Η Ρόμα κέρδισε χθες βράδυ την Φέγενορντ και μαζί και το πρώτο  UEFA Conference League της ιστορίας. Η ομάδα της ιταλικής πρωτεύουσας άνοιξε το σκορ στην πρώτη επίθεσή της στο μισάωρο με τον Τζανιόλο και κράτησε το αποτέλεσμα (1-0). Για τον Ιταλό παίκτη ήταν μια αληθινή ανταμοιβή από τη μοίρα το γκολ που πέτυχε: επέστρεψε φέτος από τη δεύτερη ρήξη χιαστών της καριέρας του. Χάρηκε μαζί του και ο Σπινατσόλα: ένα χρόνο πριν είχε τραυματιστεί στο Euro2020 και έμεινε εννέα μήνες έξω. Κυρίως όμως χάρηκε ο Μουρίνιο. Ο Πορτογάλος έκανε το όνειρό του πραγματικότητα και έγινε ο πρώτος προπονητής που έχει κερδίσει και τις τρεις διοργανώσεις της UEFA του καιρού μας ενώ συνεχίζει να έχει μόνο νίκες σε όλους τους τελικούς που έχει πάρει μέρος. Τελικά είναι ή δεν είναι καλός προπονητής ο Μουρίνιο; Αυτό σκεφτόμουν ενώ έβλεπα τους Ολλανδούς να σημαδεύουν δοκάρια, τους παίκτες της Ρόμα να δυσκολεύονται να βρουν δεύτερο γκολ, και τον Πορτογάλο να σηκώνει τις γροθιές στο τέλος πανηγυρίζοντας.  

Δείτε το the playbook

Υπάρχει μια ωραία σειρά ντοκιμαντέρ στο Netflix για να καταλάβετε τον Μουρίνιο: λέγεται «The Playbook». Κυκλοφόρησε («στρίμαρε», όπως λένε οι πιτσιρικάδες) πριν τρια χρόνια. Ο υπότιτλος του εξηγεί περί τίνος πρόκειται: «μαθήματα ζωής από διάσημους προπονητές». Η παραγωγή είναι αμερικάνικη και οι τέσσερις από τους συνολικά έξι προπονητές που εμφανίζονται δουλεύουν ή έχουν δουλέψει στις ΗΠΑ: ο διασημότερος είναι ο μεγάλος προπονητής του ΝΒΑ Ντοκ Ρίβερς. Ευρωπαίοι υπάρχουν δυο. Ο (και προπονητής του Στέφανου Τσιτσιπά) Πατρίκ Μουράτογλου και φυσικά ο Μουρίνιο. Αν δείτε το επεισόδιο που είναι αφιερωμένο σε αυτόν θα αναρωτιέστε αν μιλάμε πλέον για προπονητή ή για ένα τρομερό αστέρι της σοουμπίζ – λίγο ηθοποιό, λίγο σεναριογράφο, λίγο σκηνοθέτη του εαυτού του κτλ.

Η αλήθεια είναι ότι εδώ και χρόνια ο Μουρίνιο διεκδικεί τον τίτλο του «μεγάλου αντιπαθητικού» - μοιάζει να επιδιώκει να γίνεται κόκκινο πανί για τους αποκαλούμενος από τον ίδιο «εχθρούς» της εκάστοτε ομάδας του. Όταν πήγε πρώτη φορά στην Τσέλσι ένας δημοσιογράφος του έκανε μια ερώτηση που δεν του άρεσε κι ο Μουρίνιο είπε μεταξύ σοβαρού και αστείου ότι θα φύγει από την Αγγλία αν πρέπει κάθε μέρα να απαντά σε ανόητες ερωτήσεις. Τα βρετανικά ταμπλόιντ έκαναν την απάντηση του βασικό θέμα κι ο ίδιος ενθουσιάστηκε. Εκτοτε έκανε πάντα ότι μπορούσε για να τους δίνει τέτοιου είδους πρωτοσέλιδα: προτιμά, όπως λέει και στο «Τhe Playbook» «όλοι να ασχολούνται μαζί του παρά με τους παίκτες της ομάδας». Αφήνει να εννοηθεί ότι το κάνει για να προστατέψει τα «παιδιά του». Σίγουρα απολαμβάνει αυτού του είδους την δημοσιότητα. Το κακό για αυτόν είναι ότι έχει μάθει τόσο καλά την Τέχνη του να είσαι κακός, που γίνεται κακός με όλους. Χωρίς λόγο.

