Πριν δυο μέρες ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Άδωνης Γεωργιάδης είχε τη φαεινή ιδέα να μιλήσει σε μια τηλεοπτική εκπομπή για την πανδημία και την αντιμετώπισή της. Παίρνοντας φόρα, όπως συνήθως κάνει, ο Γεωργιάδης άρχισε να κάνει μια περίληψη προηγουμένων, μιλώντας για λάθος εκτιμήσεις που ξεκίνησαν από την περασμένη άνοιξη όταν είχε τελειώσει το προηγούμενο lockdown. Αναφέρθηκε σε σενάρια, είπε ότι δεν περίμεναν πως το δεύτερο κύμα του ιού θα ήταν τόσο δυνατό, μίλησε για μέτρα που θα έπρεπε να είχαν υπάρξει πιο νωρίς κτλ. Μιλώντας ακατάπαυστα έκανε και μια αναφορά στο άνοιγμα του τουρισμού, χωρίς ωστόσο να πει ότι δεν έπρεπε αυτό να υπάρξει. Μόνο που αρκούσε η αναφορά για να τον κρεμάσουν στα μανταλάκια και να τον κάνουν θέμα στα δελτία: και καλά του κάνανε. Όχι γιατί ό,τι είπε δεν ισχύει, αλλά γιατί δεν έχει καμία δουλειά να κάνει κρίσεις για υγειονομικά μέτρα μιλώντας στις τηλεοράσεις. Εκτός αν στο μεταξύ έγινε και λοιμωξιολόγος.
Οι δηλώσεις απλά εκθέτουν
Ένα από τα λίγα πράγματα που με διασκεδάζει αυτή την εποχή είναι η αδυναμία των πολιτικών να βρουν χώρο για να προβάλουν την πραμάτεια τους. Τους καλούν φυσικά στα κανάλια, αλλά οι ίδιοι δεν καταλαβαίνουν πως ένας από τους λόγους που το κάνουν είναι για να τους αποσπάσουν μια δήλωση που να τους εκθέτει: δεν υπάρχει κανείς που να πιστεύει πως ένας πολιτικός μπορεί να είναι σοβαρός συνομιλητής για προβλήματα που σχετίζονται με τον Covid 19, εκτός ίσως από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο που μπορεί να διευκρινίζει τι γίνεται με τα μέτρα, τον Υπουργό Υγείας που μιλάει για την κατάσταση των νοσοκομείων και τον Υπουργό Οικονομικών που μιλάει για επιδόματα. Όλοι οι άλλοι απλά μπορεί να πουν κάτι και να γίνει τζέρτζελο: όποιος, όπως ο Γεωργιάδης, δεν μπορεί να φρενάρει την ακατάσχετη λογοδιάρροιά του είναι λογικό να την πατήσει. Όπως ο κάθε άνθρωπος, που μιλά για επιστημονικά ζητήματα που δεν γνωρίζει.
Μόνο ψυχαναλυτικό χαρακτήρα
Αυτό που καταλαβαίνω αυτό τον καιρό είναι ότι η πανδημία σκοτώνει την πολιτική όπως την ξέρουμε. Ουσιαστικά την καταργεί. Ακουσα π.χ την συζήτηση που έγινε χθες στη Βουλή: αν εξαιρέσεις τον ψυχαναλυτικό της χαρακτήρα (και οι πολιτικοί άνθρωποι είναι και πρέπει να εκτονωθούν…) δεν είχε κανένα νόημα. Ούτε δημοψήφισμα μπορούμε να κάνουμε για να την καταργήσουμε την πανδημία, ούτε πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, ούτε υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις αντιμετώπισης: κανένα κόμμα δεν δήλωσε ότι διαφωνεί με το Lockdown, που είναι ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης της πανδημίας, αλλά και ο βασικός λόγος που η οικονομία βυθίζεται.
