Το ελληνικό μπάσκετ, ως γνωστόν, περνά τη χειρότερη θεσμική κρίση της ιστορίας του. Κόσμος πηγαινοέρχεται στα πρωτοδικεία, οι ανακοινώσεις πέφτουν βροχή, οι αποφάσεις των διαιτητών ξεπερνούν κάθε επίπεδο κωμικότητας και έχουμε ακόμα και αρνήσεις παικτών να προπονηθούν εξαιτίας χρεών. Ενώ επικρατεί αυτό το ζοφερό κλίμα με πρωταγωνιστές ανθρώπους που διέλυσαν τα πάντα για τις καρέκλες τους ο Βασίλης Σπανούλης αποφάσισε να επιστρέψει στην Εθνική ομάδα. Δίνοντας σε όλους ένα πραγματικό μάθημα: τίποτα για ένα αθλητή δεν μπορεί να είναι σημαντικότερο από το ίδιο το σπορ.
Γολγοθάς χωρίς ανάσταση
Ο Βασίλης Σπανούλης είναι 38 χρονών κι έχει μια τεράστια οικογένεια. Από την Εθνική έχει σταματήσει κι αυτός, όπως και πολλοί άλλοι σπουδαίοι Ελληνες παίκτες, κάπως νωρίς. Πέρασε κι αυτός ένα δύσκολο χειμώνα κι έχει μπροστά του, όλα δείχνουν, μια σεζόν που μπορεί να είναι και η τελευταία του στα γήπεδα. Από ένα τέτοιο παίκτη θα περίμενε κανείς να είναι ήδη διακοπές και να σχεδιάζει πως θα προετοιμαστεί για το μεγάλο φινάλε. Κι όμως αυτός αποφάσισε να πάει στην Εθνική και να τεθεί υπό τις οδηγίες του Ρικ Πιτίνο.
Ο Σπανούλης επιστρέφει σε μια Εθνική που δεν έχει κλείσει θέση για να αγωνιστεί ούτε στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ούτε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, ούτε καν στα τελικά ενός Πανευρωπαϊκού: θέλω να πω ότι δεν επέστρεψε σε μια ομάδα που του δίνει τη δυνατότητα να κάνει ένα μεγάλο φινάλε, αλλά σε μια ομάδα που έχει μπροστά της ένα Γολγοθά που λέγεται προολυμπιακό τουρνουά. Και που πιο πολλές πιθανότητες έχει αν τον ανεβεί να σταυρωθεί, παρά να αναστηθεί: η Εθνική ομάδα μπάσκετ δεν έχει ποτέ της προκριθεί στους Ολυμπιακούς μέσω ενός προολυμπιακού τουρνουά που έχει διοργανωθεί εκτός Αθήνας κι έχει αποκλειστεί από αντιπάλους πιο εύκολους από τον Καναδά και την Τουρκία που θα βρει απέναντί της φέτος.
Ο Σπανούλης το ξέρει. Αλλά ποτέ του ο Σπανούλης δεν ήταν για τα εύκολα.
Η στιγμή είναι μοναδική
Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα από την ίδια την απόφαση, μοιάζει ωστόσο η στιγμή που την πήρε. Το μπάσκετ συγκλονίζεται από εσωτερικές έριδες που δείχνουν τι μπορεί να συμβεί σε ένα σπορ, όταν αυτό μετατραπεί σε τσιφλίκι. Είμαι βέβαιος ότι η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του Ολυμπιακού θα χαιρόταν να ακούσει τον Σπανούλη να αρνείται την κλίση του Πιτίνο και να λέει πως είναι τουλάχιστον κωμικό από την πλευρά του Αμερικάνου να τον καλεί στην «Εθνική του Βασιλακόπουλου». Η ίδια πλειοψηφία θα αποθέωνε τον Σπανούλη αν π.χ θύμιζε στον Πιτίνο πως το βράδυ που ο Ολυμπιακός έκλεισε την πόρτα στα μούτρα σε ένα ολόκληρο σύστημα ήταν κι αυτός στο γήπεδο και χαιρόταν με τα φάουλ που σφυρίζονταν κατά ρυπάς από τους γνωστούς λατρεμένους από τον κόσμο του Ολυμπιακού αστέρες του πενταγράμμου της σφυρίχτρας.
Ο Σπανούλης θα γινόταν ακόμα περισσότερο αγαπητός από ένα κόσμο που έτσι κι αλλιώς τον έχει λατρέψει, αν έλεγε ότι μπορεί ο Πιτίνο αντί για αυτόν να καλέσει στην Εθνική τους διαιτητές που ο κ. Γιώργος Βασιλακόπουλος θεώρησε με τη στάση του πιο σημαντικούς από τον Ολυμπιακό. Αλλά ο Σπανούλής δεν έκανε τίποτα από όλα αυτά. Γιατί είναι πραγματικός μάγκας. Και ξέρει ότι τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από το άθλημα και για αυτό ο καθένας πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να το σώσει τώρα που χαροπαλεύει. Μια επιτυχία της Εθνικής στο Προολυμπιακό θα είναι φιλί της ζωής στο σπορ: ένα είδος ηλεκτροσόκ που θα κάνει πάλι την καρδιά του ελληνικού μπάσκετ να χτυπήσει δυνατά τώρα που αυτό πνέει τα λοίσθια.