Ποιος μπορεί να έχει υπομονή μαζί του;  

Αυτό που έχω καταλάβει εγώ για τον Μουρίνιο είναι ότι δεν μπορεί να δουλέψει πια κάπου που η ομάδα είναι πιο μεγάλη από τον ίδιο. Τον βάρυνε η Ρεάλ Μαδρίτης, τον τσάκισε η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Όταν επέστρεψε στην Τσέλσι βρήκε μια ομάδα πιο μεγάλη από όσο την άφησε. Οι ομάδες αυτές πρέπει να δείχνουν υπομονή με τους προπονητές τους. Μπορείς όμως να έχεις υπομονή με τον αυτάρεσκο, σκληρό, αλαζόνα και ιδιαιτέρως νάρκισσο Μουρίνιο; Μπορείς να τον ανέχεσαι και να του συγχωρείς τα πάντα απλά γιατί έχεις την υποψία πως πίσω από αυτή τη δημόσια εικόνα του κρύβεται ένας ευαίσθητος άνθρωπος, που αγαπά και το ποδόσφαιρο και τη δουλειά του όσο τίποτα; Δεν έχω απαντήσεις απλά αναρωτιέμαι. Κυρίως γιατί ο τύπος που εμφανίζεται στο The Playbook δίνοντας οδηγίες για τη ζωή και την απόλαυσή της  είναι ένας καταπληκτικός τύπος. Που καμία σχέση δεν έχει με τον Μουρίνιο όπως νομίζουμε ότι είναι.

Όχι έμμονες

Στον αθλητισμό πολύ συχνά συμβαίνει η δημόσια εικόνα ενός αθλητή ή ενός προπονητή ή ενός παράγοντα να μην έχει καμία σχέση με τον πραγματικό του χαρακτήρα. Ο Νίκος Γκάλης ήθελε να φαίνεται ως ένας περφεξιονίστας που δεν έχει στο μυαλό του τίποτα άλλο εκτός από το μπάσκετ: οι συναθλητές του μιλάνε για ένα τύπο που σίγουρα δεν ήταν άνθρωπος από ατσάλι. Ο Γιάννης Ιωαννίδης ήταν εντός του γηπέδου ένας ατίθασος χαρακτήρας, έτοιμος να τσακωθεί με το σύμπαν. Εκτός γηπέδων ήταν ένας υπέροχος συζητητής, ένας συλλέκτης έργων Τέχνης, ένας άνθρωπος με ενδιαφέρονται που δεν περιορίζονταν μόνο στο μπάσκετ. Ο Οτο Ρεχάγκελ ήθελε να τον θυμόμαστε ως ένα αυστηρό και σκληρό κριτή – στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα πιο πολύ από ένας αυστηρός πατερούλης, που είχε μια μοναδική σχέση δεσίματος με τα παιδιά του – καμία σχέση με εμμονές. 

