληστο για τρέλες εαυτό του. Με απλά λόγια αυτοκαταδικάζεται χωρίς να μας θεωρεί ενόρκους. Είμαστε απλά οι θεατές της δίκης του. Στην διάρκεια της οποίας μας θυμίζει τους θριάμβους του (ο τύπος υπήρξε πιο ακριβππληρωμένος ηθοποιός της τηλεόρασης), αλλά κυρίως τις αθιότητές του.  

Κανένα μέλος της οικογένειας του δεν δέχτηκε να πάρει μέρος στο ντοκιμαντέρ και το γιατί το καταλαβαίνεις: οι άνθρωποι πρέπει να ντρέπονται κομμάτι για αυτόν και δεν ήθελαν να δικαιολογήσουν απολύτως τίποτα – δεν αποκλείω για τον πατέρα Μάρτιν ο γιός Τσάρλι να αποτελεί κι ένα είδος προσωπικής αποτυχίας καθώς στο ντοκιμαντέρ παρακολουθούμε πολλές προσπάθειες του να σταματήσει το χρονικό της καταστροφής του.  Ο Σιν μοιάζει να διασκεδάζει με όσα πέρασε – χωρίς ωστόσο να θέλει να δείξει πως η ζωή του αποτελεί κάποιου είδους πρόταση ευτυχίας: ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Εξηγεί την απληστία του για οτιδήποτε απαγορευμένο (πρώτα από όλα για τα ναρκωτικά, αλλά όχι μόνο για αυτά…) ως αποτέλεσμα όχι της αθωότητας του, αλλά της ηλιθιότητάς του: η διαφορά είναι μικρή, αλλά υπάρχει. Σε αυτή του την προσπάθεια του είναι χρήσιμοι αρκετοί διάσημοι και μη φίλοι του που εμφανίζονται (ο Σον Πεν είναι ο πιο καλούλης μαζί του πιθανότατα γιατί έχει κάνει τα ίδια…) αλλά και οι γυναίκες που παντρεύτηκε, η κόρη του που εξηγεί την παράξενη σχέση τους, οι παραγωγοί με τους οποίους τσακώθηκε κτλ. Αυτό που προκύπτει δεν είναι ένα είδος καρτούν με ανθρώπους, αλλά ούτε και κάποιου τύπου απολογία ενός ημίτρελου: είναι μια εξιστόρηση μιας συναρπαστικής ιστορίας από κάποιον που αποφασίζει να βγει για να μιλήσει για να γίνει παράδειγμα προς αποφυγή.    

Θυμώνει και σκανδαλίζει

Πάντα όταν υπάρχουν τέτοιες προσπάθειες προκύπτει μια ερώτηση: αν το να παρουσιάζεις ένα τρομερό ρεμάλι μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά - συχνά όταν το ρεμάλι παρουσιάζει τον τρόπο ζωής του ως κάτι διασκεδαστικό κι ευχάριστο και μπορεί και να προκύψει και ως συμπέρασμα ότι έτσι αξίζει κανείς να ζει. Είμαι βέβαιος πως βλέποντας αυτό το απίθανο εξομολογητικό παραλήρημα θα  υπήρξαν και άνθρωποι που θύμωσαν. Παρακολουθείς τρεις ώρες την εξιστόρηση της διακωμώδησης οποιουδήποτε κανόνα ηθικής: το συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζουν έτσι χωρίς να τιμωρούνται προκύπτει όντως κομμάτι αβίαστα. Μια ανάλογη συζήτηση είχε γίνει πχ κι όταν ο Μάρτιν Σκορσέζε είχε κάνει τον «Λύκο της Γουόλ Στριτ»: τα επίπεδα αμοραλισμού είναι ανάλογα και θυμίζω πως και η ιστορία του Χάρι Μπελφορντ, του πρωταγωνιστή του «Λύκου» ήταν αληθινή. Και στην Ελλάδα τότε κάμποσοι σκανδαλίστηκαν - μια λογοτέχνης έγραψε ότι συντελεστές της ταινία θα έπρεπε να ντρέπονται. Ολες αυτές οι απόψεις, σεβαστές και συζητήσιμες, μου θύμισαν πόσο οι άνθρωποι θέλουν μια πραγματικότητα στα μέτρα τους: αν ο Μπέλφορντ γλύτωσε με μόνο δυο χρονάκια φυλακή, κλείνοντας τους λογαριασμούς του με την αμερικάνικη δικαιοσύνη με την οποία και συνεργάστηκε, θα πρεπε για πολλούς ανθρώπους να τον καταδικάσει ο Σκορτσέζε! Ολα αυτά ισχύουν κομμάτι και στην περίπτωση του Τσάρλι Σιν μόνο που εδώ δεν υπάρχει δημιουργός: δημιουργός είναι ο ίδιος και το σενάριο είναι η ζωή του. Η ζωή του, δεν είναι απλά ένας ύμνος στις καταχρήσεις, αλλά και μια συνεχής επισήμανση της απόλαυσης ενός είδους ασυλίας, που του προσφέρουν καλοπληρωμένοι δικηγόροι. Κι αυτό σαφώς και σκανδαλίζει. Αλλά τι ακριβώς μας εκπλήσσει;