Αξίες απέναντι σε σκουπίδια
Είναι πάντα δύσκολα να μπορείς να θυμάσαι το τεράστιο μέγεθος του σπορ, όταν ένα ολόκληρο σύστημα το ευτελίζει. Είναι πάντα δύσκολο να μην ξεχνάς τις αληθινές αξίες του σπορ σε ένα περιβάλλον δηλητηριασμένο από αλαζονεία: είναι γενικά δύσκολο να αντέχεις στο δηλητήριο. Είναι δύσκολο να συνεχίσεις να αγαπάς το σπορ, όταν το χουν κάνει σκουπίδι κι όταν υποπτεύεσαι ότι εν τέλει ίσως και σένα σε χρησιμοποιούν ως καρύκευμα στο μίξερ της παράνοιας. Είναι δύσκολο να μην σκέφτεσαι ότι ακόμα και η δική σου απόφαση μπορεί να χρησιμοποιηθεί επικοινωνιακά στη μάχη που δίνει ένα ολόκληρο σύστημα για να διατηρηθεί στην εξουσία. Είναι δύσκολο να μην ανησυχείς ότι μπορεί να κατηγορηθείς για συνενοχή από όσους σε αγαπάνε. Αλλά όταν είσαι ο Σπανούλης δεν φοβάσαι τίποτα: δείχνεις με τη στάση της ζωής σου και τις επιλογές ότι το σπορ είναι υπεράνω όσων το διαλύουν και η Εθνική είναι η Εθνική. Και κατεβαίνεις να εκπροσωπήσεις τη χώρα και το σπορ, διότι αν η ομοσπονδία είναι κατώτερη των περιστάσεων, το σπορ δεν φταίει σε τίποτα. Ο Σπανούλης το λατρεύει το σπορ και θέλει να ζήσει μια ακόμα περιπέτεια. Στα παρκέ. Και για χάρη όσων το μπάσκετ το αγαπούν. Και μπράβο του.
Μπροστά στην ιστορία
Κάποιος θα πει ότι υπάρχει μια στιγμή που πρέπει να δείξεις την αντίθεσή σου: συγνώμη αλλά αυτό είναι παραγοντική στάση – όχι στάση αθλητή. Καταλαβαίνω επίσης την ένσταση όποιου λέει ότι δεν μπορείς να συνεργάζεσαι με όσους σε θεωρούν λιγότερο σημαντικό από διαιτητάκια και με όσους ο κόσμος που σε λατρεύει πιστεύει πως σου χουν στερήσει νίκες και επιτυχίες. Η απάντηση είναι ότι στην αιώνια πάλη του καλού με το καλό υπάρχουν πράγματα που είναι πιο σημαντικά από τις νίκες: υπάρχει η αναγνώριση, η υστεροφημία, η αγάπη για το εθνόσημο, η παραδοχή της σημαντικότητας από τον απλό κόσμο, η δύναμη που σου δίνει το ίδιο το σπορ να καταπλήσσεις. Όλα αυτά ο μεγάλος αθλητής τα κερδίζει στα γήπεδα και ευτυχώς δεν μπορεί να του τα στερήσει κανένας παράγοντας, κανένας νταβατζής, κανένας διαιτητάκος. Ολοι αυτοί σβήνουν, ενώ ο αθλητής περνά στην ιστορία.
Είναι αλήθεια ότι κάθε παραγοντικά σύστημα εκμεταλλεύεται την αγάπη των αθλητών για το σπορ. Ο αθλητής θέλει να παίζει: το γήπεδο, η ομάδα (πόσο μάλλον η Εθνική…) είναι η Εδέμ του και για αυτή υπάρχει και ζει. Αλλά είναι τέτοιες αποφάσεις σαν αυτή του Σπανούλη, υπερβατικές και ίσως για κάποιους απρόσμενες, που δείχνουν γιατί τα σπορ τρέφονται και δυναμώνουν από την αγάπη των αθλητών: αυτή είναι το μόνο αντίδοτο απέναντι στο δηλητήριο, την αλαζονεία, τον ευτελισμό, την κατρακύλα.
Ο Σπανούλης έκανε μια τεράστια κίνηση: αποφάσισε να θυμίσει σε όλους τι σημαίνει αγάπη για το μπάσκετ. Να το θυμίσει κυρίως σε όσους βάζουν το προσωπικό τους συμφέρον πιο ψηλά από το σπορ το ίδιο. Το κανε γενναία, ίσως κόντρα στα θέλω όσων τον αγαπούν πολύ. Αλλά μετράει ότι το κάνε κυρίως μπροστά στα αμήχανα μούτρα όσων δεν καταλαβαίνουν τη ζημιά που έχουν κάνει στο σπορ. Τους στέρησε οριστικά την πιθανότητα να καρπωθούν μια σχεδόν ανέλπιστη επιτυχία της Εθνικής στο προολυμπιακό: αν σε πείσμα των προγνωστικών η ομάδα τα καταφέρει, η επιτυχία θα είναι δική του και των συμπαικτών του. Αν η Εθνική αποτύχει, θα είμαστε εδώ να τρίψουμε μια ακόμα αποτυχία στα μούτρα όσων οδήγησαν το ελληνικό μπάσκετ στην ανυποληψία. Παρά την αγάπη των παικτών που προσπαθούν να του δώσουν το φιλί της ζωής.
