Διασκεδάζω με τον χαμό που γίνεται για την Eurovision ειδικά μετά το τέλος της. Κόσμος και κοσμάκης αρχίζει τα ανάθεμα: ανάθεμα στους άλλους που δεν μας ψηφίσανε, στην εκπρόσωπο ή στον εκπρόσωπο που στείλαμε, στους παρουσιαστές, στους πάντες. Πλέον και σε όσους συμμετέχουν και σε όσους κερδίζουν. «Είναι θέαμα αυτό για τα παιδιά μας;» ακούω πολλούς να λένε και τους καταλαβαίνω. Η απάντηση είναι πως πιθανότατα δεν είναι. Αλλά γιατί να βλέπουν τα παιδιά την Eurovision; Η απάντηση είναι γιατί στην Ελλάδα την βλέπουν σχεδόν όλοι. Λίγο ντόρος να γίνει για το τραγούδι που στείλαμε η βραδιά χτυπά τηλεθέαση της τάξης του 80% σε μια εποχή που αν περνάς το 20% ή έστω είσαι πρώτο πρόγραμμα στην ζώνη σου έχει κάνει ένα άθλο. Το εφετινό 80% ανήκει στη Μαρίνα Σάτι και το «ζάρι» της. Μόνη της βασικά το πέτυχε. Με την απόφασή του να συμμετάσχει (εντελώς απροσδόκητη για μας που γνωρίζαμε την καριέρα της), με τα ατυχέστατα χασμουρητά της, με το βίντεο κλιπ με τις πλαστικές καρέκλες και την φραπεδιά, με τις παράξενες προσδοκίες που δημιούργησε. Το βράδυ του τελικού που φυσικά τον είδα (συνήθως τον βλέπω και δεν είμαι από αυτούς που παριστάνουν πως δεν ξέρουν τι είναι η Eurovision και που στα παιδικά τους χρόνια πήγαιναν στην Αντιγιουροβίζιον που διοργάνωνε ο Συνασπισμός…) νόμιζα πως η Σάτι πλήρωσε κάποιο λάθος και βρέθηκε εκτός δεκαδας. Αλλαξα γνώμη: η ίδια δεν έκανε κανένα λάθος. Η στόχευσή της ήταν εξ αρχής το μέγιστο της τηλεθέασης στην Ελλάδα και σχεδόν όλα τα έκανε για αυτό. Και τα κατάφερε. Χάνοντας ενδεχομένως την ευκαιρία να κάνει κάτι που θα άρεσε στο διεθνές κοινό πιο πολύ, αλλά τι να το κάνει το διεθνές κοινό; Το δικό της το εγχώριο σκέφτηκε να μεγαλώσει και νομίζει το πέτυχε. Αν προσθέσεις στην τεράστια τηλεθέαση, και τα video στο Youtube και στο Tik Tok έζησε την μεγάλη της στιγμή κι έχω περιέργεια για το πώς θα την αξιοποιήσει. Μπορεί η Eurovision να έχει σταματήσει χρόνια τώρα να είναι μουσικός διαγωνισμός, αλλά είναι μια τρομερή πασαρέλα. Και την πασαρέλα αν αποφασίσεις να την περπατήσεις μπορείς και να την αξιοποιήσεις. Θα δούμε το πώς.
Μια μάλλον αποτυχία
Στο μεταξύ είδαμε κατά τα άλλα μια μάλλον ελληνική αποτυχία. Η Σάτι κέρδισε, η Ελλάδα όχι. Γιατί συμβαίνει αυτό; Για πολλούς λόγους. Ο πρώτος είναι γιατί και για την Eurovision, όπως και για πολλά άλλα, μετά την πτώχευση πληρώνουμε λιγότερα. Το τραγούδι που μια χώρα στέλνει μπορεί να είναι καλό ή κακό: αυτό που μετράει είναι η υποστήριξή του. Τα χρόνια των διακρίσεων η κινητοποίηση ήταν και ακριβή και τεράστια. Κινητοποιούσαμε την ομογένεια, κάναμε τεράστιες καμπάνιες (όχι μόνο διαδικτυακές), σκορπούσαμε του κόσμου τα χρήματα για πάρτι και εκδηλώσεις – είχαμε αποκτήσει πληρώνοντας το know how που έχει και η Eurovision: το Ισραήλ και η Σουηδία το ξέρουν καλύτερα. Είχαμε φτιάξει και συμμαχίες: σήμερα δεν παίρνουμε και δεν δίνουμε ούτε καν το 12αρι στην Κύπρο – τουλάχιστον αυτό των επιτροπών γιατί ο κόσμος στην Κύπρο το 12αρι το έδωσε στην Σάτι. Εδώ παραλίγο να γίνει με την Κύπρο και διπλωματικό επεισόδιο: μια συζήτηση του προέδρου της ΕΡΤ με τον Κύπριο Πρέσβη για τα 12αρια δημιούργησε μια διένεξη που θυμίζει επεισόδιο σειράς τύπου Borgen. Ο πρόεδρος της ΕΡΤ εξέφρασε την απορία του για το γιατί η Κύπρος προτίμησε ένα τραγούδι κομμένο πέρσι από την ελληνική επιτροπή, ο πρέσβης πήρε το πράγμα πολύ στα σοβαρά: είχα προτείνει η Κύπρος να κατεβεί με μια διασκευή του «Ρίξε μια ζαριά καλή και για μένα βρε ζωή» για να μας την σπάσει. Δεν εισακούστηκα, αλλά χάθηκε μέχρι και το παραδοσιακό 12αρι.
