Αυτές τις μέρες του παγκοσμίου κυπέλλου σκεφτόμουν τι θα έκανε αν βρισκόταν τώρα στο Κατάρ ο Ντιέγκο Μαραντόνα. Ισως ο νους μου πήγαινε συχνά σε αυτόν γιατί συμπληρώθηκαν δυο χρόνια από το θάνατό του, ίσως γιατί βασικό θέμα στη φάση των ομίλων ήταν τα προβλήματα και τα χτυποκάρδια της Αργεντινής, ίσως γιατί ετούτο εδώ είναι το πρώτο μουντιάλ μετά το 1982 που ο Μαραντόνα δεν υπάρχει στο γήπεδο ή στις εξέδρες. Με τα μουντιάλ του Μαραντόνα μεγάλωσα κι έχω πολλά από αυτόν να θυμάμαι. Την αποτυχία του το 1982 και το θρίαμβό του το 1986. Τα κλάματα του στον τελικό του 1990, όταν προηγουμένως τρέλανε τους Ιταλούς, και την τιμωρία του το 1994. Την αποτυχημένη του εμφάνιση ως προπονητής της Αργεντινής το 2010 και τα τρολαρίσματα στους Βραζιλιάνους το 2014. Όλα τα θυμάμαι: φυσικά και τις τρέλες του στη Ρωσία το 2018. Ο Μαραντόνα έχει φύγει εδώ και δύο χρόνια αλλά ο Μαραντόνα νομίζω πως θα είναι πάντα εδώ στις μέρες  όπου το μουντιάλ γίνεται θέμα συζήτησης. Στο Κατάρ βέβαια κανείς δεν θα έκανε την ερώτηση «από ποιόν πλανήτη ήρθες αρχηγέ μου;», που έκανε ο σχολιαστής Βίκτορ Ούγκο Μοράλες το 1986 μετά τη νίκη της Αργεντινής με την Αγγλία κλαίγοντας από ευτυχία. Αλλά ότι θα είχε γίνει θέμα συζήτησης ο Ντιέγκο, σε ένα τόσο πολιτικό μουντιάλ είναι δεδομένο. 

Θυμός και συμπάθεια

Ας σκεφτούμε τον τελευταίο Μαραντόνα, αυτόν που τραβούσε την προσοχή με όσα έλεγε κι όχι με όσα έκανε στο γήπεδο. Σε αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο των συζητήσεων για δικαιώματα και χρήματα, ο Μαραντόνα θα είχε σίγουρα υπερασπιστεί το ποδόσφαιρο. «La pelota no se mancha», είπε την ημέρα του αποχαιρετισμού του στο Μπομπονιέρα. Όχι, δεν λερώνεται η μπάλα. Πολλοί όμως φροντίζουν να θέτουν σε συζήτηση κατά καιρούς το πόσο καθαρή είναι.

Είναι ωραίο να σκεφτόμαστε ότι θα είχε τη δύναμη να καταθέσει τον θυμό του ενάντια στη FIFA, που προσπάθησε να επιβάλει το δόγμα  «δεν βλέπω, δεν ακούω, δεν μιλάω» σε όλους τους παίκτες όλες αυτές τις μέρες, την ίδια FIFA εναντίον της οποίας επιτέθηκε πολλές φορές. «Μια συμμορία εγκληματιών», την αποκαλούσε την παγκόσμια ομοσπονδία ξεσηκώνοντας εναντίον του την οργή του τότε πρόεδρου Σεπ Μπλάτερ, τους καιρούς που έδινε τις μάχες του μόνος του ή σχεδόν. Ο Μαραντόνα, ο φίλος του Φιντέλ Κάστρο, του Ούγκο Τσάβες και του Έβο Μοράλες ήταν πάντα ένας σπεσιαλίστας στο να βάζει φωτιές με συνεντεύξεις και δηλώσεις: στο Κατάρ θα είχε μετατρέψει το μουντιάλ σε ευκαιρία για να θυμίσει στους πάντες πως ήταν πάντα υπέρ της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των απλών ανθρώπων. Θα εκτιμούσε τη στάση των Ιρανών ποδοσφαιριστών, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του Εθνικού Υμνου παρέμειναν σιωπηλοί, ακίνητοι σαν κέρινα αγάλματα στο πρώτο ματς θαρραλέα διαμαρτυρόμενοι για τους καθεστώς της χώρας τους. Θα έστελνε μηνύματα συμπαράστασης στους Γερμανούς που φωτογραφήθηκαν με τα στόματα κλειστά. Θα τα έβαζε με τον πρόεδρο της FIFA Tζιάνι Ινφαντίνο, την εκλογή του οποίου κάποτε ευλόγησε, πριν καταλήξει στο συμπέρασμα, τον Ιούλιο του 2018, πως «είναι κι αυτός ένας Μπλάτερ». Αλλά είμαστε βέβαιοι πως θα γινόντουσαν όλα αυτά; Η απλά θα θέλαμε να γίνουν;

