Κάνω ποδοσφαιρική αποτοξίνωση πριν την έναρξη του Euro και δεν βλέπω τα φιλικά ματς που γίνονται παντού στην Ευρώπη – ρίχνω μια ματιά μόνο στα στιγμιότυπα των αγώνων τους. Θα γράψω πολλά για το Euro όταν αρχίσει: για την ώρα περιορίζω τις παρατηρήσεις μου σε γενικότερα πράγματα και όχι τόσο σε αγωνιστικά. Μου χει ωστόσο μείνει μια εκκρεμότητα, που συνδέει την προηγούμενη μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση (δηλαδή το Τσάμπιονς λιγκ που μόλις τελείωσε) με την επόμενη (δηλαδή το Euro που θα ξεκινήσει). Αναφέρομαι στη μη συμμετοχή του Νγκολό Καντέ στην καλύτερη ενδεκάδα του Τσάμπιονς λιγκ. Κάποιος θα έλεγε ότι είναι αυτό που λέμε «τρολιά», ένα γιγάντιο  καλαμπούρι που κάποιοι έκαναν στον MVP του τελικού της διοργάνωσης. Αλλά δεν είναι: είναι μάλλον η απόδειξη ότι οι κρίσεις για τους παίκτες είναι άδικες κι ας στηρίζονται σε ψηφοφορίες. Η προτίμηση των πολλών δεν είναι απαραίτητα και μια δίκαιη απόφαση. Κι ο Καντέ το γνωρίζει καλά.

Στη θέση Καντέ  

Στις μέρες που προηγήθηκαν ο Καντέ είχε την τιμητική του. Αναγνωρίστηκε ως ο καλύτερος όλων στον τελικό του Τσάμπιονς λιγκ, μολονότι δεν ήταν ο σκόρερ του ματς. Ο Ακης Ζήκος έλεγε την περασμένη Κυριακή στον Ant1 ότι ο Καντέ παίζει σε μια θέση που ο ίδιος δημιούργησε και της οποίας ίσως είναι ο μοναδικός κάτοχος στον κόσμο – ας την πούμε «θέση Καντέ». Ο τρομερός αυτός παίκτης δεν είναι αμυντικός χαφ, διότι είναι εντελώς άδικο να πεις ότι περιορίζεται απλά στην κάλυψη της άμυνας παρόλο που αυτό το κάνει πανεύκολα. Δεν είναι επίσης ένας απλός box to box μέσους από αυτούς που μάθαμε να αποκαλούμε «οκτάρια» διότι κάνει πολλά περισσότερα από το να κουβαλάει τη μπάλα από την μια πλευρά του γηπέδου στην άλλη. Ο Καντέ μπορεί να μην σκοράρει πολύ, αλλά τα κάνει όλα. Και τα κάνει τόσο καλά ώστε τα κάνει να μοιάζουν εύκολα. Κι αυτός είναι ο λόγος, που συχνά πυκνά η προσφορά του δεν αναγνωρίζεται: όχι μόνο από τον κόσμο που ψηφίζει «σούπερ σταρ» ή από τους δημοσιογράφους που παίρνουν αποφάσεις πρωτότυπες, προσπαθώντας να δείξουν ότι καταλαβαίνουν κάποιοι παραπάνω, αλλά και από τους προπονητές του. Κάποιοι τον έχουν ταλαιπωρήσει χωρίς να έχουν καταλάβει πως χάρη σε αυτόν έκαναν την τύχη τους.

