Η τελευταία και διδακτική αγωνιστική των play off μας άφησε πολλά θέματα για επισημάνσεις και προβληματισμούς. Χρωστάω όμως την απόδοση ενός προσωπικού φόρου τιμής σε δύο τζέντλεμαν των ελληνικών γηπέδων που αποχαιρέτισαν το ποδόσφαιρο, αλλά ελπίζω όχι και τις ομάδες τους. Ο ΠΑΟΚ έχει ανάγκη τον Αντελίλο Βιερίνια και ο Παναθηναϊκός μόνο κερδισμένος θα βγει αν αξιοποιήσει τον Κάρλος Ζέκα.

Ένα παράξενο καλοκαίρι

Ο Βιεϊρίνια ήρθε στον ΠΑΟΚ το καλοκαίρι του 2008, που ήταν ένα από τα πιο περίεργα στην ιστορία του. Πρόεδρος ήταν vox popolis ο Θοδωρής Ζαγοράκης και τεχνικός διευθυντής της ομάδας ο Ζήσης Βρύζας. Ο «Ζαγόρ» είχε πείσει τον Φερνάντο Σάντος να ανεβεί στην Θεσσαλονίκη να αναλάβει μία ομάδα που έψαχνε τρόπο να γλυτώσει από χρέη που είχαν υποθηκεύσει το μέλλον της. Κι ο Σάντος έπεισε τον τότε 22χρόνο Βιεϊρίνια να έρθει στην Θεσσαλονίκη.

Δεν ήταν τόσο απλό όσο σήμερα φαίνεται. Ο Βιεϊρίνια είχε ξεκινήσει από την Γκιμαράες και βρέθηκε στην Πόρτο με πολλά όνειρα. Σε ένα τουρνουά νέων στην Ολλανδία, όταν ήταν 17 χρονών, είχε ξετρελάνει τους ανθρώπους της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Πιθανότατα να μην ήξερε καν που βρισκόταν η Θεσσαλονίκη, που έμελλε να γίνει η πόλη που θα κατακτήσει. Θυμάμαι τον Ζαγοράκη μετά τα πρώτα το παιχνίδια να ορκίζεται στο όνομα του: «Αδερφούλη από τα πόδια του φεύγουν ρουκέτες, έχει καρδιά και μυαλό και είναι εξτρέμ ράτσας. Εχει κιλάκια αλλά θα τον στρώσει ο μάστρο Σάντος» μου έλεγε.

Δεν ήταν όλα εύκολα για το Βιεϊρίνια παρά την στήριξη του Σάντος και την τυφλή εμπιστοσύνη που γρήγορα εντός της ομάδας κέρδισε. Στο πρώτο ντέρμπι της χρονιάς απέναντι στον Άρη ο ΠΑΟΚ κέρδισε με ένα γκολ του Κοντρέρας - δεν ξέρω πόσοι το θυμούνται. Ο τραυματισμός όμως του Βιεϊρίνια έκανε τους πάντες να πονέσουν: βγήκε στο ημίχρονο με τον αστράγαλο πληγωμένο και ξαναεμφανίστηκε σε γήπεδο τρεις ολόκληρους μήνες αργότερα σε ένα ματς κόντρα στον ΟΦΗ. Δεν έβγαζε ενενηντάλεπτο – είχε βαρύνει λίγο.  Έβαλε μόλις ένα γκολ εκείνη τη χρονιά - στον Πανθρακικό. Αλλά ακολούθησε μια αληθινή έκρηξη. Την επόμενη σεζόν παίζει 28 παιχνίδια έχει επτά γκολ και επτά ασίστ. Τον θέλει ο Ανδρέας Βγενόπουλος στον Παναθηναϊκό αλλά ο Ζαγοράκης αντιστέκεται. Στο τέλος της σεζόν 2010 - 11 ο Βιεϊρίνια έχει σκοράρει σε όποια διοργάνωση ο ΠΑΟΚ έχει πάρει μέρος: έχει πετύχει μάλιστα και γκολ στον Αγιαξ στα προκριματικά του Τσάμπιονς λιγκ. Εχει αρχίσει να παίζει και σαν «δεκάρι» - είναι ένα πραγματικό «ταυρί» που δεν περνά απαρατήρητο από τους ξένους.

Η θυσία του για τα χρέη

Το Δεκέμβρη του 2012 ο ΠΑΟΚ έχει τεράστια οικονομικά προβλήματα και πρέπει να κάνει μια πώληση για να συνεχίσει να αγωνίζεται στην Ευρώπη. Εμφανίζεται η Βόλφσμπουργκ που δίνει 3 εκατομμύρια ευρώ. Ο κόσμος γκρινιάζει αλλά στο ματς με τον Λεβαδειακό που ήταν το τελευταίο του με την φανέλα του ΠΑΟΚ εκείνη τη χρονιά τον αποθεώνει. Ο Ζαγοράκης λέει ότι ο Βιεϊρίνια έσωσε τον ΠΑΟΚ. Ο Βιεϊρίνια λέει ότι θα ξαναγυρίσει.

