Η Νάπολι πανηγύρισε χθες την κατάκτηση του τρίτου πρωταθλήματος της ιστορίας της – ό,τι και να διαβάσετε για τα πανηγύρια στην πόλη είναι δύσκολο να τα πιστέψετε, αλλά να το κάνετε. Ημουν στη Νάπολι όταν αυτή κατέκτησε το δεύτερό της πρωτάθλημα το 1990: το ντελίριο δεν μπορώ να σας το περιγράψω. Τότε μάλιστα η Νάπολι δεν πανηγύριζε ένα πρωτάθλημα που περίμενε 33 χρόνια – το προηγούμενο το είχε κατακτήσει τρία χρόνια πριν. Ετούτο βέβαια είναι κομμάτι σαν πρώτο: η Νάπολι κέρδισε το σκουντέτο για πρώτη φορά χάρη σε ένα προπονητή.       

Η χθεσινή απονομή, σε σκηνοθεσία της γιορτής από τον μεγάλο Πάολο Σορεντίνο, έγινε μετά την νίκη της νέας πρωταθλήτριας με 1-0 στο ματς με την Φιορεντίνα. Η μαθηματική κατάκτηση του τίτλου είχε έρθει την περασμένη Τετάρτη μετά την ισοπαλία της  με την Ουντινέζε, αλλά αυτά είναι μάλλον οι ασήμαντες λεπτομέρειες μιας κατά τα άλλα γοητευτικής ποδοσφαιρικής ιστορίας που ξεκίνησε δυο χρόνια πριν, όταν ο Λουτσιάνο Σπαλέτι ανέλαβε την ομάδα. Σε αυτόν τον σπουδαίο ποδοσφαιράνθρωπο (κι όχι απλό προπονητή…) πήγε η σκέψη μου ενώ έβλεπα στην τηλεόραση τις γιορτές της ενθρόνισης της νέας βασίλισσας της Ιταλίας.

Η σφραγίδα του θριάμβου

Ο Σπαλέτι δεν κέρδισε φέτος ένα πρωτάθλημα: θα λεγα πως πολύ περισσότερο δικαιώθηκε για μια καριέρα από την οποία έλειπε μόνο η σφραγίδα ενός μεγάλου θριάμβου. Νομίζω πως στην Ιταλία του καιρού μας δεν υπάρχει προπονητής με καριέρα σαν την δική του, μεγάλη σίγουρα, αλλά και τόσο γεμάτη από άδικες κρίσεις. Ο Λουτσιάνο Σπαλέτι ξεκίνησε την δουλειά του ως προπονητής το 1993 από την μειονεκτική θέση που έχει όποιος δεν μπορεί να βασιστεί στο όνομα που ως ποδοσφαιριστής έκανε στα γήπεδα. Ο αμυντικός χαφ Σπαλέτι υπήρξε η περίπτωση του γυρολόγο που το μόνο που κέρδισε ήταν το τίτλο του τίμιου επαγγελματία. Για να φτάσει να γίνει προπονητής στην Εμπολι, τελευταία ομάδα μιας ποδοσφαιρικής καριέρας της οποίας ο κανόνας ήταν η αναζήτηση ενός συμβολαίου μεταξύ των ομάδων της Γ’ Εθνικής, ο Σπαλέτι χρειάστηκε να κάνει τα πάντα: να δουλέψει με μικρούς, να γίνει βοηθός, να χτίσει το όνομά του παίρνοντας με την Εμπολι δυο ανόδους σε τρία χρόνια, πράγμα που τράβηξε τα μάτια όλων. Όταν την κράτησε στην Serie A μετά  την άνοδό της το 1998 κέρδισε τον σεβασμό ακόμα και όσων δεν ήξεραν ποιος είναι και από που προέκυψε.

Ο Σπαλέτι είναι η απόλυτη προσωποποίηση του Ιταλού προπονητή που δεν είχε ποτέ του μια μεγάλη ομάδα να τον στηρίξει, ένα σοβαρό αντζέντη να του ανοίξει πόρτες κι ένα όνομα που να προκαλεί δέος. Μόνος του τρόπος για να επιβιώσει ήταν να βρίσκει δουλειά, κι ο τύπος έβρισκε ακόμα κι αν η προηγούμενή του δεν ήταν ακριβώς επιτυχημένη. Πήγε στην Σαμπντόρια, τον έδιωξαν και τον πήραν πίσω, μπας και τους γλυτώσει από ένα υποβιβασμό: πράγμα αδύνατο. Πήγε στην Βενέτσια και τον έδιωξαν πριν συμπληρωθεί δίμηνο. Πήγε στην Ουντινέζε για να ολοκληρώσει μια τραγική για την ομάδα σεζόν κάνοντας μόλις 10 πόντους σε 11 αγωνιστικές – τουλάχιστον δεν υποβιβάστηκε. Αλλά μια χρονιά αργότερα έσωσε την Ανκόνα, φτάνοντας μαζί της στην όγδοη θέση του καμπιονάτο πράγμα που έμοιαζε και ήταν κατόρθωμα.

