Δεν συνηθίζω να γράφω την Κυριακή για ματς του ελληνικού πρωταθλήματος καθώς προτιμώ την σύνοψη της αγωνιστικής να την κάνω κάθε Δευτέρα πλην θεαματικού απροόπτου, ωστόσο ότι έγινε χθες στο Βόλο, έστω κι αν δεν ήταν απρόοπτο, ήταν τρομερά θεαματικό και δεν θα ήθελα να το προσπεράσω χωρίς ένα δικό του σημείωμα.

Δεν είναι η νίκη του ΠΑΟ το θεαματικό της ιστορίας. Αυτή για μένα ήταν απολύτως αναμενόμενη και δεν με εξέπληξε ούτε η έκταση του τελικού σκορ διότι ο Παναθηναϊκός στο Βόλο πέντε γκολ είχε βάλει και πέρυσι: το ό,τι το είχε κάνει στη Λεωφόρο δεν αλλάζει κάτι – στον εφετινό ΠΑΟ είναι μάλλον ευκολότερο να σκοράρει εκτός έδρας. Η ομάδα του Ιβάν Γιοβάνοβιτς έψαχνε μια ευκαιρία για να ξεμπουκώσει επιθετικά – το ό,τι τη βρήκε στο Βόλο απέναντι σε μια ομάδα της οποίας η επίθεση είναι καλύτερη από την άμυνα δεν είναι παράξενο: αν μια ομάδα, που έχει το μυαλό της στο πως θα επιτεθεί, απωλέσει τη μαχητικότητά της στη διάρκεια του αγώνα γιατί ο αντίπαλος την τρομάζει, το τελικό σκορ μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις – το είδαμε ως εικόνα και στο Αρης – ΑΕΚ 0-2, τα ματς μοιάζουν. Αυτό που θα καταγραφεί στην ιστορία είναι αφενός το ρεκόρ του ΠΑΟ, (το καλύτερο ρεκόρ συνεχόμενων νικών σε έναρξη σεζόν στην ιστορία του), και αφετέρου η τεράστια εκδρομή των οπαδών του που κατέκλεισαν το Πανθεσσαλικό χωρίς να δημιουργήσουν το παραμικρό πρόβλημα ούτε στο γήπεδο, ούτε στην πόλη. Ολο αυτό, σε συνδυασμό με όσα γίνονται φέτος στον ΠΑΟ, αποτελούν ένα ωραίο μάθημα. Πρώτα από όλα για τους ίδιους τους οπαδούς των ομάδων.

Και ξένος και Ελληνας

Διαβάζω πολλά και διάφορα για τον εφετινό ΠΑΟ – τα πιο πολλά είναι υπερβολικά διότι ό,τι συμβαίνει είναι απλό και δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη ανάλυση – ανάλυση θα χρειαζόταν για όσα του συνέβαιναν μέχρι πέρυσι. Τι έχει γίνει στον Παναθηναϊκό; Η ομάδα πέρυσι προσέλαβε ένα προπονητή που έχει κάνει πρωταθλητισμό και είναι και καλός γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας: ο Ιβάν Γιοβάνοβιτς είναι και ξένος (ώστε να μην διακατέχεται από τους γνωστούς ελληνικούς υπερβολικούς συναισθηματισμούς) και συγχρόνως είναι και δικός μας (ώστε να μην χρειάζεται ανθρώπους να του εξηγήσουν που βρίσκεται διαλύοντας του το μυαλό). Ο Γιοβάνοβιτς είχε μια και μόνη απαίτηση: κάθε ποδοσφαιριστής που θα μείνει στον ΠΑΟ ή που θα ρθει να αποτελεί δική του επιλογή. Θέλει μια απευθείας σχέση με τον πρόεδρο Γιάννη Αλαφούζο, δεν θέλει στα πόδια του τεχνικούς διευθυντές και λοιπούς παρατρεχάμενους, αλλά δεν κρύφτηκε και ποτέ από την ευθύνη.

