Για τους φανατικούς των ιστοριών του Χάρι Χόλε ο χρόνος έχει ήδη αρχίσει να μετράει ανάποδα. Στις 10 Απριλίου θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά, πάντα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και πάντα σε μετάφραση της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη, η ενδέκατη περιπέτεια του διάσημου επιθεωρητή με τον πολλά υποσχόμενο τίτλο «Η δίψα». Είναι φυσικά γραμμένη κι αυτή από τον Γιό Νέσμπο, τα βιβλία του οποίου έχουν ξεπεράσει σε πωλήσεις παγκοσμίως τα 30 εκατομμύρια. Το 2017 θα είναι μια τρομερή χρονιά για το Νορβηγό συγγραφέα αφού το φθινόπωρο θα βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες «Ο Χιονάνθρωπος», που είναι πιθανότατα η καλύτερη περιπέτεια του Χάρι Χόλε, με τον Μίκαελ Φασμπίντερ στο ρόλο του επιθεωρητή, παραγωγό τον Μάρτιν Σκορτσέζε και σκηνοθέτη τον Σουηδό Τόμας Αλφρεντσον, που τον γνωρίσαμε χάρη στην ταινιάρα «Ασε το κακό να μπει» πριν χρόνια. Λιγότερο γνωστό είναι ότι πρόσφατα ο Νέσμπο συμφώνησε και για τη μεταφορά στον κινηματογράφο ενός άλλου βιβλίου του: μέσα στο 2017 θα αρχίσουν τα γυρίσματα του «Γιού» με τον Τζέικ Τζίλιγχαμ πρωταγωνιστή και τον πολύ Ντένις Βιλνέβ στη σκηνοθεσία. Ο Νέσμπο έχει συμφωνήσει να γράψει και το πρώτο του σενάριο, μια μαύρη κωμωδία με τον τίτλο «Jackpot», που θα έχει πρωταγωνίστρια την Μίλα Κούνις. Φανερά κάνει ό,τι μπορεί για να γλυτώσει από τον Χάρι Χόλε, αλλά δεν είναι καθόλου απλό.
Τα πολλά σχέδια του Νέσμπο
Οατν πριν από δυο χρόνια ο Νέσμπο ήρθε στην Αθήνα για να μιλήσει στους θαυμαστές του στο Μέγαρο Μουσικής είχε πει ότι ήθελε ν αφήσει λίγο στην άκρη τον Χάρι Χόλε για να ξεκουραστεί και είχε μιλήσει για τα δικά του σχέδια. Ηταν τότε ενθουσιασμένος γιατί είχε συμμετοχή στην παραγωγή μιας νορβηγικής σειράς που προβλήθηκε με τον τίτλο «Occupied» - το σενάριό της πρόβλεπε ότι οι Ρώσοι καταλαμβάνουν την Νορβηγία, το Κρεμλίνο θύμωσε και δεν το βρήκε καθόλου αστείο, αλλά η σειρά τα πήγε πολύ καλά και σε λίγο θα ξεκινήσει και η προβολή του επόμενου κύκλου της. Είχε επίσης εξαγγείλει ότι θα γράψει μια μεταφορά του Μάκβεθ στο σήμερα, συμμετέχοντας στις εκδηλώσεις για το «έτος Σαίξπηρ», δεν γνωρίζω αν τελικά το έκανε. Ο Νέσμπο δεν είναι ένας συνηθισμένος συγγραφέας αστυνομικών – μοιάζει με ροκ σταρ, θα μπορούσε να είναι ηθοποιός ή σκηνοθέτης, υπήρξε τραγουδιστής και ποδοσφαιριστής στα νιάτα του και χαίρεται φανερά τη ζωή του: στα καμαρίνια του Μεγάρου μιλούσαμε περισσότερο για την Τότεναμ, για την Κάλυμνο και άλλα νησιά του Αιγαίου και για την αναρρίχηση που είναι το πάθος του, παρά για τα βιβλία του ή άλλους συγγραφείς. Κι έχω καιρό τώρα την εντύπωση πως με το Χάρι Χόλε ζει ένας είδος ανταγωνισμού: μου μοιάζει σαν να κάνει ό,τι μπορεί για να μην τον ταυτίζουμε με αυτόν.
