Θα σας πω κάτι που θα σας φανεί περίεργο: τα τελευταία χρόνια έχω αρχίσει να πιστεύω πως κάθε νέο έτος είναι ένας τραγουδιστής του δρόμου από αυτούς που δίνουν τα δικά τους προσωπικά ρεσιτάλ σε σταθμούς μετρό, πάρκα, πλατείες κι οπουδήποτε περνάει πολύς κόσμος. Αφού τη μοιράστηκα μαζί σας αυτή την παράξενη σκέψη επιτρέψτε μου και να σας εξηγήσω το γιατί το πιστεύω πριν με πάρετε για τρελό και με το δίκιο σας.

Ο τραγουδιστής του δρόμου είναι για τον καθένα από μας ένας εντελώς άγνωστος τύπος - θα’λεγα και μυστηριώδης, αλλά το μυστήριο προϋποθέτει συνήθως μία ενασχόλησή μαζί του, ώστε να βρεθεί η λύση του. Στην περίπτωση του τραγουδιστή του δρόμου, δεν συμβαίνει από τη μεριά μας τίποτα τέτοιο: τον ακούμε ή τον προσπερνούμε, αλλά δεν θα ψάξουμε ποτέ την ιστορία του, όχι γιατί μας λείπει η περιέργεια, αλλά γιατί δεν θέλουμε να τον πρήξουμε εξ αιτίας της. Άγνωστο είναι πάντα και το νέο έτος - προσοχή άγνωστο και όχι μυστηριώδες. Στη δική του περίπτωση, ενώ παραδεχόμαστε ότι δεν ξέρουμε τι ακριβώς μας ξημερώνει, εντούτοις πάντα κατά βάθος πιστεύουμε πως αυτό που έρχεται δεν θα ‘χει για μας μυστικά.

Όπως ακριβώς κι ο τραγουδιστής του δρόμου, που εμφανίζεται χωρίς να τον έχουμε φωνάξει, έτσι έρχεται πάντα και το νέο έτος: το ότι ξέρουμε πότε θα αρχίσει δεν σημαίνει ότι συναινούμε απαραίτητα και στον ερχομό του. Και γιατί να συναινέσουμε; Σε τελική ανάλυση αποτελεί την απόδειξη ότι ο χρόνος που μας μένει είναι λιγότερος και ότι αυτός που προηγήθηκε μάλλον δεν αξιοποιήθηκε ακριβώς όπως θα θέλαμε. Από την άλλη, κι ο τραγουδιστής του δρόμου και το νέο έτος, δε ζητάνε ποτέ την δική μας έγκριση -και μάλλον καλά κάνουν. Σιγά μην την εξασφάλιζαν από όλους εμάς τους κακομαθημένους μουρτζούφληδες, που θεωρούμε αναστάτωση οτιδήποτε δεν έχουμε ζητήσει, λες και είμαστε οι άρχοντες του κόσμου...

Ο τραγουδιστής του δρόμου ερμηνεύει συνήθως κομμάτια που του αρέσουν χωρίς να ρωτήσει προηγουμένως τους περαστικούς του μετρό ή τους θαμώνες της πλατείας, ποια είναι τα γούστα τους. Το ρεπερτόριο του είναι δικό του αποκλειστικά και ο ίδιος δεν δέχεται παραγγελίες. Έτσι ακριβώς συμβαίνει και με το νέο έτος. Μπορεί να έχουμε προσδοκίες, όνειρα κι ελπίδες - όλα αυτά όμως είναι αποκλειστικά δικά μας θέματα. Το νέο έτος απλώς κάποια στιγμή θα ρθει και κάποια στιγμή θα μας αφήσει: το αν στο μυαλό μας θα καταγραφεί ως καλό ή λιγότερο καλό, δεν έχει καμία σημασία, όπως ακριβώς και για τον τραγουδιστή του δρόμου καθόλου δε μέτρα αν εγκρίνουμε ή όχι το ρεπερτόριο του.