Αναλαμβάνοντας τον ΠΑΟ έβαλε δυο προτεραιότητες. Η πρώτη να παρουσιάσει μια ομάδα που να αρχίσει να παίζει καλό ποδόσφαιρο στη Λεωφόρο ώστε ο ΠΑΟ να ξαναμαζέψει πάλι τον κόσμο του. Η δεύτερη να αποκτήσει η ομάδα μια άμυνα, όχι απλά της προκοπής αλλά ίσως την καλύτερη του πρωταθλήματος, διότι μόνο έτσι κάνεις πρωταθλητισμό. Υπήρξε και κάτι ακόμα αλλά ο ΠΑΟ αυτό το είχε και στις πιο δύσκολες μέρες του: η γνώση πως όλα τα ματς δεν είναι ίδια και πως στα ντέρμπι πρέπει πάντα να κάνεις κάτι παραπάνω.

Ολες αυτές οι απλές προτεραιότητες έφτιαξαν την περσινή ομάδα. Ολοκληρώνοντας την σεζόν ο ΠΑΟ χρειαζόταν λίγες προσθήκες και μια επιλογή: να ρίξει το βάρος του στο πρωτάθλημα. Εγιναν και τα δυο και προέκυψε ο ΠΑΟ που βλέπουμε: δεν υπάρχει τίποτα το παράδοξο. Με ένα μόνο αστερίσκο: ό,τι όλο αυτό το επέτρεψε ο κόσμος με τη στάση του.

Σε μια κατάσταση χάους

Ο ΠΑΟ πέρυσι είχε δέκα ήττες μέχρι τον Φεβρουάριο. Ο Γιάννης Αλαφούζος εξακολουθούσε να αποφεύγει να πάει στο γήπεδο: δεν ήταν ούτε καν πρόεδρος. Το ότι θα στήριζε τον Γιοβάνοβιτς, μετά από όσα είχε δει να συμβαίνουν με τους Ισπανούς και τον Μπόλονι, ήταν δεδομένο. Αλλά δεν ήταν τόσο δεδομένη η στάση του κόσμου: ας μην ξεχνάμε πως η προηγούμενη χρονιά δεν είχε κλείσει απλά με μια αποτυχία (ο ΠΑΟ δεν είχε πάρει καν ευρωπαϊκό εισιτήριο) αλλά και με λαϊκά δικαστήρια και με οπαδούς που μπήκαν στα αποδυτήρια για να υπενθυμίσουν στους παίκτες ότι δεν μπορεί να χάνουν από τον Ολυμπιακό κτλ – σε μια κατάσταση χάους δηλαδή. Το πώς άλλαξε όλο αυτό, χωρίς μάλιστα ο ΠΑΟ να ξεκινήσει πέρυσι μια χρονιά με δέκα νίκες σε δέκα ματς όπως φέτος, είναι μια μεγάλη ιστορία που την ξέρουν άλλοι καλύτερα από μένα: αυτό που εγώ ξέρω είναι ότι το κανονικό είναι ο οπαδός να είναι οπαδός κι όχι να ασχολείται με το πώς θα φύγει ο ιδιοκτήτης, πως θα πάει στο γήπεδο να κράξει και πως θα γίνει είδηση η όποια διαμαρτυρία του. Η στάση του κόσμου του ΠΑΟ είναι η πιο εντυπωσιακή αλλαγή που καταγράφεται στον ΠΑΟ την τελευταία διετία. Και για αυτό η παρέλαση στο Βόλο είναι μια σημαντική στιγμή: είναι η μεγαλύτερη απόδειξη πως η συμπεριφορά του κόσμου του ΠΑΟ δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τα όσα συνέβαιναν προ τριετίας. Να προσθέσω στη μετάλλαξη αυτή και την απόφαση να φύγει η ομάδα από τη Λεωφόρο και να πάει στο Βοτανικό: κι αυτή από τους οπαδούς και την ψήφο τους επικυρώθηκε.

