Οι άνθρωποι του ελληνικού κινηματογράφου (από τους αιθουσάρχες μέχρι τους παραγωγούς και από τους διανομείς ταινιών μέχρι τους φίλους μου κριτικούς κινηματογράφου, που μοιάζουν αγχωμένοι με το μέλλον του σινεμά) περίμεναν (και) φέτος το άνοιγμα των θερινών σινεμά με την ελπίδα ότι σε αυτά θα υπάρξει πολυκοσμία: τα θερινά θα πρέπει να σώσουν την κάποτε αγαπημένη αυτή Τέχνη. Η μείωση των εισιτηρίων μοιάζει δραματική. Τους δυο τελευταίους μήνες οι θεατές σπανίως ξεπερνούσαν κάθε εβδομάδα τους 90-100 χιλιάδες πανελληνίως, μολονότι στα σινεμά έβγαιναν κάθε Πέμπτη οκτώ με δέκα ταινίες – όλων των ειδών μάλιστα. Τώρα όλοι ευελπιστούν πως το κοινό θα επιστρέψει γιατί το θερινό σινεμά είναι και ταυτισμένο με τις γλυκές ελληνικές καλοκαιρινές νύχτες: βοηθά στην διατήρηση της γοητείας του κι εκείνο το παλιό ωραίο τραγούδι του Λουκιανού Κηλαηδόνη που μας μιλάει για νύχτες με φεγγάρι και χρόνια που περνούν και δεν θα ξαναρθούν. Μακάρι όλοι όσοι φαντάζονται κοσμοπλημύρες να έχουν δίκιο, αλλά προσωπικά αμφιβάλω. Για τα χαμένα εισιτήρια το πρόβλημα δεν είναι οι χειμερινές αίθουσες: είναι οι ταινίες που σε αυτές προβάλλονται. Και που δεν κόβουν εισιτήρια απλά γιατί δεν αφορούν αυτό που μάθαμε να αποκαλούμε «μεγάλο κοινό».

Πριν λίγες εβδομάδες κοιτούσα τι  προβάλλεται στα θερινά σινεμά την εβδομάδα που αυτά άνοιξαν. Υπήρχαν τα ισπανικά «Λαμπυρίσματα» ένα ακόμα οικογενειακό δράμα όπου μια κόρη γυρνά σπίτι για να τα βρει με την μάνα της, ενώ ο πατέρας της πεθαίνει. Στο γαλλικό «Πέρα από την θάλασσα» ένας νεαρός Μαροκινός στην Μασσαλία στήνει κομπίνες για να επιβιώσει, ενώ τρέχει η δεκαετία του ‘90. Στο «Ugly Stepsister» η Νορβηγίδα σκηνοθέτης Εμίλιε Μπλίχφελντ φτιάχνει ένα θρίλερ με πρωταγωνίστρια την κακιά αδερφή της Σταχτοπούτας η οποία κατακρεουργείται επί της οθόνη για να γίνει πιο όμορφη σε μια εποχή που τις αισθητικές επεμβάσεις δεν τις έκανε ο πλαστικός χειρουργός: είναι να απορείς ποιος τα σκέφτεται αυτά! Το «Norah» είναι η ιστορία του έρωτα ενός μουσουλμάνου δάσκαλου για μια κοπέλα που απαγορεύεται να του μιλάει – όλα αυτά σε ένα χωριό της Σαουδικής Αραβίας. Βγήκαν βέβαια στην πορεία και κάμποσα blockbuster. Στο «Λογιστή 2», και στο «Guns Up» αν έχεις όρεξη και θες να περάσει η ώρα μετράς πάνω από σαράντα πτώματα. Το τελευταίο πόνημα της Marvel που λέγεται «Thunderbolts» έχει πρωταγωνιστές μια παρέα ηρώων που είναι άγνωστοι ακόμα και στους πιο φανατικούς των κόμικς της. Βγήκε το «Καράτε κιντ – Θρύλοι»: από τον τίτλο νόμιζα πως συμμετέχει στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα εκατό χρόνια του Ολυμπιακού. Βγήκε επίσης η Μπαλαρίνα – κατευθείαν από το σύμπαν του Τζόν Γουίκ- έτοιμοι να καθαρίσει όσους από αυτούς γλύτωσαν. Κι ευτυχώς βγήκαν οι Επικίνδυνες Αποστολές, όπου ο Τομ Κρουζ σώζει τον κόσμο. Πράγμα ευκολότερο από το να σώσεις τα σινεμά.

Υπάρχει πρόβλημα κοινού; Εχασε ο κόσμος το ενδιαφέρον του για ιστορίες στη μεγάλη οθόνη; Τίποτα από τα δυο δεν ισχύει. Κοντά ένα εκατομμύριο άνθρωποι πήγαν τον χειμώνα να δουν το «Υπάρχω» - δεν ήταν όλοι φανατικοί του Στέλιου Καζαντζίδη: να δουν κάτι και να περάσουν καλά προσδοκούσαν. Πάνω από 300 χιλιάδες εισιτήρια έκοψε το διασκεδαστικό animation για μικρούς και μεγάλους «Τα μυαλά που κουβαλάς» στην δεύτερη έκδοσή του. Και ούτε το ενδιαφέρον του κόσμου για ιστορίες έχει μειωθεί, αρκεί να υπάρχουν ενδιαφέρουσες τέτοιες και να τον αφορούν: για την «Εφηβεία» έγινε σε όλη την Ευρώπη τεράστια συζήτηση. Μόνο που την «Εφηβεία», με τους καταπληκτικούς πρωταγωνιστές και το ενδιαφέρον σενάριο, δεν την είδαμε στα σινεμά, αλλά στο Netflix. 