Σαν τρία πρωταθλήματα

Ο Σπαλέτι είχε δυο σημαντικά χαρίσματα: προσπαθούσε πάντα να αξιοποιήσει το υλικό που έβρισκε χωρίς τακτικούς δογματισμούς, αλλά επιβάλλοντας κανόνες σκληρής δουλειάς, και ήταν πάντα τόσο εργατικός, ώστε ακόμα κι αν τον έδιωχναν τον αναζητούσαν στη συνέχεια: συνέβη στη Σαμπντόρια, στην Ουντινέζε, στη Ρόμα – όχι τυχαία. Η δεύτερη επιστροφή του στο Ούντινε έφερε την καταξίωσή του. Στα τρία χρόνια που έμεινε εκεί έβγαλε την ομάδα τρεις φορές στην Ευρώπη και μάλιστα την τρίτη στο Τσάμπιονς λιγκ: «είναι σαν να κέρδισα τρία πρωταθλήματα, είχαμε προσχεδιασμένες φάσεις ακόμα και για τα πλάγια άουτ» έχει πει. Το 2005 βρέθηκε στη Ρώμη και στη Ρόμα. Εκανε πρωταθλητισμό, πράγμα που είχε να συμβεί στη Ρόμα μια τετραετία, κέρδισε το κύπελλο Ιταλίας, βγήκε δυο φορές προπονητής της χρονιάς, αλλά ο τίτλος που του έμεινε ήταν αυτός του «γεννημένου δεύτερου» εξαιτίας τριών δεύτερων θέσεων στις οποίες έφτασε, πριν το 2009 καταλήξει με την ομάδα του στην έκτη θέση, τσακωθεί με την διοίκηση και παραιτηθεί.

Όπως πάντα συμβαίνει σε αυτές τις ιστορίες η αναγνώριση έπρεπε να ρθει στο εξωτερικό. Ο Σπαλέτι πήγε στη Ρωσία και κέρδισε δυο πρωταθλήματα με την Ζενίτ – το τρίτο το έχασε για δύο πόντους από την ΤΣΣΚΑ Μόσχας, γιατί η ομάδα του μηδενίστηκε για επεισόδια σε ένα ματς που κέρδισε, αλλά το έχασε στα χαρτιά, μαζί και με δυο βαθμούς. Ενώ ήταν βασιλιάς στην Αγία Πετρούπολη, γύρισε στη Ρόμα αδυνατώντας να τα βάλει με τη νοσταλγία. Αλλά και για να γίνει πρωταγωνιστής στην χειρότερη ιστορία που θα μπορούσε ποτέ του να μπλέξει: στον επίλογο της καριέρας του Φραντσέσκο Τότι.

Παίζεις αν δουλεύεις

Οι ασταμάτητοι καυγάδες τους οδήγησαν τον Τότι σε ένα αντίο υποχρεωτικό, αλλά απερίγραπτο. Κι έκαναν τον Σπαλέτι μισητό όχι μόνο στους οπαδούς της Ρόμα, που δεν του συγχωρέσαν ποτέ το πώς χρησιμοποίησε τον καπιτάνο, αλλά και στους οπαδούς όλης της Ιταλίας, που στις ιστορίες συγκρούσεων παικτών και προπονητών παίρνουν σχεδόν πάντα τη θέση των παικτών, γιατί η λογική είναι λιγότερο δυνατή από το συναίσθημα. «Ο Σπαλέτι είχε μότο της καριέρας του το «πρώτα δουλεύεις και μετά παίζεις» έλεγε ο Πιάνιτς όταν διηγούνταν τις μέρες των καυγάδων. «Ο Τότι ήταν αδύνατο να δουλέψει στις προπονήσεις, όπως ο κόουτς ήθελε. Ο Τότι δεν του ζητούσε μόνο να τον χρησιμοποιεί: του ζητούσε να αναθεωρήσει όλη την φιλοσοφία του και να επιβραβεύει κάποιον που ήταν αδύνατο να βγάλει το πρόγραμμα των προπονήσεών του, έστω κι αν είχε για αυτό όλη την κατανόηση της ομάδας» προσθέτει.