Όλες οι διαφωνίες είναι δευτερεύοντα πράγματα – και είναι άκαιρες. Κανείς δεν είχε αντίρρηση για το άνοιγμα του τουρισμού. Κανείς δεν ζητούσε περιορισμούς το καλοκαίρι – ίσα ίσα που η αντιπολίτευση έκλαιγε για το δράμα των καλλιτεχνών, των ταβερνιάρηδων που είχαν λιγότερα τραπέζια και των ξενοδόχων που δεν άνοιξαν: μέχρι και για τα μπαρ που κλείνανε νωρίς είχαν αντιρρήσεις. Κανείς επίσης δεν έχει κανένα σχέδιο διαφορετικής αντιμετώπισης του προβλήματος. Ολοι μιλάνε, απλά για να μιλάνε. Κι όλοι τρέχουν μετά να κάνουν διευκρινήσεις. Ο Γεωργιάδης π.χ χθες δεν άφησε κανάλι για κανάλι. Αλλά μια δήλωση που χρειάζεται διευκρίνισης στην πολιτική είναι μια δήλωση ατυχής.
Η μόνη πολιτική
Από την ώρα που μπλέξαμε με τον ιό δεν υπάρχει πολιτική: ο ιός δεν της αφήνει περιθώρια ύπαρξης. Η κυβέρνηση από τότε που ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια στην καλύτερη των περιπτώσεων μπορεί να πει κανείς ότι ασκεί ένα είδος διαχείρισης. Ακούει τους λοιμωξιολόγους, ψάχνει τρόπο να μοιράσει κάποια χρήματα σε όσους έχουν πάθει ζημιά από την κατάρρευση της εσωτερικής κατανάλωσης, πριμοδοτεί ανέργους και υποαπασχολούμενους, προσπαθεί να αποφύγει δυσάρεστες καταστάσεις, όπως τα lockdown. Αλλά έννοιες όπως είναι η «ανάπτυξη» ή οι «μεταρρυθμίσεις» - οι σημαίες δηλαδή με τις οποίες κέρδισε τις εκλογές – έχουν χαθεί από την ημερήσια διάταξη. Ακόμα και η περίφημη «κανονικότητα», η επιστροφή στην οποία είχε γίνει σημαία της, δεν ακούγεται πια: τίποτα δεν είναι κανονικό ακριβώς γιατί είναι πρωτοφανές. Τα πεπραγμένα μπορεί να γίνουν ξαφνικά ο μεγάλος εχθρός: αποφάσεις που κάποτε έμοιαζαν απολύτως λογικές (όπως το άνοιγμα του τουρισμού ή η χαλάρωση των μέτρων στα εστιατόρια ή ακόμα και το άνοιγμα των σχολείων) έφτασαν να προκαλούν προβληματισμούς. Αν δεν υπήρχε ο Ερτογάν και η επιθετικότητα του, η επέλαση του ιού θα ήταν το μόνο ζήτημα της επικαιρότητας, ακριβώς επειδή προκαλεί ταραχή στην καθημερινότητα της χώρας: όλα σχετίζονται με τον Covid 19. Μόνο που η αντιμετώπιση των ιών είναι δουλειά των λοιμωξιολόγων, όχι των πολιτικών. Για αυτό και στο τέλος ο πρωθυπουργός συμβιβάζεται με τις απαιτήσεις τους. Αυτές είναι η μόνη πολιτική του.
Αλλα μέτρα δεν υπάρχουν
Ακόμα πιο δύσκολο είναι να κάνει κάποιος αντιπολίτευση. Η πανδημία απαιτεί ένα και μόνο πράγμα: το σεβασμό στις εισηγήσεις των γιατρών. Αν ως αντιπολίτευση πεις ότι αυτό δεν πρέπει να γίνεται γιατί π.χ προκύπτουν προβλήματα στην οικονομία, η θέση σου αυτή θα σε οδηγήσει σε μια εντυπωσιακή συρρίκνωση του ποσοστού σου: οι «ψεκασμένοι», που μπορεί να σε χειροκροτήσουν, είναι λίγοι και για αυτό και δεν επιθυμεί κανείς σχεδόν την εκπροσώπησή τους. Αν είχες ως αντιπολίτευση δικούς σου γιατρούς που να προτείνουν άλλα μέτρα, λιγότερο επώδυνα οικονομικά, θα είχε σημασία η αντιπαράθεση, αλλά κάτι τέτοιο δεν υπάρχει.