Ο Βιεϊρίνια δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που λάτρεψε την Θεσσαλονίκη και τον ΠΑΟΚ. Είναι και λογικό. Γνώρισε τη γυναίκα του, αγόρασε σπίτι, έγινε πατέρας. Πολλοί ξένοι ποδοσφαιριστές τον έχουν αγαπήσει τον ΠΑΟΚ - ακόμα κι όταν τον έζησαν με μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Όποιος φεύγει όμως όσες καλές αναμνήσεις κι αν πάρει μαζί του δύσκολα ξαναγυρνάει. Για τους καλούς ποδοσφαιριστές ισχύει το «όπου γης Πατρίς» - αλλά ο Βιεϊρίνια αποδεικνύεται εξαίρεση κι όχι γιατί στην Γερμανία τα πράγματα δεν του πάνε καλά – ίσα ίσα. Στην Βόλσφμπουργκ θα βρει τον πολύ σκληρό Φέλιξ Μάγκατ που θα τον λιώσει στο τρέξιμο. Θα τον αναγκάσει να αλλάξει και θέση και να παίξει δεξί μπακ. Θα φτάσει όμως χάρη και σε αυτή την σκληρή δουλειά στην εθνική Πορτογαλίας και θα είναι παρών στην ομάδα του Σάντος που κερδίζει το 2016 τον τίτλο του πρωταθλητή Ευρώπης στο Παρίσι. Αλλά το μυαλό του είναι πάντα στον ΠΑΟΚ και όταν μαθαίνει ότι έχει αναλάβει την ομάδα ο Ιβάν Σαββίδης που εγγυάται την οικονομική της πρόοδο και σταθερότητα δηλώνει ότι θέλει να γυρίσει και τα καταφέρνει. Ο ΠΑΟΚ πληρώνει 1 εκατομμύριο ευρώ στους Γερμανούς και του δίνει το περιβραχιόνιο του αρχηγού. Και με αυτόν παρόντα κερδίζει δύο πρωταθλήματα και τρία κύπελλα. Χωρίς πάλι τίποτα να είναι απλό: το καλοκαίρι που γυρνά ο ΠΑΟΚ αποκλείεται από την Εστερσουντ, η ομάδα χρειάζεται πάλι καθαρό μυαλό και ψυχραιμία – σαν να μην πέρασε μια μέρα. Αλλά υπάρχουν πλέον χρήματα, άνθρωποι και μεγαλύτερη πίστη από ποτέ. Για αυτή την τελευταία ο Βιεϊρίνια συμβάλει καθοριστικά.  

Στο πρώτο πρωτάθλημα ο Βιεϊρίνια είναι MVP της ομάδας. Eχει πετύχει στο κρίσιμο ματς με τον Ολυμπιακό το πρώτο γκολ, έχει βάλει κόντρα στον Παναιτωλικό το ωραιότερο γκολ της καριέρας του, έχει σκοράρει και στον τελικό του κυπέλλου σφραγίζοντας την κατάκτηση του νταμπλ. Κυρίως έχει καλύψει χάρη στην τεράστια εμπειρία του την θέση του αριστερού μπακ, όταν ο Λουτσέσκου του το ζήτησε. Έμοιαζε μια τακτική ανορθογραφία αλλά χάρη στην καταπληκτική προσφορά του Βιεϊρίνια αποδείχτηκε κίνηση ματ.

Τρεις καριέρες

Ο Βιεϊρίνια γίνεται εμβληματικός αρχηγός. Ο Τάισον στην ανάρτηση με την οποία τον αποχαιρετήσει έγραψε κάτι ολόσωστο: τον έχει ευχαριστήσει γιατί τον έμαθε να αγαπάει τον ΠΑΟΚ. Η σχέση του με τον Λουτσέσκου αλλά και με τον Ιβάν Σαββίδη ήταν ξεχωριστή: ο λόγος του μετρούσε πάντα. Ο κόσμος του ΠΑΟΚ με τον καιρό έμαθε να βλέπει τον Βιεϊρίνια σαν κάτι περισσότερο από ένα ποδοσφαιριστή: ήταν ένα είδος εγγυητής ότι εντός των αποδυτηρίων θα υπάρχει τάξη. Αν ο Βιεϊρίνια ήταν τρία έστω χρόνια μικρότερος, τα φετινά επεισόδια στο πάρκινγκ στην Opap Aρένα μετά το ματς με την ΑΕΚ δεν θα είχαν γίνει πότε. Θα έχει τον τρόπο του να τους μαζέψει όλους και η χρονιά του ΠΑΟΚ θα ήταν πολύ καλύτερη καθώς εκεί έγινε η μεγάλη ζημιά.