Δώδεκα χρόνια διαμαρτυρίες

Ολο αυτό που συμβαίνει στον ΠΑΟ είναι ένα μάθημα που αφορά γενικότερα το ποδόσφαιρο. Κανείς δεν λέει ότι οι οπαδοί πρέπει να είναι άβουλοι, να μην έχουν θέσεις, να μην μιλάνε κτλ κτλ. Αλλά όλα αυτά είναι χρήσιμα μόνο όταν οι ίδιοι είναι οπαδοί: όταν δηλαδή είναι κοντά στην ομάδα, της συμπαραστέκονται και την βοηθούν πρώτα από όλα με την παρουσία τους. Η παρουσία είναι χρήσιμη, όχι η διαμαρτυρία. Με διαμαρτυρίες, ντου στο γήπεδο, επιθέσεις στους πάντες, εκστρατείες για να φύγει ο Αλαφούζος ενώ μάλιστα δεν υπήρχε κανείς άλλος διαθέσιμος να αναλάβει, ο ΠΑΟ βολόδερνε για δώδεκα χρόνια μακριά από την κορυφή. Με 15 χιλιάδες στο Βόλο χθες κέρδισε 5-1. Και με την Λεωφόρο όπως πρέπει, δηλαδή υποστηρικτική και καυτή, κέρδισε και τον Αστέρα και τον Αρη και την ΑΕΚ – παιγνίδια που δεν είχαν εξελιχτεί με τον καλύτερο τρόπο.

Κάποιου τύπου υποχρέωση

Το ελληνικό ποδόσφαιρο έζησε μια εικοσαετία περίπου που η στάση των οπαδών ήταν ανάλογη με τα αποτελέσματα των ομάδων: θεωρούταν κάποιου τύπου μαγκιά (μην πω υποχρέωση…), όταν αυτά δεν ήταν τα καλύτερα, οι οπαδοί να τα βάζουν με τις διοικήσεις, λες κι όσοι διοικούν ανήκουν σε άλλες ομάδες, υπηρετούν άλλα σχέδια, δεν στεναχωρούνται όταν η ομάδα χάνει και δεν χάνουν ένα σωρό χρήματα στις αποτυχίες. Στην πραγματικότητα η χρησιμότητα των οπαδών φαίνεται στα δύσκολα: τότε πρέπει να είναι οι οπαδοί κοντά στις ομάδες κι όχι να ψάχνουν που είναι το κουμπί της αυτοκαταστροφής να το πατήσουν. Οι οπαδοί του ΠΑΟ νομίζω πως πρώτοι ίσως στην Ελλάδα έφτασαν σε ένα επίπεδο ωριμότητας. Φέτος νομίζω κατάλαβαν πόσο δυνατότερος θα ήταν ο ΠΑΟ χωρίς εμφυλίους και χωρίς εντάσεις. Θα ήταν δυνατότερος, όχι φέτος, αλλά όλα τα δώδεκα χρόνια που τα πέρασαν ξεχνώντας συχνά πόσο ανάγκη τους είχε ο προπονητής, οι παίκτες, η ομάδα.

Ένα παράδειγμα

Δεν ξέρω αν ο ΠΑΟ θα πάρει το πρωτάθλημα: η ΑΕΚ θα τον κυνηγήσει λογικά όσο μπορεί – οι άλλοι για την ώρα είναι πολύ πίσω. Αυτό που ξέρω είναι ότι αν το κατακτήσει, η νίκη στο Βόλο θα είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο. Μια απόδειξη πως όλα είναι πλέον διαφορετικά: αυτοκαταστροφές στον ΠΑΟ δύσκολα θα δούμε νομίζω. Μακάρι να μην κάνω λάθος, γιατί ένα καλό παράδειγμα υποστήριξης ομάδας το χρειάζονται όλοι οι οπαδοί των ελληνικών ομάδων. Που έχουν μπερδέψει την υποστήριξη με την παρεμβατικότητα και την παρεμβατικότητα με την καταστροφή…