H περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε άσχημα καθώς στις 10 το πρωί της Δευτέρας σήμανε συναγερμός στις Ένοπλες Δυνάμεις: κατέπεσε ένα F- 4 Phantom της Πολεμικής Αεροπορίας σε θαλάσσια περιοχή νότια της Ανδραβίδας. Ηταν πολύς καιρός που είχε να συμβεί κάτι τέτοιο. Μάθαμε αμέσως πως ξεκίνησε μια μεγάλη επιχείρηση με πλωτά και εναέρια μέσα για τον εντοπισμό των πιλότων, που σύμφωνα με αρχικές πληροφορίες είχαν κατορθώσει να εκτιναχθούν και να φύγουν από το αεροπλάνο πριν την πτώση τους – όπως αποδείχτηκε δεν ήταν αρκετό και για να σώσουν την ζωή τους. Μάθαμε γρήγορα τα ονόματα τους: ο ένας ήταν ο Ευστάθιος Τσιτλακίδης, ο κυβερνήτης του Φάντομ, κι ο άλλο ο Μάριος Μιχαήλ Τουρούτσικας, συγκυβερνήτης. Πέταξαν και έφυγαν μαζί.
Στιγμές οδύνης και αξιοπρέπειας
Στις μέρες που ακολούθησαν ήταν σαν να παρευρεθήκαμε στις κηδείες τους. Ο Τσιτκαλίδης κηδεύτηκε στο Νευροκόπι. Η εξόδιος ακολουθία του ολοκληρώθηκε στην εκκλησία των Παμμέγιστων Ταξιαρχών και το φέρετρο του άτυχου σμηναγού μεταφέρθηκε στη συνέχεια στο κοιμητήριο του Γρανίτη - το Νευροκόπι των χαμηλών θερμοκρασιών και των ζεστών ανθρώπων ήταν το αγαπημένο του χωριό. Οι δικοί του άνθρωποι κρατούσαν λευκά λουλούδια στα χέρια.
«Είσαι ο ήρωας μας», είπε ο αδερφός του πιλότου με τρεμάμενη φωνή, «δεν είσαι απλά ένας άνθρωπος, είσαι αυτός που μας έμαθε ότι το αδύνατο μπορεί να γίνει δυνατό, ότι από ένα μικρό χωριό μπορούμε όλοι να κάνουμε το αδύνατο, σε ευχαριστούμε που ήσουν δίπλα μας. Που μας έμαθες όχι μόνο τα ιδανικά για να αγαπάμε την πατρίδα μας, αλλά στάθηκε δίπλα μας στην οικογένεια μας και η απώλεια σου είναι αδιανόητη».
Ο Τουρούτσικας κηδεύτηκε στο Πικέρνι της Αρκαδίας, θα αναπαυθεί στον ίσκιο της. Η μητέρα του συγκλόνισε το πανελλήνιο. «Ο γιος μου ήταν ο υποσμηναγός Μάριος-Μιχαήλ, πέθανε υπέρ πατρίδος. Αθάνατος», είπε αποχαιρετώντας τον. «Το παιδί μου έφυγε από κοντά τόσο νωρίς. Μάριε αγόρι μου, αστέρι της ψυχής μου, πάντα χαμογελαστός, ποτέ δεν με είχες στεναχωρήσει για ποτέ και για τίποτα. Αξιοπρεπής και εργατικός, δοτικός σε όλους. Ήσουν ο γιος που θα ήθελε κάθε μάνα στην αγκαλιά της. Ο καλύτερος αδελφός για τα αδέρφια σου. Ο καλύτερος σύντροφος για την κοπέλα σου, τη Ζωή μας. Έγινες ο Ίκαρος της καρδίας μας, ο ήρωας που ποτέ δεν θα ξεχάσουμε» ανέφερε στον επικήδειό της – λίγο αργότερα σχεδόν λιποθύμησέ. Η Ελλάδα έζησε στιγμές οδύνης. Αλλά είδε και δυο οικογένειες της ελληνικής επαρχίας να δίνουν μαθήματα αξιοπρέπειας. Να θρηνούν γοερά αλλά με ήθος, να ζουν το δράμα τους χωρίς αγανάκτηση, να αποχαιρετούν παιδιά με το κεφάλι ψηλά και με σεβασμό σε αυτό ήταν πάντα το όνειρο της ζωής του.
Οι δυο πιλότοι έφυγαν νωρίς και γρήγορα. Αλλά μπροστά στην αξιοπρέπεια των δικών τους ανθρώπων κανείς δεν τολμά να σκεφτεί πως υπήρξαν αδικοχαμένοι. Ισα ίσα. Το αποτύπωμά τους υπήρξε ό,τι σημαντικότερο: αθανασία και σεβασμός στην δική τους περίπτωση έγιναν ήδη ένα. Ας το θυμούνται όσοι τους πιάσανε μετά θάνατο στο στόμα τους για τους δικούς τους λόγους. Ας το θυμούνται όσοι τηλεφωνούσαν στους ανθρώπους τους για δηλώσεις, όσοι πολιτευτές τσακώθηκαν στις τηλεοράσεις χρησιμοποιώντας το θάνατο τους ως αφορμή, όσοι δυσκολεύονται να καταλάβουν γιατί να ρισκάρουν την ζωή τους διαλέγοντας αυτό το επάγγελμα. Υπάρχει στη ζωή κι ο δρόμος της αξιοπρέπειας.