Το τέλος του λαϊκο ποπ
Μου αρέσει αυτός ο χαμός που γίνεται την επόμενη μέρα κι όχι μόνο στα πάνελ των πρωϊνάδικων. Ας μην είμαστε υποκριτές κι ας μην προσποιούμαστε ότι το πανηγυράκι αυτό δεν μας απασχολεί: μας απασχολεί, για αυτό άλλωστε κάνουν τηλεθέαση της τάξης του 65% και οι ημιτελικοί που σε πολλές χώρες, παλιότερα, δεν μεταδίδονταν καν. Γιατί δεν τα καταφέρνουμε λοιπόν; Πέρα από το ότι δεν σκορπάμε πια αφειδώς χρήματα (και πάλι καλά…) φταίει και ότι κατά κάποιο τρόπο έχουμε μείνει κομμάτι αιχμάλωτοι στην κάποτε επιτυχία της Ελενας Παπαρίζου. Η Παπαρίζου ήταν φτιαγμένη για να κερδίσει την Eurovision: και παραγγελία να την είχαμε κάνει δεν θα προέκυπτε τόσο τέλεια. Την δεκαετία του 2000 όμως δεν είχε διακριθεί δυο φορές μόνο αυτή.
Τα είχε καταφέρει κι ο Σάκης Ρουβάς (και μάλιστα δυο φορές) και η Καλομοίρα, κι ο Σαρμπέλ και ο Λουκάς Γιώρκας που είχαν βγει έβδομοι, θέση που για την Σάτι θα ήταν σαν να έχει κερδίσει. Η Ελλάδα ήταν τόσο δυνατή που όταν το 2005 η Αννα Βίσση είχε έρθει ένατη το πράγμα είχε φανεί εθνική καταστροφή – κάτι σαν τον εφετινό αποκλεισμό της Εθνικής Ελλάδος από την Γεωργία στα προκριματικά του Euro. Είχαν όντως ξοδευτεί πολλά για εκείνες τις υποψηφιότητες, υπήρχε όμως και κάτι άλλο: η δεκαετία 2000-2010 σημαδεύτηκε από ένα είδος λαϊκο-ποπ που στα μάτια των ευρωπαίων ήταν το νέο ελληνικό φολκόρ – γκλαμουριά και παράδοση. Η Ελλάδα διοργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κέρδισε το Euro, άλλαζε. Η ικανότητα των εκπροσώπων μας να μετατρέπουν τη σκηνή σε πίστα, ο καθένας με τον τρόπο του, προκαλούσε ένα τηλεοπτικό ενδιαφέρον: όχι πια. Με την νίκη των Lordi στην Αθήνα περάσαμε στην εποχή ενός τραγουδιού με στοιχεία troll που oι δικοί μας δεν μπορούν να υποστηρίξουν: δεν θα το δεχόταν η συντηρητική μας κοινωνία ως εκπροσώπηση – εδώ τα βάλαμε με τον Αλευρά και τον Ζερόμ. Όπως φυσικά δεν θα δεχόταν και τίποτα που να παραπέμπει σε ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα: αυτά είναι για τους Αυστριακούς, τους Ελβετούς, τους Ισραηλινούς κτλ. Εμείς ακόμα έχουμε τα μαγαζιά μας και τις πίστες μας. Και πάλι καλά.
Τι να κάνουμε;
Οπότε τι κάνουμε; Κι εμείς και η Κύπρος μιμούμαστε τον παλιό καλό εαυτό μας. Εμείς ψάχνουμε το επόμενο τραγούδι που θα δώσει στην εκπρόσωπό μας την ευκαιρία να χορέψει επί σκηνής κάτι παραδοσιακό ενώ τραγουδά κάτι που τέτοιο δεν είναι. Και οι καλοί Κύπριοι απλά ψάχνουν την επόμενη Φουρέιρα. Εχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρουν αυτοί μια απο το να αποκτήσουν νόημα το 2024 οι ντεμοντέ χορογραφίες του Φωκά Ευαγγελινού: στο τέλος θα μείνουμε με την σοβαροφάνειά μας που μασκαρεύουμε σε άποψη ακόμα και στα πανηγύρια.
Αλλά όσο η τηλεθέαση είναι της τάξης του 80% δεν τρέχει τίποτα. Η Eurovision στην Ελλάδα είναι σαν την εγχώρια πολιτική σκηνή. «Πουλάει» ακόμα κι αν μας εξοργίζει. Κυρίως για αυτό…
