Οι άνθρωποι που κάνουν διακοπές τον Σεπτέμβρη στην Ελλάδα είναι σπάνιοι. Δεν αναφέρομαι σε όσους δεν κάνουν άλλο από διακοπές όλο τον χρόνο, αφού έχουν λύσει τα προβλήματα της ζωής τους, δεν δουλεύουν, δεν έχουν υποχρεώσεις και είναι κάτι σαν Απόστολοι της καλοπέρασης: αυτοί είναι στην πραγματικότητα ελάχιστοι. Δεν έχω επίσης στο μυαλό μου συνταξιούχους που έχουν αποφασίσει να ζήσουν γυρνώντας σε κάθε ευκαιρία την Ελλάδα που δεν γνώρισαν στα νιάτα τους. Σκέφτομαι κυρίως αυτούς που έχουν στην διάθεσή τους λίγες μέρες για καλοκαιρινή απόδραση όπως οι πιο πολλοί από μας. Και που διαλέγουν να μην φύγουν από την πόλη ούτε τον Ιούλιο, όπως αυτοί που βιάζονται να ζήσουν το καλοκαίρι τους, ούτε τον Αύγουστο όπως κάνουν οι πιο πολλοί, όχι στην χώρα μας αλλά στην Ευρώπη ολόκληρη, καθώς έχουν αυτό το μήνα στο μυαλό τους ως τον ένα και μοναδικό εκπρόσωπο του καλοκαιριού στο ημερολόγιο.
Οσοι φεύγουν για διακοπές τον Σεπτέμβριο μου μοιάζουν πάντα άνθρωποι που πηγαίνουν κόντρα στο ρεύμα, όχι όμως γιατί είναι αντισυμβατικοί ή αντισυστημικοί ή λοξοί, αλλά γιατί είναι απλά μερακλήδες. Πάντα νομίζω πως έχω δει μια εικόνα χιλιάδων αυτοκινήτων να βρίσκονται μπλοκαρισμένα στα διόδια γυρνώντας στην πόλη, ενώ από την άλλη μεριά κάποια ελάχιστα τα περνάνε αυτά τα διόδια τρέχοντας σε μια άδεια εθνική οδό: οι μεν πολλοί γυρνάνε, οι δε λίγοι φεύγουν. Δεν το έχω δει ποτέ αυτό φυσικά, καθώς ειδικά τα τελευταία χρόνια δεν υπάρχει καμία συντονισμένη επιστροφή και φυσικά δεν υπάρχει από την άλλη και καμία οργανωμένη έξοδο, έστω αυτών των λίγων. Αλλά το πράγμα είναι σαν να το έχω ζήσει: εγώ στην σκηνή αυτή είμαι με τους πολλούς, ιδρωμένος και γκρινιάρης για το μποτιλιάρισμα - βλέπω τους τυχερούς από την άλλη μεριά του αυτοκινητόδρομου και αισθάνομαι ότι γελάνε μαζί μου. Δεν το κάνουν. Οι άνθρωποι που φεύγουν για διακοπές τον Σεπτέμβρη δεν είναι τέτοιοι άνθρωποι.
Τι άνθρωποι είναι; Πρώτα από όλα είναι απλοί άνθρωποι. Δεν ακολουθούν μόδες όχι γιατί αισθάνονται ξεχωριστοί, αλλά γιατί πιστεύουν πως οι μόδες δεν είναι για αυτούς. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα με τις μόδες και πιστεύουν πως καλώς υπάρχουν, απλά αυτοί έχουν το δικό τους κώδικα και δεν αντιγράφουν τάσεις. Οι άνθρωποί αυτοί ξέρουν και τον Σεπτέμβρη και την ζωή. Ξέρουν πως η καλοπέραση δεν μπορεί να είναι κατά παραγγελία και δεν εξαρτάται τόσο από τον καιρό: διακοπές κάνεις και με κανένα μπουρίνι παραπάνω απλά αν αυτό σου τύχει Αύγουστο (όπως φέτος) στραβώνεις και καταριέσαι την ώρα και την στιγμή, ενώ αν σου τύχει Σεπτέμβρη είσαι ψυχολογικά προετοιμασμένος. Αν ο καιρός τον Σεπτέμβρη είναι καλός, όπως φέτος, το θεωρείς κάτι σαν δώρο, αν δεν είναι δεν τρέχει και τίποτα: έτσι cool όπως είσαι το περιμένεις. Τον Σεπτέμβρη δεν αναζητάς δροσιά, αλλά την θεωρείς δεδομένη. Δεν βασίζεις τις διακοπές σου στην ερώτηση «να δούμε φέτος τι μας περιμένει», αλλά στην βεβαιότητα πως σε περιμένουν και θα χαρούν την άφιξή σου παντού γιατί αν δεν πήγαινες κι εσύ θα δούλευαν λιγότερο. Οι άνθρωποι που πάνε διακοπές τον Σεπτέμβρη ξέρουν πως αυτό το μήνα δεν υπάρχουν απρόσωπες τουριστικές υπηρεσίες, αλλά αληθινές προσφορές κι ότι αυτό το μήνα δεν βρίσκεις στους τουριστικούς προορισμούς ένα πανικόβλητο προσωπικό, που είναι αδύνατον να ικανοποιήσει κάθε απαίτηση, αλλά κόσμο που δουλεύει σε συνθήκες ανθρώπινες.
