Είναι τρομακτικό αυτό που έγινε στο Λίβερπουλ την ώρα των πανηγυρισμών της κατάκτησης του πρωταθλήματος από τους οπαδούς της ομάδας του Αρνε Σλοτ. Το ότι κάποιος θα έπεφτε με αυτοκίνητο στο πλήθος που πανηγύριζε, προκαλώντας 47 τραυματισμούς απλών ανθρώπων, είναι κάτι αδιανόητο και να το φανταστείς: μοιάζει με σκηνή από αυτές τις ταινίες όπου οι άνθρωποι καταλαμβάνονται από ιούς, τρελαίνονται και χωρίς λόγο σκοτώνουν ο ένας τον άλλο – τις αποκαλούμε δυστοπικές συνήθως, αλλά αυτή η δυστοπία μοιάζει μπροστά μας.  Το γεγονός ότι στο Λίβερπουλ όλα συνέβησαν στο τέλος της γιορτής  μεγαλώνει τις υποψίες ότι όλα ήταν προμελετημένα. Διαβάζοντας τις ανταποκρίσεις ομολογώ ότι μου έκανε εντύπωση η ταχύτητα της βρετανικής αστυνομίας να κάνει γνωστό όχι το όνομα αλλά το προφίλ του δράστη: δεν είναι καθόλου συνηθισμένο στην Βρετανία στην οποία ήταν κανόνας αυτά να ανακοινώνονται έπειτα από το εισαγγελικό πόρισμα και την απόδοση της κατηγορίας. Αλλά οι καιροί αλλάζουν. Και τις αλλαγές τις προκαλεί ο φόβος.  

Η τραγωδία του Σάουθπορτ

Περίπου δύο ώρες μετά το τρομακτικό συμβάν, η τοπική αστυνομία ανακοίνωσε τη σύλληψη ενός 53χρονου λευκού Βρετανού: τονίστηκε πως δεν είναι ισλαμιστής, δεν είναι ξένος, αλλά είναι λευκός, Βρετανός και κάτοικος της πόλης των Μπιτλς. Οι ανταποκριτές τονίζουν με όσα μεταδίδουν από το Λίβερπουλ πως αυτή η ανακοίνωση έγινε γρήγορα για να περιοριστούν οι φήμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι πρόκειται για ισλαμιστική επίθεση. «Όταν υπάρχει κενό πληροφόρησης, ξέρουμε ότι ορισμένα στοιχεία προσπαθούν να το εκμεταλλευτούν για να δημιουργήσουν παραπληροφόρηση και να ρίξουν λάδι στη φωτιά» είπε ο δήμαρχος της πόλης Στιβ Ρόδεραμ.

Υπάρχει ένα θλιβερό προηγούμενο στην Αγγλία που εξηγεί την ταχύτητα της ανακοίνωσης. Το περασμένο καλοκαίρι στο Σάουθπορτ τρία κοριτσάκια μαχαιρώθηκαν από ένα ψυχοπαθή: η Ελσι ήταν 7 χρονών και η Αλίς 9 και η Μπέιμπι Κινγκ 6. Δολοφόνος τους ήταν ένας 17χρονος Ουαλός, ο Αλεξ Ρουντακουμπάνα. Η αστυνομία δεν έδωσε γρήγορα το όνομά του σεβόμενη τις διαδικασίες. Στο Σάουθπορτ κυκλοφόρησε σε χρόνο ρεκόρ η φήμη ότι τα κοριτσάκια μαχαιρώθηκαν από ένα μετανάστη που μόλις έφτασε στην Αγγλία – στην πόλη υπάρχει κέντρο υποδοχής. Ξέσπασαν τρομερές ταραχές: μετανάστες ξυλοκοπήθηκαν – χρειάστηκε στην πόλη ένα είδος στρατιωτικής επέμβασης για να ηρεμίσουν τα πράγματα. Η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος έκανε έρευνα για να εντοπίσει τις πρώτες αναρτήσεις: συνελήφθη και καταδικάστηκε μια γυναίκα, η 41χρονη Λούσι Κόνολι, που έγραψε στο Χ ότι είδε μετανάστες να τρέχουν με ματωμένα μαχαίρια και καλούσε τους συμπολίτες της να κάψουν τα κέντρα υποδοχής. Η φυλακισμένη σήμερα Κόνολι είναι ίνδαλμα της βρετανικής ακροδεξιάς – ένα είδος ηρωίδας που όπως λένε «πλήρωσε το κουράγιο της». Ποιο κουράγιο; Το μόνο κουράγιο που είχε ήταν να σπείρει ένα γιγάντιο ψέμα.  

Στο Λίβερπουλ έγινε μια τεράστια προσπάθεια να αποφύγουν ανάλογες ταραχές καταργώντας εν προκειμένω τις διαδικασίες που προβλέπονται από τον βρετανικό νόμο και με βάση τις οποίες δεν επιτρέπεται να κυκλοφορήσουν ονόματα και προφίλ υπόπτων πριν την εισαγγελική κρίση: το τεκμήριο της αθωότητας έπαψε να είναι σεβαστό κι αυτό δεν είναι βήμα μπροστά αλλά βήμα πίσω για μια πολιτισμένη κοινωνία. Αυτή είναι η μια διάσταση τρόμου της συνταρακτικής αυτής ιστορίας. Υπάρχει όμως κι άλλη.       

Τρομοκρατία και τρομολαγνεία  

Η ανάγκη μιας γρήγορης διάψευσης ότι το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα τρομακτικής επίθεσης μαρτυρά και ένα νέο φόβο της Δύσης: το φόβο να μην παίρνει την ετικέτα τρομοκρατικού ισλαμιστικου χτυπήματος οποιοδήποτε δυστύχημα συμβαίνει στην καθημερινή ζωή μιας χώρας.

