Στην ιστορία των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων υπάρχουν δυο λογιών νικητές: από τη μια έχουμε μεγάλες ομάδες, με συνέπεια και σταθερότητα, που έχουν γράψει την ιστορία του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου κι από την άλλη απίστευτες πρωταγωνίστριες παραμυθιών, που έχουν κάνει εκπλήξεις τεράστιες φτάνοντας στην κατάκτηση της διοργάνωσης, με τρόπους που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί. Στην πρώτη κατηγορία υπάρχουν η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ολλανδία ακόμα και η Σοβιετική Ενωση που όταν κατέκτησε το δικό της Euro ήταν υπερδύναμη. Στη δεύτερη υπάρχουν η Τσεχοσλοβακία του 1976, η Ελλάδα του 2004, η Πορτογαλία που μέχρι τα ημιτελικά το 2016 δεν είχε κάνει νίκη και φυσικά η Δανία του 1992.

Βασίλισσες και σταχτοπούτες

Οι μεγάλες ομάδες αξίζουν πάντα το χειροκρότημά μας: η τελική τους νίκη είναι σχεδόν πάντα μια απόδειξη υπεροχής – δεν είναι απλά νικήτριες ενός τουρνουά, αλλά πραγματικές βασίλισσες της Ευρώπης. Όμως οι πρωταγωνίστριες των παραμυθιών είναι που μένουν αξέχαστες. Η Τσεχοσλοβακία του 1976 π.χ. Μέχρι να πάρει το τρόπαιο ήταν μια απλή καλή ομάδα και τίποτα περισσότερο. Στο παγκόσμιο κύπελλο του 1970 είχε τερματίσει τελευταία και χωρίς βαθμό στον όμιλό της χάνοντας, όχι μόνο από τους Βραζιλιάνους και τους Αγγλους, αλλά και από τους Ρουμάνους. Στο μουντιάλ του 1974 δεν ήταν καν παρούσα. Και το 1976 κατέκτησε το πανευρωπαϊκό κερδίζοντας στον ημιτελικό και στον τελικό της φιναλίστ του Παγκοσμίου Κυπέλλου: στον ημιτελικό την Ολλανδία του Κρόιφ, του Νέσκενς και του Κρόλ στην παράταση με 3-1 και στον τελικό την τότε Δυτική Γερμανία του Γκερτ Μίλερ στα πέναλτι μετά από ένα ματς που τελείωσε 2-2! Μας έμεινε από αυτό το γιγάντιο κατόρθωμα «το πέναλτι του Πανένκα», αλλά γενικά η επικράτηση των Τσέχων ήταν το πρώτο μεγάλο παραμύθι με υπέροχο τέλος στην ιστορία του Euro. Ισως και του ποδοσφαίρου. 

Aν και σε αυτό το Euro ψάχνουμε μια πρωταγωνίστρια παραμυθιού ικανή για μια αναπάντεχη τελική επικράτηση η Δανία του Κάσπερ Γιούλμαν έχει όλες τις προϋποθέσεις για να τα καταφέρει.

Σε δέκα μέρες είδαν τα πάντα

Εβλεπα χθες βράδυ τους υπέροχους αυτούς τύπους να συντρίβουν την απογοητευτική Ρωσία του Τσερτσέσοφ και σκεφτόμουν τι έχουν περάσει μέσα σε δέκα μέρες. Η ιστορία του Κρίστιαν Ερικσεν συγκλόνισε τον κόσμο, αλλά θα μπορούσε να έχει αποδιοργανώσει τους ίδιους εντελώς. Εκείνο το βράδυ που ο Ερικσεβ κέρδισε τη μάχη για τη ζωή η Δανία έχασε το ματς από την Φινλανδία, δηλαδή το πιο εύκολο που είχε να δώσει. Το έχασε γιατί το μυαλό όλων διαλύθηκε μετά την τρομακτική περιπέτεια του καλύτερου παίκτη της ομάδας, αλλά και γιατί ο σπουδαίος Χόιμπεργκ έχασε πέναλτι.

Ακολούθησαν τρεις μέρες γκρίνιας και εσωστρέφειας με τους μισούς Δανούς να ισχυρίζονται πως το ματς με την Φινλανδία δεν έπρεπε να συνεχιστεί την ίδια μέρα και τον μεγάλο Πίτερ Σμάιχελ να καυγαδίζει δημοσίως με την UEFA στο όνομα της χώρας.

Οι Δανοί είχαν τη μεγαλύτερη δικαιολογία αποτυχίας που μπορεί να έχει ομάδα, αλλά στο ματς με το Βέλγιο που ακολούθησε έκαναν ένα καταπληκτικό πρώτο ημίχρονο κάνοντας τον κόσμο να τρίβει τα μάτια του. Οι Βέλγοι, που είναι από τα φαβορί για να πάρουν το τρόπαιο, για να ισορροπήσουν το ματς χρειάστηκαν τον Ντε Μπρόιν που μπήκε στο παιγνίδι άρον άρον! Η κλάση του επέτρεψε στους Βέλγους να το γυρίσουν, αλλά οι Δανοί δεν το παράτησαν ποτέ: στο 65΄ μια κεφαλιά του Ματίας Γένσεν σταμάτησε στο δοκάρι. Για οποιαδήποτε άλλη ομάδα (και μετά τα όσα τρομερά είχαν προηγηθεί) η φάση αυτή θα ήταν ένα (ακόμα) μήνυμα ότι το Euro αυτό είναι καταραμένο. Όχι για τους Δανούς.