Ο Βιεϊρίνια έκανε τρεις καριέρες. Μία σαν προικισμένος τεχνίτης εξτρέμ που ήρθε από την Πορτογαλία στον ΠΑΟΚ, μια σαν δεξιός μπακ που στη Γερμανία έκανε αξιοσημείωτα πράγματα τόσα ώστε να φτάσει στην εθνική Πορτογαλίας και μια σαν αριστερός μπακ, αλλά κυρίως ως αρχηγός του ΠΑΟΚ. Είναι ένας σπάνιος ΠΑΟΚκτζής από επιλογή- ένα παιδί που μας έδειξε ότι η ομάδα και η καριέρα μπορεί να είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα. Είναι μια σημαία σε μια εποχή που όλοι προσπαθούν να μας πείσουν πως σημαίες δεν χρειάζονται. Μου φαίνεται δεδομένο ότι ο ΠΑΟΚ θα τον αξιοποιήσει σε κάποια διοικητική θέση. Για την ακρίβεια δυσκολεύομαι να φανταστώ τον ΠΑΟΚ χωρίς τον Βιεϊρίνια.

Ο άγνωστος Ζέκα

Κι ο Κάρλος Ζέκα ήρθε στον Παναθηναϊκό ένα παράξενο καλοκαίρι. Το 2011 τον ΠΑΟ διοικούσε ο Δημήτρης Γόντικας. Η πολυμετοχικότητα είχε τιναχτεί στον αέρα. Είχε φύγει ο Σισέ κι ο ΠΑΟ είχε στηθεί πάνω στον Λέτο που έπαιζε μόνος στην επίθεση. Προπονητής του ΠΑΟ ήταν ο Ζεσουάλδο Φερέιρα και ο Ζέκα ήταν ο ένας από τους δύο παίκτες που είχε φέρει στην Ελλάδα: ο άλλος ήταν ο χαρισματικός με την μπάλα αλλά λίγο τρελός Κουίνσι. Ο Ζέκα εμφανίστηκε ως δεξί χαφ, με ικανότητα να καλύπτει τον ακραίο μπακ, αλλά και να συνεργάζεται μαζί του. Ήταν λιπόσαρκος, νευρώδης και κυρίως φαινόταν ότι είχε τακτική παιδιά. Πάνω απ’ όλα όμως ήταν ευτυχισμένος στην Αθήνα. Έπαιζε για την ομάδα, έμαθε σε χρόνο ρεκόρ ελληνικά, δέχτηκε με χαρά την ελληνική υπηκοότητα και ένιωσε υπερήφανος όταν το 2017 αγωνίστηκε στην Εθνική Ελλάδος. Όταν έφυγε από τον Παναθηναϊκό για να πάει στην Κοπεγχάγη όλοι όσοι τον γνώριζαν πίστευαν ότι θα γυρίσει αφού η Αθήνα ήταν το δεύτερο σπίτι του. Ετσι κι έγινε. Ήταν σχεδόν πάντα ο αγαπημένος παίκτης όλων των προπονητών που δούλεψαν μαζί του και δεν τον θυμάμαι ποτέ να διαμαρτύρεται για τίποτα. Αν δεν είχε και τραυματισμούς θα είχε ακόμα πιο μεγάλη προσφορά.

Πραγματικοί Πορτογάλοι

Οι ελληνικές ομάδες δεν μπορούν να ξοδεύουν ατελείωτα εκατομμύρια για ποδοσφαιριστές και το ξέρουμε. Το βασικό είναι να βρίσκουν παίκτες που να δένονται με τις ομάδες και να τις θεωρούν ως ευκαιρίες ζωής, ως ένα είδος τύχης πραγματικής. Ο Βιεϊρίνια και ο Ζέκα εδώ έκαναν την τύχη τους. Και ο ΠΑΟΚ και ο Παναθηναϊκός ήταν τυχεροί που τους είχανε στις τάξεις τους.

Και οι δυο είναι Πορτογάλοι, δηλαδή Ιβηρες που προσαρμόζονται γρήγορα σε διαφορετικές συνθήκες, πράγμα που τους διαφοροποιεί αρκετά από τους Ισπανούς πχ. Επαιξαν ποδόσφαιρο μικροί σε μια χώρα που είναι μεν διαφορετική από την δική μας, αλλά που έχει και κάποιες μικρές και στην ιστορία τους χρήσιμες ομοιότητες με την Ελλάδα. Κι εκεί τα παιδιά γίνονται ποδοσφαιριστές βασικά μόνα τους – γιατί η οικογένειά τους τα βοηθά και τα στηρίζει. Κι εκεί υπάρχει συνειδητοποίηση ότι οι μεγάλες ομάδες είναι λίγες και πρέπει να είναι στόχος σου να είσαι μέλος τους. Κι εκεί η αγάπη του κόσμου μετρά πολύ γιατί κερδίζεται δύσκολα. Κι εκεί υπάρχει σκληρός Τύπος που βάζει τις ομάδες πιο ψηλά από τους ανθρώπους. Κι εκεί η καθιέρωση είναι συνώνυμο του σεβασμού: οι δυο χώρες είναι μικρές – όλοι γνωρίζονται. Οι Πορτογάλοι δεν είναι εκ φύσεως αλαζόνες και επιπλέον καταλαβαίνουν ίσως καλύτερα από μας τι θα πει οικογένεια, κοινό καλό, εν τέλει ομάδα. Από τον Βιεϊρίνια και τον Ζέκα μάθανε όλοι πολλά.