Υπάρχει ή δεν υπάρχει το εφετινό Πάσχα; Η εντύπωση μου είναι ότι την εφετινή Ανάσταση την περιμέναμε περισσότερο από όσο την γιορτάσαμε. Την γιορτάζουμε ενώ νοιώθουμε ότι κάτι λείπει. Δεν αναφέρομαι στους παλιούς συνωστισμούς και στα παλιά πανηγύρια. Δεν εννοώ ότι θα περιμένουμε ν’ ανοίξουν οι δρόμοι για να πάμε στα χωριά μας και να διοργανώσουμε μια άλλη, βγάζοντας τις σούβλες για να γιορτάσουμε το Πάσχα όπως ξέρουμε: μιλάω για την γενικότερη αίσθηση μιας ανάγκης να ζήσουμε και να χαρούμε πολλές άλλες αναστάσεις που εντός της χρονιάς περιμένουμε. Και περιμένουμε πολλές.

Πρώτα από όλα περιμένουμε την ανάσταση της αγοράς και το άνοιγμα των καταστημάτων, ώστε να αποκτήσει ξανά η καθημερινότητα μας τις χαμένες σταθερές της κοινωνικής ζωής μας. Μετράμε μέρες μέχρι ν’ ανοίξουν όλα όσα ακόμα παραμένουν κλειστά: τα καφέ, τα εστιατόρια, τα γυμναστήρια, τα γήπεδα, τα σινεμά, τα θέατρα κτλ. Κανονικά θα πρεπε να υποδεχτούμε αυτή την επιστροφή στην κανονικότητα με μια μεγάλη γιορτή κι όχι με την αγωνία για το τι θα συμβεί στη συνέχεια – την οποία κουβαλάμε. Χαρά ανάστασης θα πρέπει να νοιώσουμε, όταν ξαναδούμε τον κόσμο να γυρνά στους δρόμους χωρίς μάσκες, να αγκαλιάζεται, να ζει όπως ζούσε.

Περιμένουμε επίσης την ανάσταση της Τέχνης, δηλαδή την δυνατότητα μας να απολαύσουμε πάλι όλα όσα μας πρόσφερε και τα χάσαμε. Περιμένουμε νέες ταινίες ικανές να γεμίσουν τα σινεμά, νέες θεατρικές παραστάσεις, για τις οποίες θα είναι δύσκολο να βρεις εισιτήριο, νέα τραγούδια που θα μας υποχρεώσουν να γεμίσουμε συναυλιακούς χώρους και μουσικές σκηνές για να τα τραγουδήσουμε μαζί με άλλους που τα αγάπησαν. Δεκατέσσερις μήνες τώρα ο κόσμος της Τέχνης ανεβαίνει το Γολγοθά του. Σταυρώθηκε όταν τα σινεμά έκλεισαν. Πόνεσε όταν τα θέατρα βρέθηκαν στην επικαιρότητα μόνο για να μάθουμε όσα σκληρά και άθλια συνέβαιναν στα καμαρίνια. Αιμορράγησε όταν οι συναυλίες σταμάτησαν, τα νυχτερινά μαγαζιά έκλεισαν κι έμειναν μόνο οι τηλεοπτικές εκπομπές για να μας θυμίζουν πως έχουμε ακόμα και μέσα στην κλεισούρα μας και συνθέτες και τραγουδιστές για να αγαπάμε. Ωρα είναι όλος αυτός ο κόσμος να αναστηθεί: να ξαναλάμψει. Να μας δώσει λόγους να θυμηθούμε γιατί ανησυχούσαμε, όχι απλά για την παραγωγικότητα του, αλλά για την ίδια την ύπαρξή του.

Ανάσταση θα είναι και το άνοιγμα των γηπέδων: πουθενά οι άνθρωποι δεν μοιράζονται τα συναισθήματα τους όσο στα γήπεδα. Όλο αυτό το διάστημα του μεγάλου σκοταδιού οι αθλητές πορεύτηκαν μόνοι – όσοι τους αγαπάμε τους ευχαριστούμε και για την επιμονή και για την προσπάθεια να μην μας λείψουν. Αλλά μας έλειψαν. Κάθε αγωνιστική πρωταθλήματος με άδεια γήπεδα ήταν μια μεγάλη Παρασκευή θλίψης, μιας θλίψης τεράστιας γιατί την συνόδευε σιωπή – ούτε καν η ψαλμωδία του μνημόσυνου. Τα βουβά γήπεδα, (αυτά στα οποία ακούς κάτι μυστήριες ακατανόητες φωνές, που δεν καταλαβαίνεις από ποιους προέρχονται), ήταν ακόμα χειρότερα κι από τα άδεια γήπεδα. Που θα μας μείνουν στο τέλος αυτής της περιπέτειας ως ανάμνηση μιας εποχής χωρίς γιορτές – όχι τυχαία μιας εποχής στην οποία μας έλειψε και το Πάσχα που ξέρουμε.