Ο παράξενος ανταγωνισμός
Συχνά οι συγγραφείς αστυνομικών ιστοριών αποκτούν μια παράξενα ανταγωνιστική σχέση με τους ήρωές τους. Αντίθετα από ό,τι συμβαίνει με άλλες ιστορίες, οι αστυνομικές περιπέτειες σπανίως είναι αυτοβιογραφικές: δεν γράφουν αστυνομικά οι δολοφόνοι και σπανίως το κάνουν κι όσοι έχουν μια γνώση διωκτικών αρχών. Ο συγγραφέας είναι υποχρεωμένος να κατασκευάσει ένα ήρωα και να του δώσει ζωή, χαρακτήρα και αληθοφάνεια. Οσο πιο επιτυχημένο είναι το αποτέλεσμα, στο άκουσμα απλώς του ονόματος του ήρωα, τόσο λιγότερο έχουμε στο μυαλό μας τον συγγραφέα. Ο Ηρακλής Πουαρό είναι δημιούργημα της Αγκαθα Κρίσι, αλλά μια χαρά ιστορίες του γράφει σήμερα και η Σόφι Χάνα. Η γιαγιά Αγκαθα, καταπιεσμένη από την επιτυχία του Βέλγου ντέντεκτιβ, άρχισε να αφηγείται ιστορίες της Μις Μαρμπλ, που της μοιάζει σαφώς πιο πολύ – κι αυτό έδωσε στον Πουαρό ακόμα μεγαλύτερη αυτοτέλεια. Αν ο κατασκευασμένος ήρωας σαγηνέψει τη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη ξεφεύγει τελείως από τον δημιουργό του. Σήμερα αν αναφέρεις το όνομα «Σέρλοκ Χολμς», είναι απείρως περισσότεροι αυτοί που σκέφτονται τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς από όσους τον Αρθουρ Κόναν Ντόιλ. Ο Φίλιπ Μάρλοου σου θυμίζει πιο πολύ τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ, παρά τον δημιουργό του, τον μεγάλο Τσάντλερ. Ο συγγραφέας μπορεί να χρησιμοποιεί τον ήρωά του για να μας πει τις απόψεις του για τη ζωή, ή ακόμα και για το φαγητό, όπως κάνει ο Ανδρέα Καμιλέρι, όμως ακόμα κι ο δικός του Σάβο Μολνταλμπάν έχει πάρει δρόμους που ο Καμιλέρι δεν θα περπατήσει ποτέ κλεισμένος στην κουζίνα του. Ακόμα κι αν προσδώσεις κάμποσα αυτοβιογραφικά στοιχεία στον ήρωά σου δύσκολα θα καταφέρεις να μην σε ξεπεράσει με τον καιρό: ο Ιαν Φλέμινγκ έφτιαξε αρχικά ένα Τζέιμς Μποντ «καθ εικόνα κι ομοίωσή». Ε, ακόμα κι έτσι ο ήρωάς του, του ξέφυγε. Ισως για αυτό, θηρία του αστυνομικού, όπως ο Τζέιμς Ελ Ρόι και ο Τζον Λε Καρέ, εναλλάσσουν τους ήρωές τους: ακόμα κι αν είναι αινιγματικοί και πανέξυπνοι όπως ο Σμάιλι, δεν χρειάζεται να τους δίνεις πολύ θάρρος. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι διάφοροι μεγάλοι του αστυνομικού συνηθίζουν στα βιβλία τους να σκοτώνουν τους ήρωές τους. Η Κρίστι στην «Αυλαία» έγραψε το φινάλε του Πουαρό, ο Κόναν Ντόιλ τον Σέρλοκ τον έχει σκοτώσει δυο – τρεις φορές. Νόμιζαν ότι έτσι από δαυτούς θα γλυτώσουν: κούνια που τους κούναγε.
Ψηλά ο πήχης
Κι ο Χάρι Χόλε ξέφυγε από το Νέσμπο κι ο Νορβηγός συγγραφέας δεν θα καταφέρει ποτέ να τον μαζέψει. Ο Νέσμπο έβαλε συχνά τον Χάρι Χόλε να πρωταγωνιστεί σε πόλεις που ο ίδιος επισκέπτεται - ταξιδεύει πολύ. Πρόσθεσε στις ιστορίες του πολύ αίμα, τον έκανε να υποφέρει, αλλά τελικά τον γιγάντωσε. Ο Νέσμπο διηγείται μια ωραία ιστορία, ως γοητευτικός και ικανότατος παραμυθάς. Λέει ότι τον Χόλε τον δημιούργησε με βάση ένα αστυνομικό που είχε γνωρίσει μικρός σε ένα χωριό, που οι γονείς του τον πήγαιναν διακοπές και ότι όταν κάποτε στο χωριό επέστρεψε, ο τύπος τον βρήκε και του είπε πως γνωρίζει πολύ καλά πως ο Χάρι Χόλε είναι αυτός. Η ιστορία είναι ωραία, αλλά είναι μια ακόμα απόδειξη πως ο συγγραφέας προσπαθεί να μην του ξεφύγει ο ήρωας του: όλοι μας ξέρουμε πως ο Χάρι Χόλε δεν θα ζούσε ποτέ σε ένα χωριουδάκι στη Νορβηγία, δουλεύοντας στην τοπική αστυνομία – σιγά μην δούλευε και στην τοπική ΔΕΗ. Αν μετράμε μέρες για την κυκλοφορία της ενδέκατης περιπέτειάς του είναι γιατί αγωνιούμε για το τι διάβολο θα συμβεί σε αυτόν και στους ανθρώπους του κι αυτή τη φορά: ο Νέσμπο είναι μια χαρά και το ξέρουμε. Ευτυχώς ο μεταξύ τους ανταγωνισμός μας δίνει ωραία πράγματα: η «Αστυνομία», δηλαδή η ακριβώς προηγούμενη περιπέτεια του Χάρι Χόλε, είναι από τα καλύτερα βιβλία του Νέσμπο. Περιμένοντας τη «Δίψα» ομολογώ ότι ο πήχης είναι και για τους δυο πολύ ψηλά.
Παρουσίαση με εκδηλώσεις
Το «Μεταίχμιο» ετοιμάζεται για την παρουσίαση του βιβλίου πυρετωδώς. Στις 7 Απριλίου θα διοργανωθεί ένα μεγάλο event σε όλα τα βιβλιοπωλεία της χώρας. Θα υπάρξει σύντομα ένας διαγωνισμός με έπαθλο ένα ταξίδι στο Οσλο. Ηδη οι αναγνώστες ψήφισαν το εξώφυλλο που θα ήθελαν στη «Δίψα»: βρήκα την επιλογή εξαιρετική. Ισως ξανάρθει κι ο Νέσμπο – δεν το αποκλείω. Την προηγούμενη φορά στο Μέγαρο έγινε πανικός: ποτέ συγγραφέας δεν έχει γεμίσει τη μεγάλη του αίθουσα για μια απλή συζήτηση με το κοινό του. Σκεφτείτε τι χαμός θα γινόταν, αν ερχόταν αυτή τη φορά ο ίδιος ο Χάρι Χόλε.