Τα θερινά σινεμά έχουν τους φανατικούς τους και καταλαβαίνω για οι αιθουσάρχες ποντάρουν σε αυτούς, μολονότι δεν συγκαταλέγομαι σε δαύτους. Τα θερινά σινεμά έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα να λειτουργούν χωρίς τους καταπιεστικούς κανόνες της κινηματογραφικής επικαιρότητας: οι αιθουσάρχες δεν είναι υποχρεωμένοι να προβάλουν σε αυτά νέες ταινίες, αλλά μπορούν πχ να προβάλουν επανεκδόσεις παλιών κλασικών ταινιών, που συχνά βρίσκουν κοινό καθώς οι μεγαλύτεροι θέλουν να τις ξαναθυμηθούν (και μαζί με αυτές να θυμηθούν και τα νιάτα τους) και οι μικρότεροι να τις γνωρίζουν και να καταλάβουν το γιατί τις συνοδεύουν καλά λόγια. Αλλά και με αυτές υπάρχει τα τελευταία ένα πρόβλημα: βγαίνουν στα θερινά μας πάντα οι ίδιες και οι ίδιες. Αν δεις το πρόγραμμα του καλοκαιριού νομίζεις πως στην ιστορία του κινηματογράφου υπάρχουν τέσσερις πέντε ταινίες όλες κι όλες. Ο «Σιωπηλός Μάρτυρας» και το «Vertigo» του Χίτσκοκ: τα έχω μάθει απέξω. Η «Καζαμπλάνκα» και «Οι επτά Σαμουράι». Το «Ασανσέρ για δολοφόνους» στο οποίο νομίζω ότι έχω μπει και μάλιστα πάρα πολλές φορές. Χρόνια έχω να δω μια επανέκδοση μιας ελληνικής ταινίας που όταν πρωτοβγήκε έκοψε εισιτήρια, όπως το «Ρεμπέτικο» πχ. Η το «Ας περιμένουν οι γυναίκες», που ως καλοκαιρινή κωμωδία θα έσπαζε ταμεία.

Ακούω διαρκώς ότι τα θερινά σινεμά είναι όμορφα – ότι στο Σινέ Παρί πχ μπορεί να δεις την Ακρόπολη. Επίσης ακούω φίλους να επαινούν θερινά σινεμά γιατί έχουν κρύες μπύρες ή ωραίες τυρόπιτες ή αναπαυτικές καρέκλες. Πολύ ωραία. Αλλά ο κόσμος αυτό που ψάχνει είναι ταινίες της προκοπής – αν είναι δυνατόν λίγο διασκεδαστικές γιατί καλοκαίρι είναι. Υπάρχουν πάντα κι όσοι καλοκαιριάτικα δεν έχουν πρόβλημα να δουν και δράματα και αριστουργήματα βαριά, αλλά είναι λίγοι: οι πιο πολλοί θέλουν να δουν καλοκαιριάτικα κυρίως κάτι που θα αδειάσει το κουρασμένο από το χειμώνα που προηγήθηκε μυαλό τους. Το αν θα το δουν με φόντο την φωτισμένη Ακρόπολη ή την απέναντι πολυκατοικία, αν είναι της προκοπής, δεν παίζει μεγάλο ρόλο. Κι αν η μπύρα είναι παγωμένη ακόμα καλύτερα, αλλά κανείς δεν πάει σινεμά για μπύρες: για τις ταινίες πάμε και μάλλον εμάς που πάμε για αυτές μας ξεχάσανε.

Μου λένε ότι κόβει κάμποσα εισιτήρια το ιταλικό Βερμίλιο – θα το δω απόψε πιθανότατα - και ότι βλέπετε ο Σέρφερ μια ακόμα ταινία με τον Νίκολας Κέιτζ, πράγμα από μόνο του ανησυχητικό. Αλλά η εντύπωση που έχω είναι ότι όλοι περιμένουν να ξαναβγεί το «Υπάρχω» μπας και κάποιοι που το είδαν το ξαναδούν ή κάποιοι που δεν το είδαν βρουν την ευκαιρία. Αν κάνει κανένα μαγικό ο Τσεμπερόπουλος και βάλει τον Μάστορα να τραγουδά ως Καζαντζίδης το «κάτι νύχτες με φεγγάρι μες τα θερινά τα σινεμά» μπορεί να σπάσουν οι πόρτες και ας μην έχει το σινεμά τυρόπιτες της προκοπής, ποτέ δεν ξέρεις…     

(Βημαγκαζίνο Ιούνιος 2025)