Ένας φίλος - οπαδός του Παναθηναϊκού - με ρώτησε τι θα έγραφαν και θα έλεγαν οι ρεπόρτερ και οι σχολιαστές της ομάδας αν ο Ρουί Βιτόρια είχε χάσει ένα ντέρμπι με την ΑΕΚ κάνοντας όσα έκανε (και δεν έκανε…) την Κυριακή ο Ράφα Μπενίτεθ. Η ερώτηση έχει ενδιαφέρον, κι όχι μόνο γιατί στην βάση της περιέχει την επισήμανση ότι ο Ισπανός προπονητής έχει ευθύνες για την ήττα του ΠΑΟ στο ντέρμπι. Αλλά γιατί βοηθά για ένα προβληματισμό που σχετίζεται με αυτό που λέγεται «δημοσιογραφική κριτική». Που κακώς την μπερδεύουμε με την οπαδική γκρίνια.

Παράξενα και πρωτόγνωρα

Αν ο Βιτόρια είχε εμφανίσει ένα Παναθηναϊκό κόντρα στην ΑΕΚ με τρία στόπερ, με τον Τζούρισιτς στον πάγκο, με τον Ζαρουρί κάτι σαν μπακ χαφ, μόνο κι έρημο στα αριστερά να υποφέρει τον Ρότα, και δεν άλλαζε το παραμικρό στο ημίχρονο μολονότι η ομάδα του είχανε με 0-2, δικαιολογημένα θα τον κρεμούσαν στα μανταλάκια όλοι. Κυρίως για ένα λόγο: γιατί όλα αυτά ο Πορτογάλος προηγουμένως δεν θα τα είχε κάνει σε κάποιο ματς. Θα ήταν παράξενα ως πρωτόγνωρα.  

Η κριτική πρέπει πάντα να βασίζεται σε όσα ένας προπονητής συνηθίζει να κάνει: δεν είναι λογικό να κατηγορείς τον Μουρίνιο γιατί δεν είναι ο Γκουαρντιόλα. Αν ο κόουτς αλλάζει ξαφνικά πολλά σε ένα παιγνίδι, και οι αλλαγές δεν του βγουν, αυτό πρέπει το λιγότερο να επισημαίνεται. Αν ο κόουτς είναι καινούργιος είναι λογικό οι όποιες επιλογές του να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη προσπάθεια κατανόησης: το γιατί το έκανε έχει την σημασία του.

Από την άλλη είναι αλήθεια ότι κριτικές ενστάσεις για τα όσα έκανε την Κυριακή ο νέος προπονητής του Παναθηναϊκού έπρεπε να έχουν γίνει. Για πολλούς και διάφορους λόγους. Ο βασικότερος εκ των οποίων είναι ότι πολλές από αυτές τις επιλογές δεν ήταν ποδοσφαιρικά πολύ λογικές και ο Ισπανός κόουτς τις υπερασπίστηκε υπερβολικά και υπέρμετρα κάνοντας τις πρώτες του αλλαγές (τρεις μάλιστα) μόλις στο 65΄.

Κάτι έγινε λάθος

Αυτό δεν είναι το πρώτο παιχνίδι που χάνει ο Μπενίτεθ στην Ελλάδα. Ο Παναθηναϊκός επί των ημερών του ηττήθηκε στο Βόλο και μάλιστα και τότε κάποιες παρεμβάσεις του έδιναν αφορμές για κάμποση συζήτηση που δεν έγινε. Ωστόσο το ντέρμπι με την ΑΕΚ  ήταν πιο βαρύ ματς από αυτό με τον Βόλο: ήταν το παιγνίδι που ο Παναθηναϊκός έπρεπε να κερδίσει για να στείλει ένα μήνυμα ότι μπορεί να επιστρέψει στην διεκδίκηση του πρωταθλήματος μετά την νίκη κόντρα στον ΠΑΟΚ. Και η ευκαιρία χάθηκε.

Αν επί των ημερών του Μπενίτεθ ο Παναθηναϊκός έχει χάσει δύο από τα τέσσερα παιχνίδια που έχει δώσει μαζί του στο πρωτάθλημα, ενώ στα προηγούμενα επτά είχε μόλις μία ήττα με τον Κόντη ή τον Βιτόρια στον πάγκο, κάποια λαθάκια πρέπει να έχουν γίνει κι από αυτόν. Πράγμα εντελώς λογικό καθώς ο άνθρωπος έχει αναλάβει τον Παναθηναϊκό Νοέμβρη μήνα χωρίς να γνωρίζει και το ελληνικό πρωτάθλημα. Αυτά πρέπει να τα λαμβάνουμε υπόψη μας. Αλλά και η κριτική είναι κριτική. Και πρέπει να γίνεται.

Το συνηθισμένο λάθος

Με τους νεοφερμένους προπονητές οι δημοσιογράφοι και οι σχολιαστές κάνουν ένα λάθος. Νομίζουν πως αν δεν επισημάνουν κάποιες επιλογές τους, που αποδείχτηκαν άστοχες, κατά κάποιο τρόπο τους προστατεύουν από την αδυσώπητη γκρίνια των οπαδών. Όμως η κριτική των οπαδών βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στα αποτελέσματα: αν ένας προπονητής χάνει συνέχεια, όσο και να αρνείσαι να του κάνεις κριτική, θα τα ακούει από τους οπαδός νύχτα μέρα και μαζί του θα τα ακούνε και όσοι τον επέλεξαν. Μπορεί να είναι σκληρό, αλλά μιλάμε για τους ίδιους οπαδούς που ένα προπονητή τον λατρεύουν όταν η ομάδα του κερδίζει, αδιαφορώντας συχνά για το παιγνίδι, την συμπεριφορά του, τις επιλογές του. Έτσι είναι οι οπαδοί και δεν θα αλλάξουν: από τους επαγγελματίες πρέπει να υπάρχουν απαιτήσεις.