Επιλογή ζωής
Για να γίνεις πιλότος της πολεμικής αεροπορίας δίνεις εξετάσεις στη Σχολή Ικάρων. Πρέπει να είσαι καλός και ικανός μαθητής και να το έχεις όνειρο. Οι πιο πολλοί που μπαίνουν στη Σχολή Ικάρων μεγαλώνουν έχοντας αυτή τους την επιλογή στο μυαλό ως ένα είδος προορισμού – δεν είναι επαγγελματικός προσανατολισμός, είναι απόφαση ζωής. Πρέπει να έχουν τους κατάλληλους γονείς που να σεβαστούν το θέλω τους, δηλαδή να μάθουν να ζουν με μια παράξενη αγωνία και μια καθημερινή σχεδόν ανησυχία. Πρέπει να αγαπούν την πατρίδα τους για να την υπηρετήσουν από την πιο δύσκολη ίσως θέση, αυτή στα σύνορα των ουρανών της. Της προσφέρουν εν τέλει τη ζωή τους έτσι όπως σε αυτή αφιερώνονται μαθαίνοντας διαρκώς καινούργια αεροπλάνα και καινούργιες αποστολές. Αυτή η προσφορά τους είναι καθημερινή, σχεδόν ασταμάτητη. Ακόμα κι αν αντιμετωπίζουν κάθε πτήση με ενθουσιασμό, ακόμα κι αν έχουν καταφέρει με κάποιο δικό τους μαγικό τρόπο να σβήσουν από το μυαλό τους το φλερτ με τον κίνδυνο, ακόμα κι αν εκεί ψηλά στα ουράνια η καρδιά τους γεμίζει από υπερηφάνεια, αυτό είναι που κατά βάση κάνουν: προσφέρουν τη ζωή τους χωρίς μάλιστα να τους το έχει ζητήσει ή επιβάλει κανείς. Το κάνουν γιατί είναι προσωπική επιλογή τους, από αυτές που μια φορά κάνεις και δεν γυρίζεις πίσω ποτέ.
Σε μια Ελλάδα απερίγραπτων λουφαδόρων που ψάχνουν τρόπους να γλυτώσουν την θητεία, είτε αποφεύγοντας την άνευ σοβαρού λόγου, είτε κάνοντας την αναζητώντας «βύσματα», είναι να απορείς πως βρίσκονται αυτά τα παιδιά. Η ζωές του Ευστάθιου Τσιτλακίδη και του Μάριου Μιχαήλ Τουρούτσικα θα μπορούσαν να έχουν γίνει μάθημα στα σχολεία – το ίδιο κι αυτές των οικογενειών τους. Όχι γιατί οι δυο έχασαν την ζωή τους εν ώρα πτήσης, αλλά γιατί αποφάσισαν με τον τρόπο που διάλεξαν να ζουν να υπηρετήσουν την Ελλάδα της αξιοπρέπειας, μια Ελλάδα που ευτυχώς ακόμα υπάρχει.
Ας μην πούμε πως τους καταλαβαίνουμε
Εβλεπα στα βιντεάκια πολιτευτές να τσακώνονται στην τηλεόραση, κι αναρωτιόμουν αν αξίζουμε τον Τσιτλακίδη και τον Τουρούτσικα – με παρηγορεί πως το αν τους αξίζουμε δεν τους είχε περάσει ποτέ από το μυαλό. Τουλάχιστον ας έχουμε κατά νου πως τους χρωστάμε σεβασμό. Και σε αυτούς και στους γονείς τους και στα αδέρφια τους, ακόμα και στους φίλους τους. Ας μην πούμε υποκριτικά πως τους καταλαβαίνουμε, ας μην τολμήσουμε να διανοηθούμε πως είναι σαν εμάς – δυο από όλους μας. Ας μην κοροϊδευόμαστε πως επειδή γνωρίζουμε την ύπαρξη της δουλειάς και της αποστολής τους, τους ξέρουμε κιόλας: ιδέα δεν έχουμε για το τι άνθρωποι υπήρξαν. Ας έχουμε απλά στα υπόψιν μας πως υπάρχουν και τέτοιοι Ελληνες κι ας μην γνωρίζουμε τα ονόματα τους. Που πετάνε ψηλά για χάρη μας. Στον ουρανό της δόξας τους με τίμημα να μας βλέπουν αιωνίως από ψηλά. Ως αθάνατοι.