Ανθρωπος των αντιφάσεων

Θυμίζω πως όταν μιλάμε για το Μαραντόνα μιλάμε για τον άνθρωπο που έστειλε μια φανέλα της Εθνικής Αργεντινής με ένα αυτόγραφό του στον τότε πρόεδρο του Ιράν Αχμαντινετζάντ, ορκισμένου εχθρού των Αμερικάνων, αλλά και αρνητή του Ολοκαυτώματος και αρνητή κάθε δικαιώματος των γυναικών – δεν μιλάμε για δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας κτλ, αυτοί επί των ημερών του κατέληγαν στις φυλακές και στα ψυχιατρεία. «Θέλω να τον γνωρίσω», είχε δηλώσει τότε ο Μαραντόνα «γιατί είμαι με τον ιρανικό λαό και δεν πιστεύω πως υπάρχουν άνθρωποι που στην Τεχεράνη καταπιέζονται»: οι παίκτες που αποτελούν την ομάδα του Ιράν θα διαφωνούσαν, όσο και οι γυναίκες που στην Τεχεράνη διαμαρτύρονται με κίνδυνο της ζωής τους.

Δεν είχε πολύ ξεκάθαρες ιδέες ο Ντιέγκο για το τι συμβαίνει στον κόσμο, αν και πίστευε το αντίθετο, όμως για τον Μαραντόνα μιλάμε, τον άνθρωπο των αντιφάσεων. Κι ακριβώς επειδή μιλάμε για αυτόν ας μην είμαστε και βέβαιοι πως θα τα έβαζε στο Κατάρ και τους διοργανωτές του μουντιάλ: ως προπονητής, αν υποθέσουμε πως κάτι τέτοιο υπήρξε ποτέ, για να βγάλει ωραία κι εύκολα χρήματα μια χαρά δούλεψε στα Εμιράτα, μεταξύ του Ντουμπάι και της Φουτζέιρα, προπονώντας (;) ομάδες την ύπαρξη των οποίων αγνοούσε. Κι όπως έχουμε δει και στο γνωστό ντοκιμαντέρ του Netflix δέχτηκε πρόθυμα να καθίσει και στον πάγκο των Ντοράντος, του μεξικανικού συλλόγου που ελέγχεται από το τοπικό καρτέλ ναρκωτικών. Σωστά θα υπογραμμίσει κάποιος πως με τα ναρκωτικά δεν είχε και πρόβλημα: τους Αγγλους δεν συμπαθούσε ποτέ του. Στο ντοκιμαντέρ του Εμίρ Κουστορίτσα «El Pibe de Oro», όταν ο Σέρβος σκηνοθέτης τον ρωτάει για εκείνο το διάσημο γκολ που σημείωσε με το χέρι στο Μεξικό το 1986, ένα γκoλ που παρά την ωραιοποίησή του παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα εξαπάτησης στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου, λέει ότι «το να βάλεις αυτό το γκολ, ήταν σαν να κλέψεις το πορτοφόλι κάθε Άγγλου που ζει σε αυτόν πλανήτη».

Γκριμάτσες και καταγγελίες

Τι θα έκανε ο Μαραντόνα στο Κατάρ; Κανείς δεν μπορεί να το φανταστεί. Σίγουρα θα τον βλέπαμε να κάνει γκριμάτσες στην κερκίδα, να γουρλώνει τα μάτια του, να χειροκροτεί στα γκολ παθιασμένα ή να κλαίει. Μπορεί να κατήγγειλε τους διοργανωτές ή και να ντυνόταν Αραβας, αν τον πλήρωναν: θυμίζω ότι το 2018 στη Μόσχα δεν είχε κανένα πρόβλημα να εκθειάζει τον Βλαδίμηρο Πούτιν κι ας ήταν και τότε αυτός ένας δυναμικός εξουσιαστής από αυτούς που υποτίθεται δεν του άρεσαν.

Το ωραίο με τον Μαραντόνα ήταν ότι εντός και εκτός του γηπέδου υπήρξε ένας απρόβλεπτος σόουμαν. Όπως ήταν δύσκολο εντός γηπέδου οι αντίπαλοί του να καταλάβουν τι είχε στο μυαλό του, έτσι κι όταν σταμάτησε να αγωνίζεται ήταν αδύνατο να μαντέψεις σε τι είδους ιστορίες μπορούσες να τον δεις να πρωταγωνιστεί. Η διαφορά στους ρόλους ήταν εντέλει απλή. Τον ποδοσφαιριστή Μαραντόνα η Αργεντινή θα τον έχει για πάντα ανάγκη: ακόμα και σήμερα, σε ένα άλλου τύπου ποδόσφαιρο θα ήταν καθοριστικός – ίσως μάλιστα να του ήταν και πιο εύκολο, αν αγωνιζόταν τώρα, να κάνει τη διαφορά. Τον Μαραντόνα που περιφερόταν στον κόσμο για να τραβάει την προσοχή δεν ξέρω ποιοι και γιατί τον είχαν ανάγκη. Κι όποιος νομίζει πως ο Ντιέγκο ήταν ένα απλό παιδί που μιλούσε εκ μέρους του λαού και για αυτό οι δυνατοί τον έτρεμαν, μάλλον μπερδεύει τις δικές του ανάγκες για ήρωες με την πραγματικότητα. To καλό είναι πως ο καθένας μας μπορεί να κρατήσει τελικά όποια εικόνα του θέλει. Μας άφησε τόσες πολλές για να μας ικανοποιήσει όλους…

(Νέα Σαββατοκύριακο, Δεκέμβριος του 2022).