Πολλοί τον ταλαιπώρησαν

Ο Σάρι, όταν πήγε στην Τσέλσι, ενώ είχε τον Καντέ ζήτησε από τον Αμπραμοβιτς να του πάρει τον Ζιορζίνιο από τη Νάπολι – ένα παίκτη που πασάρει γρήγορα, παίζει μπροστά από την άμυνα και που ο ίδιος θεωρούσε απαραίτητο για το παιγνίδι του. Δεν έβγαλε ποτέ τον Καντέ από την ενδεκάδα, αλλά του άλλαξε ρόλο. Το ίδιο έκανε κι ο Λάμπαρντ που τον χρησιμοποιούσε πιο πολύ κι αυτός σαν έμβολο στο 4-3-3, περιορίζοντας το χώρο δράσης του. Στην Αγγλία ο μόνος που τον κατάλαβε απόλυτα, πριν τον Τούχελ που του επέτρεψε την απόλυτη ελευθερία κινήσεων, ήταν ο Κλάουντιο Ρανιέρι που ακόμα λέει πως το μισό πρωτάθλημα της Λέστερ το χρωστάει σε αυτόν. Εχει δίκιο: ο Καντέ είναι ένας απίθανος μαγνήτης τίτλων που από τότε που πάτησε στο νησί κερδίζει κάτικάθε χρόνο σε όποια ομάδα κι αν αγωνίζεται! Το «πρωτάθλημα θαύμα» με τη Λέστερ το 2015 διαδέχτηκε η κατάκτηση της Πρέμιερ Λιγκ και την επόμενη σεζόν με την Τσέλσι. Ακολούθησε ένα κύπελλο Αγγλίας το 2017-18, το Γιουρόπα Λιγκ το 2018-19, το Τσάμπιονς Λιγκ φέτος. Κι ένα Παγκόσμιο κύπελλο με την Γαλλία το 2018 που κανείς βέβαια δεν του πίστωσε: όλοι μιλούσαμε για τον Γκριεζμάν, τον Πογκμπα, τον Εμ Παπέ. Αλλά δεν νομίζω πως ο Καντέ παρεξηγήθηκε.

Πάντα είναι το μυστικό

Αυτή την εβδομάδα γράφτηκαν πολλά για αυτόν. Για τα δύσκολα παιδικά του χρόνια, την μεταγραφή του στην Καέν, την επιλογή της Λέστερ που πλήρωσε μόλις 7 εκατομμύρια για να τον αποκτήσει, τα προβλήματα τραυματισμών μετά το μουντιάλ, την τρομερή του συνεισφορά στο παιγνίδι της Τσέλσι, την αλλαγή του ρόλου του από τον Τούχελ – αλλαγή που στάθηκε ένα από τα μυστικά της τελικής επιτυχίας της ομάδας που έγινε πρωταθλήτρια Ευρώπης. Κι αφού όλα αυτά τα διαβάσαμε (γράφτηκαν μάλιστα σε όλη την Ευρώπη…) στο τέλος της ανάγνωσής τους ανακαλύψαμε πως δεν υπήρχε χώρο για αυτόν στην ενδεκάδα της χρονιάς του Τσάμπιονς λιγκ. Την αποτελούν ο Μεντί, ο Γουόκερ, ο Ντίας, ο Ρούντιγκερ, ο Αθπιλικουέτα, ο Γκουντογκάν, ο Ζορζίνιο, ο Φόντεν, ο Χάαλαντ, ο Μ’ Παπέ κι ο Σαλάχ. Η δικαιολογία ήταν ότι έλειψε φέτος σε κάμποσα ματς. Όμως ο πραγματικός λόγος είναι ότι οι πιο πολλοί ποδοσφαιρόφιλοι δεν έχουν μάθει να εκτιμούν παίκτες σαν αυτόν. Όταν καλούνται να πουν τα ονόματα των καλύτερων, σκέφτονται πάντα παίκτες πιο λαμπερούς.  

