Ηθελα να το γράψω καιρό τώρα και το παιγνίδι του Ολυμπιακού με τον Ερυθρό Αστέρα στο Βελιγράδι μου έδωσε την ευκαιρία: αν υπάρχει κάτι που θα μου μείνει από την εφετινή Ευρωλίγκα είναι η επιστροφή των Σέρβων. Η Παρτιζάν κυρίως, αλλά και ο Αστέρας, έδωσαν στην εφετινή διοργάνωση κάτι το ξεχωριστό. Η ομάδα του Ζέλικο Ομπράντοβιτς θα μπει στα play off, πλην συγκλονιστικού απροόπτου. Ο Αστέρας δεν τα κατάφερε, πληρώνοντας πολύ ακριβά μια αναπάντεχη ήττα από την Αλμπα Βερολίνου εντός έδρας ένα μήνα πριν περίπου: οι απίστευτοι Γερμανοί κατέλαβαν για ένα βράδυ το Βελιγράδι παίζοντας καταπληκτικό μπάσκετ – η Αλμπα είναι η κατεξοχήν ομάδα που ψάχνει τους θριάμβους της μιας βραδιάς. Βέβαια το ότι ο Αστέρας δεν παρέμεινε στην διεκδίκηση των play off μέχρι τέλους οφείλεται και πολύ στο μπλέξιμο με τον Καμπάτσο – αν αυτός αποκτούσε δικαίωμα συμμετοχής πιο γρήγορα το φινάλε της σεζόν του Αστέρα θα ήταν άλλο.

Το χαμένο πάθος τους

Η διοργάνωση τους έχει ανάγκη τους Σέρβους. Εμφανίζουν πάντα ομάδες ενδιαφέρουσες, ακόμα κι όλα αυτά τα χρόνια που δεν μπορούσαν να είναι ανταγωνιστικοί, αφού δεν είχαν τα χρήματα που έβαζαν οι υπόλοιποι. Τα γήπεδα που αγωνίζονται είναι πάντα γεμάτα: όταν οι ομάδες τους έχουν στόχο, όπως φέτος, δεν είναι εύκολο για κανένα να περάσει από το Βελιγράδι. Κι αποδεδειγμένα αγαπάνε πολύ το μπάσκετ: χθες βράδυ το γήπεδο του Αστέρα για το ματς με τον Ολυμπιακό ήταν κατάμεστο κι ας μην είχε ο γηπεδούχος ελπίδα για κάτι. Υποστήριξαν την ομάδα τους με το γνωστό τους πάθος και πανηγύρισαν την τέταρτη σερί νίκη τους απέναντι στον Ολυμπιακό σε δυο χρόνια – αν μάλιστα έβλεπε κάποιος το ματς θα νόμιζε πως έπαιζαν, όχι απλά για να μπουν στην οκτάδα, αλλά και για να πάρουν το πλεονέκτημα έδρας! Και η Παρτιζάν και ο Αστέρας ήταν σαν φέτος να βρήκαν ξαφνικά το χαμένο πάθος τους.

Η τέχνη του θαύματος

Μας έμαθαν πάρα πολλά οι μαέστροι Σέρβοι και το ξέρουμε και τους το αναγνωρίζουμε. Στην πρόοδο του ελληνικού μπάσκετ η συμβολή των Σέρβων προπονητών και παλιότερα των παικτών από την πρώην Γιουγκοσλαβία ήταν τεράστια. Δεν είναι μόνο ο Ντούσαν Ιβκοβιτς και ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς αυτοί που δουλεύοντας εδώ έφτιαξαν ομάδες που πέρασαν στην ιστορία. Ηταν κι άλλοι πολλοί αυτοί που μας έμαθαν πολλά κι εδώ αγαπήθηκαν: ο Τζούροβιτς κι ο Σάκοτα πχ είναι δικοί μας άνθρωποι. Ωστόσο αν πάντα λίγο πολύ, όλοι που παρακολουθούμε την Ευρωλίγκα ρίχναμε μια ματιά στις ομάδες από την πρώην Γιουγκοσλαβία είναι γιατί αυτές μας έμαθαν την δεκαετία του ‘90 κυρίως την τέχνη του θαύματος. Οι θρίαμβοι της μεγάλης Γιουγκοπλάστικα, αλλά κι εκείνο το τρόπαιο της Παρτιζάν στην Κωνσταντινούπολη τον καιρό του εμφυλίου πολέμου το 1991 ήταν πάντα αποδείξεις πως στο ευρωπαϊκό μπάσκετ όλα γίνονται. Σήμερα διαβάζεις τα ονόματα των πρωταγωνιστών εκείνων των ομάδων και οι θρίαμβοί τους δεν σου προκαλούν έκπληξη: μια ομάδα που έχει τον Τόνι Κούκοτς μπορεί, λες, να κερδίσει τα πάντα και είναι πάντα εύκολο να κάνεις θαύματα με τον Τζόρτζεβιτς και τον Ντανίλοβιτς αφιονισμένους. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Όταν η Pop 84 έκανε τον κόσμο να παραμιλάει ο Κούκοτς ήταν είκοσι χρονών. Κι όταν η Παρτιζάν κέρδισε το τρόπαιο με τον ρούκι προπονητή Ομπράντοβιτς στον πάγκο όλος ο προϋπολογισμός της ήταν μικρότερος από τα χρήματα που έπαιρναν οι Αμερικάνοι της Φίλιπς του Μιλάνου που οι Σέρβοι είχαν αποκλείσει στον ημιτελικό. Η συνταγή τους ήταν πάντα το μυστικό της επιτυχίας τους: τους έβλεπα και χθες βράδυ κόντρα στον Ολυμπιακό να κερδίζουν και να χαίρονται με τους γνωστούς τους τρόπους – παίρνοντας πολλά από όλους κι έχοντας πάντα ομάδες με μια εσωτερική ιεραρχία δεδομένη και αδιαμφησβήτητη. Προπονητικό δόγμα, πρωταγωνιστές με γαλόνια και ρολίστες που έψαχναν πάντα την ευκαιρία να δείξουν ότι είναι καλύτεροι από αυτό που νομίζουμε.