Το ρεπερτόριο είναι αυτό που συνήθως καθορίζει την προσοχή που θα του δείξουμε του τραγουδιστή. Αυτή η προσοχή εξαρτάται από μας κι όχι από αυτόν. Μπορεί να μας αγγίξει ένα τραγούδι του, γιατί εκείνη τη στιγμή μιλάει στον ψυχισμό μας. Μπορεί, όπως καμιά φορά συμβαίνει με τα τραγούδια, να το ακούσουμε σαν μια μεγάλη παρηγοριά ή σαν μια μεγάλη αλήθεια, όμως αυτό είναι δικό μας θέμα και όχι του τραγουδιστή του δρόμου. Το ίδιο συμβαίνει πάντα και με το νέο έτος. Μπορεί εντός του να ζήσουμε στιγμές καταπληκτικές ή στιγμές δυσάρεστες: σε κάθε περίπτωση, όμως, όλα αυτά δεν έχουν να κάνουν καθόλου με τον ερχομό του νέου χρόνου. Θα μπορούσαν να έχουν συμβεί και τον προηγούμενο ή και τον επόμενο καθώς συνήθως πρόκειται για καταστάσεις που προκύπτουν στην ζωή μας γιατί αυτή τρέχει κι εμείς προσπαθούμε να την φτάσουμε. Αλλά τι να κάνουμε; Ούτε ο χρόνος θα σταματήσει ποτέ, ούτε ο τραγουδιστής του δρόμου θα αλλάξει ρεπερτόριο.

Οι πιο πολλοί τραγουδιστές του δρόμου τραγουδάνε τραγούδια γνωστά ελληνικά ή ξένα. Ποντάρουν στην δύναμή τους για να τραβήξουν την προσοχή μας. Είναι μηνύματα που μας στέλνουν, ελπίζοντας πως θα τα εκτιμήσουμε. Παλιότερα όλο αυτό το πράγμα μου φαινόταν εύκολη και προβλέψιμη επιλογή, ένα είδος καλλιτεχνικής ανταμοιβής, αν όχι και ελεημοσύνης, βασισμένο πάνω σε σουξέ. Τους άκουγα τους τραγουδιστές του δρόμου και σκεφτόμουν «πείτε ρε παιδιά κάτι πιο ψαγμένο, κάτι που να δείχνει ότι είσαστε κι αληθινοί καλλιτέχνες και θα το εκτιμήσουμε». Μέχρι που μερικές φορές έπεσα σε κάποιους που πραγματικά λέγαν τραγούδια που κανείς δεν ήξερε - κάποια μπορεί να ήταν και δικά τους. Όταν αυτό μου έτυχε, το πράγμα μου φάνηκε όχι απλά αλλοπρόσαλλο, αλλά σχεδόν τρομακτικό!

Ο τραγουδιστής του δρόμου σ’ αυτή την περίπτωση περισσότερο μου έμοιαζε με παραγωγό ηχορύπανσης, παρά με καλλιτέχνη. Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη ομοιότητα του με το νέο έτος. Μεγαλώνοντας έχω καταλάβει πως για να είναι καλό αυτό το νέο έτος, δηλαδή για να το αντέξουμε και να περάσει γρήγορα, πρέπει να μην κουβαλάει εκπλήξεις. Οι εκπλήξεις στη ζωή είναι από ένα σημείο και έπειτα κατά κανόνα δυσάρεστες και δεν τις έχουμε ανάγκη. Καλύτερα η χρονιά να είναι γεμάτη από σουξέ, γνωστά σουξέ, σουξέ του συρμού, σουξέ από αυτά που γίνονται για να αρέσουν σε όλους. Χίλες φορές καλύτερα αυτά τα χιλιοειπωμένα από τα «ψαγμένα» - αν τα πρώτα είναι ρουτινιάρικα, τα δεύτερα είναι αφόρητα. Να μας λείπουν.   

Αν αμφιβάλλετε σκεφτείτε κομμάτι τα χρόνια που πέρασαν. Μερικά ήταν γεμάτα από τεράστιες περιπέτειες, όπως ήταν η χρεοκοπία, η πανδημία, τα μνημόνια, τα lockdown. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί κατάσταση του συρμού, τίποτα δεν υπήρξε βαρετό ή συνηθισμένο. Δεν πιστεύω όμως ότι υπάρχει λογικός άνθρωπος που κάτι απ’ όλα αυτά νιώθει ότι του λείπουν και λαχτάρα στο νέο έτος να ξαναπροκύψουν: το αποκλείω, παρά την έξαρση των ψυχικών μας ασθενειών.

Η ευχή μου είναι αυτό το νέο έτος να είναι γεμάτο από μια γλυκιά ρουτίνα. Να περάσει χωρίς την παραμικρή ένταση. Να το ζήσουμε τραγουδώντας ανόητα σουξεδάκια χωρίς φόβο, χωρίς πόνους, χωρίς δάκρυα. Με μια όρεξη να πάρουμε κι εμείς μια κιθάρα και να κατέβουμε στο δρόμο...

(Βημαγκαζίνο Ιανουάριος του 2023)