Η ιστορία του Τότι συνέχισε να τον κυνηγάει και κατά κάποιο τρόπο τον έφερε στη Νάπολι. Μετά την φυγή του από τη Ρώμη (με μια ακόμα δεύτερη θέση) βρέθηκε για δυο χρόνια στην Ιντερ με την οποία έφτασε δυο φορές στην τέταρτη θέση, δηλαδή στο Τσάμπιονς λιγκ, αποτέλεσμα ωστόσο ούτε καλό, ούτε κακό. Ο Πάολο Μαλντίνι, νέος γενικός διευθυντής της Μίλαν, το 2020 ήταν έτοιμος να τον προσλάβει αλλά τότε βγήκε στο ΝΕΤFLIX η σειρά που είχε ως θέμα το φινάλε της καριέρας του Τότι με τον Σπαλέτι στο ρόλο του κακού. «Αν με είχαν ρωτήσει θα τους είχα πει να βάλουν στο σενάριο μερικά επεισόδια πιο πιπεράτα» είχε πει ο Σπαλέτι καταλαβαίνοντας ότι η αναζωπύρωση μιας πεθαμένης συζήτησης του στοίχισε τον πάγκο της Μίλαν. Ο κινηματογραφικός παραγωγός και ιδιοκτήτης της Νάπολι Ντίνο Ντε Λαουρέντις ωστόσο βλέποντας την σειρά κατάλαβε πως στην ομάδα του ήθελε κάποιον σαν αυτόν: σκληρό με τους σταρ και αντιστάρ. Δουλευτερά κι έτοιμο να δείξει πως όπως και η Νάπολι δεν είναι ένας γεννημένος δεύτερος.

Τα λίγα αγγλικά

Ο Ντε Λαουρέντις τον έφερε στη Νάπολι και το ό,τι ήταν δυο χρόνια άνεργος δεν εμπόδισε τον κόσμο να τον δει με καλό μάτι. Η Νάπολι δεν θα του πρόσφερε πολυτέλειες, αλλά το καλό υλικό δεν της έλειπε. Κι ο Σπαλέτι είχε δείξει ήδη από τα χρόνια που ανέβαινε κατηγορίες με τα άγνωστα παιδιά της Εμπολι πως το να παίρνει ό,τι καλύτερο μπορούσε από ένα γκρουπ που έψαχνε ένα σκληρό διοικητή ήταν η ειδικότητα του. «Ηθελα να πάω στην Αγγλία» θα πει με ειλικρίνεια τις παραμονές του ματς με την Μίλαν στο Τσάμπιονς λιγκ. «Τελικά τα λίγα αγγλικά που έμαθα με βοήθησαν να συνεννοηθώ με τον Κβαρατσκέλια» υπερθεμάτισε γελώντας.

Η Νάπολι κέρδισε το πιο εύκολο πρωτάθλημα φέτος στην Ευρώπη χωρίς να έχει ούτε το τέταρτο μπάτζετ στο ιταλικό πρωτάθλημα. Ο Ντε Λαουρέντις αγόρασε τον Κβάρα ξοδεύοντας κάτι περισσότερο από 10 εκατ ευρώ. Τα οκτώ τελευταία χρόνια η Νάπολι κλείνει τους ισολογισμούς χωρίς ζημιές. Λένε πως τα τελευταία χρήματα που έβαλε ο μεγαλομέτοχός της, τα έβαλε για τα χρέη της Νάπολι όταν την πήρε πριν είκοσι περίπου χρόνια στην τρίτη Εθνική – στην κατηγορία δηλαδή που κάποτε έπαιζε ποδόσφαιρο ο Σπαλέτι. O κόσμος νομίζει ότι η πρωταθλήτρια Νάπολι γεννήθηκε το περασμένο καλοκαίρι χάρη σε εντυπωσιακές μεταγραφές: δεν ισχύει. Πλην του Κβαρά, αγοράστηκαν τρεις αμυντικοί (ο Κιμ, ο Ανγκουισά και ο Ολιβέιρα) χωρίς το ταμείο να «ματώσει»: οι πωλήσεις του Κουλιμπαλί στην Τσέλσι και του Φαμπιάν Ρουίς στην Παρί έφεραν πολλά περισσότερα χρήματα. Στην πραγματικότητα το τρίτο πρωτάθλημα της Νάπολι, το πιο εύκολο, γεννήθηκε όταν ο Σπαλέτι την ανέλαβε: η ίδια είχε 33 χρόνια να κερδίσει το ιταλικό πρωτάθλημα, ο ίδιος έπρεπε απλά να αποδείξει πως δεν είναι γεννημένος δεύτερος. Και τώρα κάποιος θα γυρίσει μια ταινία για την ζωή του. Στην οποία ο καυγάς με τον Τότι θα είναι μια υποσημείωση. Ούτε καν σημαντικό κεφάλαιο…