Κάποτε ο Ελκιερ και ο Λάουντρουπ

Ο τρίτος τους αντίπαλος ήταν οι Ρώσοι που είχαν στα υπέρ τους την ισοπαλία και την παράδοση: στην ιστορία είχαν χάσει ένα μόνο ματς από τη Δανία – τόσο ως Ρώσοι, όσο και ως Σοβιετικοί. Το 1985 για τα προκριματικά του μουντιάλ είχαν ηττηθεί στην Κοπεγχάγη με 4-2. Οι Ρώσοι τότε είχαν προπονητή τον Λομπανόφσκι και μια ομάδα γεμάτη αστέρια που εντυπωσίασε στο μουντιάλ του Μεξικού κι έπαιξε στον τελικό του Euro του 1988. Αλλά στην Κοπεγχάγη η ταξιαρχία του Λομανόφσκι είχε χάσει τη μπάλα: όπως ακριβώς συνέβη και χθες το βράδυ. Γιατί στα παραμύθια η ιστορία πάντα επαναλαμβάνεται. Και το καλό κερδίζει. Διδακτικά.  

Το 1985 η Δανία είχε κάποιους φοβερούς τύπους. Είχε τον Ελκιερ π.χ, που μόλις είχε κερδίσει το καμπιονάτο με την Βερόνα. Κατέληξε εκεί γιατί δεν τον ήθελε κανείς μετά από ένα τρομερό καυγά που έκανε στην Κολωνία με τον Χένες Λορ, προπονητή της ομάδας στην οποία είχε ξεχωρίσει. Ο Λορ τον κατηγόρησε μπροστά σε όλους τους συμπαίκτες ότι μετά την ήττα της στο τελευταίο ματς δεν πήγε σπίτι, αλλά ξενύχτησε με μια κυρία πίνοντας ουίσκι όλο το βράδυ στο κεντρικότερο μπαρ της πόλης. Ο Ελκιερ απάντησε ότι πήγε σπίτι, αλλά με δυο κοπέλες και ότι δεν έπινε ουίσκι αλλά βότκα – κι έμεινε χωρίς ομάδα και με τον τίτλο του άσωτου γλεντζέ που εκείνα τα χρόνια ήταν ικανός να σε στείλει στη Βερόνα ενώ άξιζες να παίζεις στη Μπάγερν Μονάχου. Σε εκείνη τη Δανία υπήρχε κι ο Μίκαελ Λάουντρουπ, ο αρτίστας που ο Μισέλ Πλατινί είχε χαρακτηρίσει ως «τον κορυφαίο παίκτη στον κόσμο στην ιστορία του ποδοσφαίρου αλλά στις προπονήσεις». Και φυσικά ο αρχηγός Φρανκ Αρνενσεν που είχε προλάβει πριν γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής να συλληφθεί για χρήση μαριχουάνας. Ο Αρνενσεν ήταν ο πιο ωραίος από όλους: αγαπούσε τον Τζακ Κέρουακ και τον Μπουκόφσκι σε εποχές που οι συμπαίκτες του νόμιζαν πως είναι ακραία μπακ της Αρσεναλ. Αυτοί οι τρεις, υπό τις οδηγίες του γεννημένου προπονητή λίμπερο τότε Μόρτεν Ολσεν, είχαν διαλύσει το 1985 τους Ρώσους κι ο Τύπος της Δανίας το θυμήθηκε προχθές, αλλά έγραφε πως τώρα τέτοιοι παίκτες δεν υπάρχουν.

Κι όντως δεν υπάρχουν: αλλά υπάρχουν ο Νταμσγκαρντ, ο νεότερος πλέον σκόρερ στην ιστορία του τουρνουά, ο Χόιμπεργκ, που βγάζει μάτια από την αρχή, ο Κρίστενσεν, που αν και στόπερ μπορεί να πετύχει το ωραιότερο γκολ στη διοργάνωση, ο Μπρέιθγουέιτ που για να έφτασε στη Μπάρτσα κάποιος λόγος θα υπάρχει και ο Κίαρ, που έδειξε σε όλο τον κόσμο τι σημαίνει αρχηγός. Και κυρίως υπάρχει όλη αυτή η θετική ενέργεια που συνοδεύει αυτή την υπέροχη ομάδα που είναι σε θέση να γράφει καταπληκτικές ιστορίες θυμίζοντάς μας ότι η Σκανδιναβία, πολύ πριν γεμίσει από συγγραφείς που γράφουν αστυνομικές νουβέλες, που στάζουν αίμα, ήταν ο τόπος των παραμυθάδων και των παραμυθιών.

Δε μπορώ να περιμένω

Η Δανία παραλίγο να φύγει από το τουνουά: αν ο Ερικσεν δεν αποφάσιζε να κρατηθεί στη ζωή, δεν θα συνέχιζε. Εχασε δυο ματς στη σειρά χωρίς σε κανένα από τα δυο να είναι χειρότερη. Εχασε χάνοντας πέναλτι και σημαδεύοντας δοκάρια. Πριν το ματς με τους Ρώσους είχε απλά «μαθηματικές ελπίδες» - την έκφραση τη χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε την απόγνωση κάποιου που έχει αποκλειστεί και δεν θέλει να το παραδεχτεί. Χθες έβαλε τέσσερα γκολ στους Ρώσους και προκρίθηκε ως δεύτερη με μια μόνο νίκη!

Ο κόσμος της όπως πάντα τραγουδούσε στις εξέδρες «We are red, We are white, We are Danish Dynamite». Ας τους μάθει κάποιος το «σήκωσέ το δεν μπορώ να περιμένω». Κι ας τους πει πως, φέτος ειδικά, εμείς που αγαπάμε το ποδόσφαιρο και για τις μοναδικές του ιστορίες, είμαστε όλοι Δανοί.