Όταν το Νοέμβριο του 2015 χτυπήθηκε από τον ΙSIS το Παρίσι η ανάγνωση της ιστορίας εκείνης ήταν ότι ο ISIS εκδικείται τους Γάλλους γιατί συμμετέχουν σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Συρία – ποτέ όμως δεν εξηγήθηκε γιατί δεν έχουν χτυπηθεί κι άλλες δυτικές χώρες που σε αυτές τις πολεμικές επιχειρήσεις είχαν συμμετοχή. Θυμάμαι ότι είχε τότε επισημανθεί ότι οι επιλογές των στόχων (ένα θέατρο, ένα γήπεδο, ένα εστιατόριο κτλ), αλλά και η επιλογή της μέρας (Παρασκευή) είχαν κάτι το συμβολικό. Ο αληθινός στόχος των τρομοκρατών ήταν οι αγαπημένες δυτικές συνήθειες διασκέδασης – τα χτυπήματα είχαν σκοπό να δείξουν ότι το βράδυ που ο κόσμος βγαίνει μπορεί να εξελιχτεί σε νύχτα φρίκης: τίποτα δεν είναι πια δεδομένα ήσυχο. Εκείνες οι αναγνώσεις έκαναν κατανοητό πως κάθε τρομοκρατικό χτύπημα αποτελεί με τον τρόπο του ένα μήνυμα. Κάπως έτσι φτάσαμε σε αυτό που συμβαίνει σήμερα: οι τρομοκράτες Ισλαμιστές μπορούν να τρομάζουν τους Δυτικοερωπαίους (κυρίως) χωρίς να κάνουν απολύτως τίποτα!  Αρκεί απλά να συμβαίνει κάτι που να μοιάζει με δικό τους χτύπημα και ο τρόμος είναι δεδομένος.

Οι Αγγλοι στο Λίβερπουλ προσπάθησαν να σταματήσουν αυτόν τον τρόμο γρήγορα: δεν ξέρω πόσο το κατάφεραν. Πολύ φοβάμαι πως στον καιρό του διαδικτύου, όπου κάθε εξωφρενική θεωρία διακινείται σε χρόνο ρεκόρ, αυτό είναι πολύ δύσκολο. Ο,τι συνέβη στο Λίβερπουλ σε πολλούς μοιάζει με τρομοκρατικό χτύπημα: επιλέχτηκε μια δημόσια εκδήλωση, όποιος το έκανε γνώριζε πως θα βρει συγκεντρωμένο κόσμο, ο σκοπός του μοιάζει να είναι η διασπορά ενός πανικού. Όλα αυτά έχουν συμβεί και σε προηγούμενες περιπτώσεις: τα αθλητικά γεγονότα έχουν πολλές φορές γίνει στόχος τρομοκρατικών επιθέσεων – θυμηθείτε το χτύπημα στο μαραθώνιο της Βοστώνης ή την προσπάθεια τοποθέτησης εκρηκτικών στο Σεν Ντενί σε ματς της Εθνικής Γαλλίας κτλ. Ωστόσο η διαφορά κάτι που μοιάζει με τρομοκρατικό χτύπημα και κάτι που είναι τρομοκρατικό χτύπημα είναι τεράστια.

Δεν σημαίνει πως πίσω από οτιδήποτε κρύβονται πάντα τρομοκράτες: ο κόσμος μας έχει και αρκετούς ψυχοπαθείς. Αλλοι παίρνουν αυτοκίνητα και πέφτουν στον κόσμο, άλλοι μπορεί να μαχαιρώσουν κοριτσάκια κι άλλοι μπορεί απλά να βλέπουν πίσω από όλα επικίνδυνους μετανάστες. Που τις πιο πολλές φορές δεν είναι παρά φουκαράδες που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Και που μπορεί εύκολα να γίνουν βολικοί φταίχτες για όλα. Γιατί ο τρόμος, πριν από οτιδήποτε άλλο, θολώνει το μυαλό και τις κρίσεις. Κι αυτό είναι η δυστοπία σε όλη της την μεγαλοπρέπεια.     

Φόβοι και στο Μόναχο   

Η Ευρώπη είναι αιχμάλωτη των τρόμων της και είναι δύσκολο από αυτούς να ξεφύγει. Μιλώντας για φόβους, φόβοι υπάρχουν και για το τι θα γίνει στο Μόναχο το Σάββατο στον τελικό του Τσάμπιονς λιγκ. Είναι δεδομένο πως θα φτάσουν στην γερμανική πόλη χιλιάδες Γάλλοι και χιλιάδες Ιταλοί – και χωρίς εισιτήρια. Το πρόβλημα στην προκειμένη περίπτωση είναι οι διαφορετικές ιδεολογικές καταβολές των μεν και των δε. Οι οπαδοί της Παρί έχουν καλές σχέσεις με τους χώρους της εξτρεμιστικής γαλλικής ριζοσπαστικής Αριστεράς – οι οπαδοί της Ιντερ από την άλλη είναι πιο κοντά στην Ακρα Δεξιά. Η γερμανική αστυνομία βέβαια δεν χαρίζεται. Μια εβδομάδα πριν στο Μπιμπάο οι οπαδοί της Τότεναμ και της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ τα έκαναν γης μαδιάμ. Η UEFA έχει ειδοποιήσει τους Γερμανούς διοργανωτές για πολλά που διακινούνται στο διαδίκτυο της τελευταίες μέρες. Οι φύλακες έχουν γνώση –να δούμε αν αυτό αρκεί.