Φυσικά ανάσταση κανονική θα γιορτάσουμε κι όταν μπορούμε ξανά να ταξιδεύουμε στο εσωτερικό της πανέμορφης χώρας μας χωρίς να χρειάζονται ειδικά ταξιδιωτικά έγγραφα και χωρίς να σκεφτόμαστε αν θα μεταφέρουμε τον ιό εκεί που θα πάμε ή αν αυτός μας περιμένει εκεί, επιθετικός κι ανενόχλητος, έχοντας κάνει πρώτος το ταξίδι. Το Πάσχα ήταν πάντα η κατεξοχήν ευκαιρία για τη μεγάλη φυγή από τις πόλεις. Στο μυαλό μας κάθε αναφορά στο Πάσχα έμοιαζε ως σύνθημα για την μεγάλη έξοδο. Μια χώρα όπως η δική μας, εντός της οποίας κάθε μετακίνηση απαγορεύεται, είναι δύσκολο να γιορτάσει Πάσχα. Αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν να ήρθε το Πάσχα, όταν αυτό το ταξίδι με προορισμό την Ανάσταση φέτος σβήστηκε από τους χάρτες του μυαλού μας.

Περιμένουμε φυσικά ένα Πάσχα αλλιώτικο και γιορτινό και για χάρη όλων αυτών που είναι στις ΜΕΘ. Θέλουμε όλοι να βγουν από τα νοσοκομεία, να γυρίσουν σπίτι, και να σταματήσουν να είναι τα νούμερα μιας στατιστικής που καθημερινά αναφέρονται για να γίνει κατανοητό σε όλους μας πόσο ζορίζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Περιμένουμε όλοι αυτοί που βασανίστηκαν από τον ιό να σταθούν στα πόδια τους, να έχουν τη δύναμη να μας μιλήσουν για τις περιπέτειές τους, να λάμψουν στα μάτια μας ως μικροί μοντέρνοι Χριστοί, που νίκησαν κι αυτοί το χάρο. Περιμένουμε την επιστροφή τους, την αγκαλιά τους, την εξήγησή τους για το πώς κέρδισαν ξανά τη ζωή τους. Αυτό είναι άλλωστε η αληθινή φύση της γιορτής του Πάσχα: κάθε φορά που έρχεται μας θυμίζει πως υπάρχει μια δύναμη ζωής, θεόπνευστη, που δοξάζουμε γιατί είναι πιο δυνατή και από τον θάνατο που καμαρώνει και κοκορεύεται ότι είναι ανίκητος. Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας δεν είναι οι μοντέρνοι σταυροί του μαρτυρίου κι ας υπάρχουν άνθρωποι που δεν βγήκαν ζωντανοί από δαύτες. Είναι μεγάλα παιδεία μάχης, όπου ο νικητής ανασταίνεται, δηλαδή επιστρέφει. Έχουμε ανάγκη και από επιστροφές και από νίκες.

Έχουμε ανάγκη ένα Πάσχα κανονικό, συμβατικό, βαρετό, αλλά δικό μας γιατί το ξέρουμε. Ένα Πάσχα χωρίς απαγορεύσεις, χωρίς φόβους, χωρίς ανασφάλειες, χωρίς προβληματισμούς. Ένα Πάσχα που δεν θα συζητάμε για το αν η Ανάσταση θα γίνει στις 9 το βράδυ, που δεν θα γελάμε με όσους έλεγαν ότι θέλουν να πάνε στο χωριό για να μαζέψουν ελιές τον Μάιο, που θέμα του δεν θα είναι τα κρούσματα, τα test, οι αρνητές της κακιάς ώρας. Έχουμε ανάγκη ένα Πάσχα που να είναι Πάσχα, δηλαδή έξοδος, φυγή, απελευθέρωση, λύτρωση. Περιμένουμε αυτό το Πάσχα ενώ ένα Πάσχα γιορτάζουμε. Αλλά τι ακριβώς γιορτάζουμε;

Νομίζω πως απλά γιορτάζουμε την ελπίδα ότι οι αναστάσεις που υπάρχουν μπροστά μας θα γαληνέψουν τη δυστοπική πραγματικότητα των καιρών μας. Η γιορτή που νομίζουμε πως δεν υπάρχει, υπάρχει τελικά σε αυτή την ελπίδα μας. Πέρυσι περιμέναμε με αγωνία εμβόλια: το θαύμα έγινε. Φέτος περιμένουμε με την ίδια αγωνία την κανονική ζωή. Το θαύμα της Ανάστασης που περιμένουμε είναι μεγαλύτερο. Αλλά θα γίνει. Γιατί, ακόμα κι αν αυτό που ζούμε δεν είναι ακριβώς όπως θα το θέλαμε, είναι ωστόσο Πάσχα…  

(Βημαγκαζίνο Μάιος 2021)