ΟΙ δεύτερες ευκαιρίες

Η Παρτιζάν κι ο Αστέρας αναστάτωσαν ευχάριστα την εφετινή Ευρωλίγκα γιατί φέτος είχαν περισσότερα χρήματα για ξόδεμα. Είναι μια μεγάλη συζήτηση το πώς τα βρίσκουν. Τα τελευταία χρόνια η πορεία τους είναι ένα διαρκές πέρα δώθε ανάμεσα στην κόλαση μιας πιθανής χρεοκοπίας και στην οικονομική σωτηρία: ποτέ δεν θα έχουν τα χρήματα της Ρεάλ Μαδρίτης και της Μπαρτσελόνα, ή των Τούρκων ή έστω της Μακάμπι, αλλά όταν χρήματα βρίσκουν ξέρουν πώς να τα χρησιμοποιήσουν για να ανέβουν επίπεδο. Κυρίως γιατί οι κοσμοπολίτες πλέον προπονητές τους μπορούν να δουν πολλά που δεν είναι βέβαιο ότι βλέπουν οι άλλοι προπονητές στην Ευρώπη. Ο Ομπράντοβιτς στην Παρτιζάν έφτιαξε φέτος μια επιθετική μηχανή με όσους οι πλουσιότεροι άφησαν στην άκρη. Ο Πάντερ έγινε εκεί ο ηγέτης και σκόρερ που δεν χρειάζεται να κοιτάζει τον πάγκο για να πάρει  δυο σουτ παραπάνω όπως έκανε στην Αρμάνι: νιώθει ο καλύτερος κι όχι ένας κομπάρσος όπως κάποτε στον Ολυμπιακό. Ο Εξουμ ήταν στην Μπαρτσελόνα ρολίστας πολυτελείας – στην Παρτιζάν έγινε πρώτο βιολί. Ο Λε Ντέι και κυρίως ο ΛεΣορτ έμαθαν να παίζουν άμυνα- πόντους είχαν πάντα στα χέρια τους. Ο Ομπράντοβιτς για να βρει ένα πλέι μέικερ πήγε στο Ισραήλ και πήρε τον 22χρονο Μάνταρ κι όταν είχε την ευκαιρία να προσθέσει τον λίγο προβληματικό Νάναλι δεν είπε όχι γιατί ένας παίκτης με σουτ και προσωπικές ενέργειες είναι χρησιμότατος.

Μια ευκαιρία για δεύτερη καριέρα έγινε για πολλούς και ο Αστέρας – κάποιους τους είδαμε να κάνουν σπουδαία πράγματα και χθες βράδυ κόντρα στον Ολυμπιακό. Ο Βιλντόζα βρήκε μια ομάδα που του επέτρεψε να γίνει αυτό που ήθελε: ηγέτης και σκόρερ. Ο Χασάν Μάρτιν, αν δεν είχε τους τραυματισμούς θα είχε δώσει ακόμα περισσότερα. Ο Πετρούσεφ, μετά την καταστροφική διετία στην Εφές, ξαναβρήκε κίνητρα και ρόλο. Ο Νέντοβιτς ήταν χρήσιμος γιατί δεν χρειαζόταν να τα κάνει όλα. Ο Καμπάτσο απλά άργησε να προστεθεί στην μηχανή: αλλά αυτός είναι αληθινός σταρ στην Ευρωλίγκα και πάντα απορώ (μολονότι έχω ακούσει τις εξηγήσεις) για το πώς βρέθηκε στο Βελιγράδι μετά το ΝΒΑ, ενώ θα μπορούσε να παίζει και να κάνει τη διαφορά σε όλες τις ομάδες που την Ευρωλίγκα ονειρεύονται να την κατακτήσουν.

Αυτοί το ανακάλυψαν

Αυτό ωστόσο που ξαναείδα φέτος από την Παρτιζάν και τον Αστέρα ήταν Σέρβους ικανούς να κάνουν ένα βράδυ το ματς της ζωής τους χωρίς κανένας να το περιμένει. Στην ομάδα του Ομπράντοβις υπήρξαν πρωταγωνιστικοί ρόλοι κάποια βράδια και για τον «ξυλοκόπο» Σμάιλαγκιτς, τον πιστό στρατιώτη Τριφούνοβιτς και τον αεράτο αλλά ασταθή Αβράμοβιτς. Και στον Αστέρα προόδευσε ο Ντόμπριτς, κι έκαναν βήματα μπροστά ο Μίτροβιτς και ο Λαζάρεβιτς που είχαν κι αυτοί τις ευκαιρίες τους να δείξουν πως μπορούν να είναι χρήσιμοι κι ας μην έχουν συμβόλαια εκατομμυρίων. Κι όλα αυτά είναι πολύ σέρβικα. Όπως παλιά.

Δεν έχουν ακόμα τους υπερταλαντούχους μικρούς που είχαν κάποτε: θα τους βρουν. Το θέμα είναι αν θα έχουν λεφτά και του χρόνου, αν θα καταφέρουν να κρατήσουν τους καλούς ξένους που τόσο προσεχτικά μάζεψαν, αν θα έχουν συνέχεια. Για την ώρα μας θύμισαν γιατί κάποτε τους θαυμάζαμε. Γιατί τιμάνε το μπάσκετ: σε κάνουν κάτι βράδια να πιστεύεις ότι αυτοί το ανακάλυψαν.