Η λίστα των αδικημένων  

Πιάστηκα από το θέμα του Καντέ για να εξηγήσω γιατί υπάρχει αυτή η αδικία στις κρίσεις χρόνια τώρα. Συμβαίνει κάτι απλό και συνέβαινε και με άλλους σαν αυτόν παλιότερα: η έλλειψη στατιστικής αποτίμησης της προσφοράς τους, δεν  κάνει κατανοητή την προσφορά στο μεγάλο κοινό. Μπορώ εύκολα να θυμηθώ διάφορα θύματα αυτής της αδυναμίας του ποδοσφαίρου να αναδείξει τους πραγματικούς ήρωές του. Τον Βραζιλιάνο Σένα (πραγματικό MVP του Euro του 2008 με τη φανέλα της Ισπανίας), τον μεγάλο Τιγκανά τον καιρό του Πλατινί, τον ασταμάτητο Μάουρο Σίλβα πραγματικό μυστικό της Βραζιλίας του 1994, τον Ντεσάν, που έτρεχε για τον Ζιντάν και τον Ζορκαέφ στους θριάμβους των Γάλλων, τον μεγάλο Αρον Βίντερ, ένα θαύμα της φύσης στον ολλανδικό άξονα. Κανένας από αυτούς τους γίγαντες δεν εκτιμήθηκε όσο θα πρεπε από ένα κοινό που καταλαβαίνει μόνο από γκολ, σωτήριες επεμβάσεις, ντρίπλες άντε και από τελικές πάσες. Το τρέξιμο του Καντέ (που δεν σκοράρει) θεωρείται κάτι φυσιολογικό. Τα κοψίματα του απλά πράγματα. Η κάλυψη των αμυντικών «υπακοή σε οδηγίες». Η γρήγορη μεταφορά της μπάλας στην άλλη  πλευρά του γηπέδου «χρήσιμη δουλειά». Που φαίνεται τόσο απλή ώστε θα μπορούσε να την κάνει κι άλλος. Ενώ δεν είναι έτσι.  

Γεμάτο γήπεδο, άδεια στατιστική

Η έλλειψη των στατιστικών δεν βοηθά την κατανόηση της προσφοράς, αλλά το ποδόσφαιρο δυστυχώς δεν είναι σπορ στατιστικής. Τα στατιστικά στο μπάσκετ εξηγούν το παιγνίδι, στο ποδόσφαιρο (χωρίς να είναι άχρηστα) απλά καταγράφουν μια γενική εντύπωση. Στο μπάσκετ μετρούν κλεψίματα, τάπες, ριμπάουντ κάνοντας μάλιστα διακρίσεις σε αμυντικά και επιθετικά. Η δουλειά του παίκτη αναδεικνύεται. Αλλά το μπάσκετ από τη φύση του ως σπορ έχει αρκετή δημιουργία και κατ’ επέκταση και αρκετή άμυνα: το παιγνίδι μπορεί να «τεμαχιστεί» και η προσφορά του παίκτη στον ένα ή στον άλλο τομέα είναι μετρήσιμη και γιατί ο χρόνος που η ομάδα παίζει επίθεση ή άμυνα είναι συγκεκριμένος. Στο ποδόσφαιρο όλα μπλέκουν με αποτέλεσμα τα περίφημα «μικρά» να χάνονται. Δεν έχει νόημα πχ να μετράς τις φορές που κάποιος κερδίζει τη μπάλα, αν τη δίνει λάθος. Πως να μετρήσεις στη στατιστική την κίνηση χωρίς τη μπάλα που είναι απαραίτητ; Δεν υπάρχει η έννοια του ριμπάουντ (αν και ριμπάουντ υπάρχει) διότι οι επιθέσεις είναι ελάχιστες σε σχέση με το συνολικό χρόνο που ένα ματς κρατάει. Οποιος παίζει λίγο (ακουμπάει π.χ δέκα φορές τη μπάλα και βάζει δυο γκολ) μοιάζει πιο χρήσιμος από τον Καντέ που την ακουμπά πενήντα φορές μακριά από την περιοχή. Το ότι αν αυτός δεν το κάνει, δύσκολα θα σκοράρει κι ο συμπαίκτης του, δεν έχει στατιστικό αποτύπωμα.    

Σηκώνει κούπες

Ο Καντέ δεν θα μπορούσε να παίξει μπάσκετ: είναι μόλις 1,68. Αλλά έχει μάθει να παίζει ποδόσφαιρο χωρίς να τον νοιάζουν οι ατομικές διακρίσεις. Δεν περιμένει μπράβο από κανένα: απλά σηκώνει κούπες. Μακάρι αυτός ο γίγαντας του 1,68 να πάρει και το Euro. Μπας κι αρχίσουμε να υποπτευόμαστε ότι έχουμε μπροστά ματς ένα από τους καλύτερους παίκτες όλων των εποχών. Και, θαμπωμένοι από τη χρυσόσκονη του μοντέρνου ποδοσφαίρου μας, δεν τον βλέπουμε…