Ο προβληματισμός που αφήνει πίσω του το ντοκιμαντέρ αφορά και το αν μπορεί  ένας μετανοιωμένος, όσο μετανοιωμένος και να είναι να αναδεικνύει και να επιδεικνύει την ανηθικότητα του: το καταλαβαίνω και το ακούω, αλλά ομολογώ πως είναι τόσο ωραία αυτή η απίθανη ιστορία ώστε αφήνω τους προβληματισμούς στην άκρη.

Ψάχνοντας την κόλαση, την βρίσκεις

Μας βοηθά ο Σιν να καταλάβουμε τη ζημιά που έκανε στους ανθρώπους του και στον εαυτό του ή έστω την επικινδυνότητα της απίθανης ζωής του; Οποιος θέλει να καταλάβει καταλαβαίνει, όποιος όχι δεν θα καταλάβει τίποτα ποτέ: σας προτείνω να δείτε το ντοκιμαντέρ για την πραγματική διάσταση της ιστορίας αφήνοντας κατά μέρους την ηθικοπλαστική της διάσταση. Δεν χρειάζεται να δικαιολογήσετε κανένα, άλλωστε το να συγχωρείς ή να δικαιολογείς κάποιον που προσωπικά  δεν γνωρίζεις δεν είναι και δύσκολο: το δύσκολο είναι να κάνεις ό,τι ο Αμερικάνος ηθοποιός δηλαδή να σταθείς με σθένος μπροστά σε μια κάμερα και να πεις μόνο αλήθειες. Υπο αυτό το πρίσμα το ντοκιμαντέρ αυτό ίσως αποδειχτεί και  χρήσιμο ακριβώς γιατί μπορεί να δημιουργήσει τάση: να υπάρξουν κι άλλοι που να βάλουν τέλος στα διάφορα βαρετά και ενοχλητικά σόου της κλειδαρότρυπας και να πουν την αλήθεια τους. Δεν θα είναι συναρπαστικό μόνο ότι θα μάθουμε πολλά – κυρίως θα αποδειχτεί λυτρωτική η ίδια η δύναμη της αλήθειας, που μπορεί και να σώσει κόσμο.

Απέφυγα να κάνω το παραμικρό σπόιλερ γιατί αν αρχίσω να διηγούμαι όσα  μου έμειναν παρακολουθώντας αυτό το έπος δεν θα τελειώσω ποτέ! Το ντοκιμαντέρ είναι σαν γεμάτο από σελίδες με περιγραφές που κάνουν τα αφηγήματα του Μπρετ Ιστον Ελις να μοιάζουν ιστορίες του κατηχητικού. Ο Τσάρλι Σιν δεν είναι ήρωας, δεν αυτοπροβάλλεται ως τέτοιος, δεν επιδιώκει να κερδίσει κανενός είδους θαυμασμό, δεν κάνει μαθήματα. Παρά ίσως μόνο ένα: ότι σε τελική ανάλυση η έλλειψη σεβασμού για τον ίδιο τον εαυτό σου σε οδηγεί στην κόλαση πριν καν πεθάνεις. Κι αυτή την κόλαση μπορείς να την βρεις οπουδήποτε. Σε τηλεοπτικά και κινηματογραφικά πλατό, σε ακριβά μπαρ και ξενοδοχεία, σε καταγώγια, στο σπίτι σου το ίδιο. Γιατί εσύ είσαι η κόλαση.