Ξέρουν επίσης ότι τον Σεπτέμβρη νυχτώνει λίγο πιο νωρίς, αλλά ποιο είναι το πρόβλημα; Ισα ίσα που η νύχτα φέρνει αεράκι, επιτρέπει βόλτες, σε βοηθά πραγματικά να ξεκουραστείς. Δεν κοιμάσαι με υγρασία, δεν φοβάσαι ν΄ ανοίξεις την μπαλκονόπορτα γιατί κάτω ακριβώς από το δωμάτιό σου περνάει όλος ο κόσμος, δεν ακούς καν παιδάκια να τσιρίζουν στις 10 το βράδυ: έχουν όλα γυρίσει για να πάνε σχολείο. Οποιος τον ξέρει τον Σεπτέμβρη γνωρίζει πως δεν θα βρει συνωστισμό στα πλοία που φεύγουν και δεν θα βρει πουθενά μποτιλιάρισμα σε εθνικές οδούς. Ακόμα και τα δυσεύρετα τον Αύγουστο αεροπορικά εισιτήρια είναι πιο φτηνά αν κι αυτοί που κάνουν διακοπές τον Σεπτέμβρη δεν είναι άνθρωποι που παίρνουν αεροπλάνα.
Τι άνθρωποι είναι; Είναι μεθοδικοί γιατί βασίζουν τις διακοπές τους όχι τόσο στην προσμονή όσο στην υπομονή και η υπομονή χρειάζεται πάντα λίγη γνώση. Οι άνθρωποι αυτοί ξέρουν ότι δεν χρειάζεται να πιέζεις καταστάσεις, αλλά απλά να περιμένεις την κατάλληλη στιγμή. Είναι άνθρωποι που αγαπούν τις επιλογές. Δεν αφήνουν τα πράγματα στην τύχη τον Σεπτέμβριο: δεν το επιτρέπουν στον εαυτό τους. Εχουν οπλιστεί πρώτα από όλα με θέληση να περάσουν το καλοκαίρι στην πόλη. Όταν φύγουν δεν μιζεριάζουν, γιατί όποιος πάει διακοπές τον Σεπτέμβρη λυτρώνεται. Δεν γκρινιάζουν: απολαμβάνουν την δραπέτευση. Δεν ανησυχούν: ξέρουν. Και μην νομίζετε πως σκέφτονται πως είναι τυχεροί γιατί όταν αυτοί λείπουν όλοι έχουν επιστρέψει και η πόλη τους μοιάζει αφόρητη: αν τους απασχολούσε το τι κάνουν οι άλλοι θα έφευγαν μαζί τους ή τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο.
Αυτός που κάνει διακοπές τον Σεπτέμβρη δεν είναι τουρίστας. Δεν είναι μέλος αυτού του αήττητου στρατού των τουριστών που καταλαμβάνουν νησιά και παραθεριστικά κέντρα απαιτώντας όλοι να πέσουν στα πόδια τους. Είναι μάλλον ένα είδος περιηγητή: ένας τύπος που απλά θέλει στις διακοπές του όλα να κινούνται πιο αργά και όλα να μοιάζουν περισσότερο ανθρώπινα – όπως τον Σεπτέμβρη μοιάζουν τα νησιά και τα παραθεριστικά κέντρα που έχουν απαλλαγεί από τον ζυγό των τουριστών, που αφού τα κατέλαβαν όπως κάθε χρόνο για λίγο συντεταγμένα όπως ήρθαν συντεταγμένα αποχώρισαν. Ο άνθρωπος που κάνει διακοπές τον Σεπτέμβρη είναι μάλλον ένας φιλόσοφος της ζωής, ένας που ξέρει πως το να κινείσαι αυτόνομα σε απαλλάσσει από τον κόπο να πρέπει να συνεννοηθείς με ανθρώπους που συχνά αισθάνεσαι πως δεν μιλάς καν την ίδια γλώσσα. Θα έπρεπε οι άνθρωποι που κάνουν σταθερά διακοπές τον Σεπτέμβρη να ιδρύσουν κάποιο σύλλογο και να κάνουν σεμινάρια σε όλους μας. Δεν αποκλείω να ανήκουν όλοι σε κάποια σέχτα. Να βρίσκονται κρυφά και να ανταλλάσσουν εμπειρίες. Η απλά να γελάνε με όλους εμάς που αυγουστιάτικα νομίζουμε πως κάνουμε διακοπές ζώντας πολύ συχνά απλά στιγμές ανεπανάληπτης ακριβά πληρωμένης ταλαιπωρίας.
Αν υπάρχει αυτή η μυστική οργάνωση θα γραφτώ. Δεν πρόκειται ποτέ να κάνω διακοπές τον Σεπτέμβρη, αλλά εκτιμώ όσους ξέρουν την ζωή να την χαίρονται…
(Βημαγκαζίνο, Σεπτέμβριος του 2025)