Κανενός είδους δημοσιογραφική σιωπή δεν προστάτευσε ποτέ κανέναν προπονητή από την οπαδική γκρίνια, αν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Και κάθε προπονητής έχει και τον χρόνο του να δείξει την δουλειά του: ο κόσμος σπανίως είναι άδικος. Ωστόσο η έλλειψη κριτικής δημιουργεί ένα πρόβλημα: γίνεται αιτία για να δημιουργηθεί η λάθος βεβαιότητα ότι ο νεοφερμένος προπονητής είναι ικανός για θαύματα, καθώς η εντύπωση που καλλιεργείται είναι ότι τα κάνει όλα σωστά. Επειδή κανείς δεν μπορεί να τα κάνει όλα σωστά, το να φορτώνεις ένα προπονητή με μαγικές ικανότητες, είναι ο ευκολότερος τρόπος για να του κάνεις τη ζωή δύσκολη στη συνέχεια. Ο κόσμος αρχίζει και πιστεύει ότι αρκεί η δική του παρουσία για να γίνει η ομάδα αψεγάδιαστη και επειδή καμιά ομάδα δεν είναι αψεγάδιαστη, αν αυτό δε συμβεί, φταίει ο προπονητής που δεν περπάτησε στο νερό.

Πιστώσεις και χρεώσεις

Ο Μπενίτεθ είναι ένας αναμφίβολα ικανότατος προπονητής. Το λέει το βιογραφικό του. Αλλά το ματς του ΠΑΟ με την ΑΕΚ ήταν από τη μεριά του ένα κακοπροετοιμασμένο παιχνίδι. Μπορούμε να πιστώσουμε σε αυτόν την αντίδραση του Παναθηναϊκού, έστω κι αν αυτή προέκυψε από ένα γκολ το Τετέ σαφέστατα τυχερό καθώς αν ο Στρακόσια δε γλιστρούσε γκολ δεν θα υπήρχε. Αλλά πέρα από την αντίδραση της ομάδας πολλές από τις βασικές επιλογές βασίστηκαν αυτή τη φορά σε μία απλοϊκή προσέγγιση: ο κόουτς νόμιζε ότι αρκούσε ο ΠΑΟ να μη δεχτεί γκολ από την ΑΕΚ για να κερδίσει το ματς. Μάλιστα αυτή η επιλογή στρατηγικής ήρθε έπειτα από ένα παιχνίδι με την Στουρμ Γκρατς όπου ο Παναθηναϊκός ήταν πάλι ελάχιστα παραγωγικός στο δεύτερο ημίχρονο, καθώς το σχήμα του (5-4-1) δεν του επέτρεπε να παίξει όσο καλά ήταν αναγκαίο στην επίθεση. Τότε κέρδισε με ένα γκολ του Καλάμπρια. Την Κυριακή έχασε από την ΑΕΚ γιατί θα ήταν δύσκολο κάτι τέτοιο να επαναληφθεί.

Καθημερινή και αυστηρότατη

Παρόλο που οι δημοσιογράφοι νομίζουν ότι μπορούν να χαλάνε και να χτίζουν καριέρες κάνεις προπονητής δεν κατάφερε να κάνει σοβαρή καριέρα γιατί είχε αυτό που λέμε «καλό Τύπο». Από την άλλη ξέρω πολλούς που έκαναν σπουδαία πράγματα μολονότι (ή για την ακρίβεια επειδή) ήταν πάντα στο στόχο της κριτικής. Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς έχει ακούσει τα απερίγραπτα. Στον Ερνέστο Βαλβέρδε χρεώθηκε κάποτε ένας αποκλεισμός του Ολυμπιακού στον προκριματικό του Τσάμπιονς λιγκ μόνο και μόνο επειδή ο Κώστας Μήτρογλου έχασε ένα  πέναλτι. Τον Πέδρο Μάρτινς τον σταύρωσαν μετά από ένα αποκλεισμό του Ολυμπιακού από τη Λαμία, αλλά αυτό δεν του απαγόρευσε να φτιάξει μια ομάδα που κέρδισε τρία πρωταθλήματα και αγωνίστηκε δύο φορές στους ομίλους του Τσάμπιονς λιγκ. Οι Έλληνες ειδήμονες του μπάσκετ ακόμα και σήμερα δεν καταλαβαίνουν τον Αταμάν: τον Τούρκο δεν τον χαλάει το γεγονός ιδιαίτερα. Και Γιώργος Μπαρτζώκας είναι θέμα συζήτησης χρόνια ολόκληρα, αλλά καταλαβαίνει οτι όταν δουλεύεις σε μια ομάδα μεγάλη έτσι πρέπει να συμβαίνει. Και το βασικό είναι να δουλεύεις.

Ο Μπενίτεθ πρέπει να έχει τον χρόνο του, να κάνει τις επιλογές του, να φτιάξει την ομάδα του: αυτά είναι αυτονόητα. Για να τα κάνει όσο πιο σωστά μπορεί πρέπει να του υπενθυμίζεται ότι υπάρχουν κι απαιτήσεις. Αυτό είναι η κριτική: αξιολόγηση και υπενθύμιση απαιτήσεων. Ο Ισπανός δεν έχει κανένα πρόβλημα με την κριτική - δεν την φοβάται και δεν χρειάζεται και να την φοβούνται όσοι πρέπει να την κάνουν. Γιατί ο Μπενίτεθ έχει δουλέψει σε πολύ μεγάλες ομάδες. Στις οποίες η κριτική είναι καθημερινή. Κι αυστηρότατη.