Η υπερέκθεση οδηγεί πολλούς στο να κρύβονται πίσω από εικόνες που σχεδιάζουν για τα μάτια μας παίζοντας κρυφτούλι με την αλήθεια. Το κακό στην περίπτωση (και) του Μουρίνιο είναι ότι το προσωπείο στο τέλος καλύπτει το πρόσωπο.  Δεν έχουμε ούτε τον τρόπο, ούτε το χρόνο να κάνουμε ψυχανάλυση στους ανθρώπους: τους κρίνουμε για αυτό που βλέπουμε. Και το κακό για τον κάποτε «Special One» είναι ότι και οι εργοδότες του αρνούνται πλέον να παίξουν στα διάσημα mind game του, στα οποία είναι πρωταγωνιστής. Αν δεν τους κάνει τη δουλειά, η αντιπάθεια που προκαλεί γίνεται αφόρητη. Και το διαζύγιο βγαίνει σε χρόνο ρεκόρ. Αλλά αν οι μεγάλες ομάδες δεν τον αντέχουν, ο ίδιος δεν είναι πρόβλημα πχ για τη Ρόμα. Που χωρίς αυτόν δεν θα είχε κερδίσει ούτε το UEFA Conference League.  

Η Ελλάδα είναι ο προορισμός του  

To έχω γράψει και παλιότερα – το επαναλαμβάνω σήμερα στη στιγμή ενός θριάμβου του: ο τύπος είναι έτοιμος για να ρθει στην Ελλάδα. Δεν θα συμβεί ποτέ γιατί κανείς δεν μπορεί να καλύψει το τεράστιο κασέ του, όμως χωρίς να το ξέρει η χώρα μας είναι ο προορισμός του. Ο Μουρίνιο ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων, που είναι άτυχοι που δεν δούλεψαν ποτέ στην Ελλάδα. Σε κάθε τομέα υπάρχουν μερικοί τέτοιοι – υπάρχουν αρκετοί ποδοσφαιριστές, σίγουρα πολλοί μπασκετμπολίστες, κάμποσοι καλλιτέχνες και αναμφίβολα και μερικοί πολιτικοί, φιλόσοφοι, οικονομολόγοι και γενικώς μπουρδολόγοι. Ο Μουρίνιο δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι Ελληνας αλλά πιστεύω πως αν ως προπονητής είχε δουλέψει εδώ και είχε μείνει εδώ και κάποια χρόνια (σαν τον Γκμοχ, τον Μπάγεβιτς ή έστω τον Λουτσέσκου) θα είχε γίνει λαϊκό είδωλο. Όχι με όσα θα έκανε, αλλά με όσα θα έλεγε.

Μας λείπει ένας Μουρίνιο – δεν εννοώ ένας τόσο μεγάλος προπονητής, αλλά ένας τέτοιος προπονητής: διπρόσωπος, απερίγραπτος, ακατανόητος κομμάτι ως άνθρωπος. Αλλά και στον ίδιο λείπει μια χώρα με τα ποδοσφαιρικά μυαλά της δικής μας.  Η λογική του («μετράει μόνο το αποτέλεσμα«) είναι απόλυτα συνεπής με τη λογική των περισσότερων στην Ελλάδα. Η στρατηγική του («ψάχνω τι να κάνω για να μην αφήσω τον αντίπαλο να παίξει») θα ενθουσίαζε τους δημοσιογράφους. Η άνεσή του στο φακό θα τον έκανε απαραίτητο στα κανάλια. Η ευκολία με την οποία τοποθετείται για οτιδήποτε θα τον καθιστούσε περιζήτητο. Κυρίως θα τον έκανε τεράστια φίρμα η γενικότερη απλοϊκότητα με την οποία πάντα αντιμετωπίζει τα πράγματα: θα ήταν κατανοητός από όλους – και από όσους ξέρουν και από όσους δεν ξέρουν ποδόσφαιρο.

Βλέποντας το The Playbook (και το Ρόμα – Φέγενορντ 1-0) σκεφτόμουν να τον ψάξω για να του προτείνω να ρθει εδώ για ψυχοθεραπεία. Κι αν καμία ομάδα δεν μπορεί να καλύψει το κασέ του, δεν πειράζει: μπορεί άνετα να αγοράσει μια και μετά από λίγο καιρό να απολύσει τον εαυτό του. Η να κερδίσει ένα ευρωπαϊκό τρόπαιο – εδώ τα κατάφερε με τη Ρόμα…