Τι σου μένει; Να κάνεις γενικόλογες τοποθετήσεις για τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή για τα νοσοκομεία ή για την ανάγκη περισσότερων ΜΕΘ ή γιατρών, αλλά και σε αυτή την περίπτωση έχεις δυο προβλήματα. Το πρώτο ότι είναι δύσκολο να πείσεις ότι θα έκανες τα πράγματα καλύτερα: δεν προκύπτει από κάπου ότι έχεις πείρα επιτυχημένης διαχείρισης κρίσεων. Και το δεύτερο ότι μπροστά στην αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και στο στρες που προκαλεί σε ένα κόσμο το lockdown, όλα αυτά τα σημαντικά, ακούγονται δευτερεύοντα. Δεν απασχολεί τον εστιάτορα που έχει κλείσει (μολονότι σεβόταν τα υγειονομικά μέτρα) το αν χρειαζόμαστε περισσότερα λεωφορεία. Ούτε όποιον έχει απολυθεί τον ενδιαφέρει να έχει μια ΜΕΘ δική του, για χρήση αποκλειστική. Και από πουθενά δεν προκύπτει πως αν είχαμε πιο πολλούς γιατρούς, ο ιός δεν θα μεταδιδόταν, τα κρούσματα θα ήταν μηδενικά και θα μας παρατηρούσε η ανθρωπότητα γεμάτη ζήλια. Ασε που τους Ελληνες γιατρούς τα προηγούμενα χρόνια με την πολιτική μας καταφέραμε και τους διώξαμε. Πλέον, εκτός του ότι γλύτωσαν από μας, κάποιοι δουλεύουν σε χώρες σοβαρές για να βρουν και το εμβόλιο. Πάλι καλά.
Ο κανόνας του παιγνιδιού
Δεν χρειάζονται ούτε άλλοι Υπουργοί, ούτε συμβούλια πολιτικών αρχηγών: αυτά είναι κουταμάρες. Αν κάποιος δεν είναι ευχαριστημένος με την κυβέρνηση θα την μαυρίσει στις επόμενες εκλογές. Αλλά μέχρι τώρα καμία κυβέρνηση χώρας της Ευρώπης δεν παρουσίασε στοιχεία δημοκοπικής κατάρρευσης εξαιτίας της πανδημίας: τζάμπα αγχώνεται ο κάθε Αδωνης και τζάμπα φωνάζουν οι υπόλοιποι. Ο κόσμος καταλαβαίνει ότι για κάθε κυβέρνηση η πανδημία είναι μια συμφορά που πρέπει να αντιμετωπισθεί: συντάσσεται, όχι πάντα και απαραίτητα με τους κυβερνητικούς χειρισμούς, αλλά με τα βασικά θέλω του όποιου κυβερνήτη σέβεται τις προτάσεις των ειδικών. Αυτό πρέπει να είναι και μέλημα της αντιπολίτευσης: να υπενθυμίζει ότι και για αυτή ο ιός είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί με όπλο τις εισηγήσεις των γιατρών – πρόβλημα όχι της κυβέρνησης, αλλά της ανθρωπότητας.
Η κυβέρνηση μπορεί πάντα να πληρώσει το κόστος των όποιων λανθασμένων χειρισμών της, μέρος των οποίων είναι και οι λάθος τοποθετήσεις των Υπουργών: είναι ο κανόνας του παιγνιδιού. Αλλά σε αυτό το παιγνίδι δύσκολα κάποιος κερδίζει. Διότι αν ο κόσμος υποψιαστεί ότι υπάρχει μια αντιπολίτευση, που χαίρεται γιατί υπάρχουν νεκροί κι ελπίζει να αποτύχουν τα μέτρα και οι νεκροί να πληθύνουν, αλίμονο της…
