Όταν τελείωσε η προβολή του τελευταίου επεισοδίου του Game Of Thrones ομολογώ ότι με πιάσανε τα νεύρα μου: πως μπορεί κάποιος να περιμένει πάνω από ένα ολόκληρο χρόνο για να δει το φινάλε του εντυπωσιακότερου παραμυθιού που έχει ποτέ γυριστεί; Πως μπορεί να ολοκληρώνεται ο κύκλος με μια μεγαλειώδη σκηνή δράσης και μετά να σου λένε δεν έχει άλλο; Πως είναι δυνατόν αυτοί οι σατανάδες παραγωγοί να μην μας λυπούνται;

Αναζητώντας το μυστικό

Κάθε φορά που ολοκληρώνεται μια σεζόν της σειράς συνήθιζα να γράφω ένα κείμενο για να εκφράσω τη χαρά μου που την ανακάλυψα και να προσπαθήσω να εξηγήσω τα γιατί της μοναδικής επιτυχίας της. Τα κείμενα αυτά είναι από τα λίγα που έχω κρατήσει κι ομολογώ ότι είναι όλα λάθος. Αρχικά πίστευα πως, παρά τον χωρίς προηγούμενο ρεαλισμό κάποιων σκηνών, το GOT αιχμαλώτιζε την προσοχή μας γιατί ξυπνούσε στον καθένα μας την νοσταλγία του παραμυθιού. Μετά πίστευα ότι η επιτυχία του οφείλεται στο ότι τα κεφάλια των πρωταγωνιστών πέφτουν πανεύκολα και ότι οι εκπλήξεις προκαλούν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Μετά από τον τέταρτο κύκλο μου είχε καρφωθεί στο μυαλό ότι η σωστή χρήση του μεταφυσικού σε συνδυασμό με τα παιγνίδια εξουσίας, δημιουργούν μια ιστορία πολλαπλών αναγνώσεων, που δεν σου επιτρέπει να φανταστείς το τέλος κι αυτό είναι που συναρπάζει. Κάποια στιγμή κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η παγκόσμια υστερία οφείλεται ότι η σειρά σε προκαλεί στο να έχεις γνώμη, να την μισείς ή να την χαίρεσαι, ανάλογα με τις ανατροπές της: πίστευα επίσης ότι το πλήθος των πρωταγωνιστών επιτρέπει στον τηλεθεατή όχι απλώς να παρακολουθεί τη σειρά, αλλά να συμμετέχει με όλη του την αγωνία για την τύχη των ηρώων που συμπαθεί ή μισεί. Ημουν βέβαιος ότι οι παραγωγοί προσυμφώνησαν με τον συγγραφέα οι τελευταίες σεζόν να βγουν πριν κυκλοφορήσουν τα βιβλία, ώστε η αγωνία να κλιμακωθεί και οι προβλέψεις να γίνουν μέρος της ίδιας της σειράς, μεγαλώνοντας και την επιτυχία της. Ο,τι πολύ συζητιέται, γίνεται σουξέ παγκόσμιο. 

Όλα αυτά ισχύουν και δεν ισχύουν. Το μυστικό της επιτυχίας του Game of Thrones θα παραμείνει μυστικό και μετά το τέλος του: η επιτυχία ξεπέρασε κάθε προσμονή. Βάζω στοίχημα πως όποιος επιχειρήσει να το αντιγράψει (και θα το κάνουν πολλοί…) θα φάει το κεφάλι του.

Βαθιές παιδικές ανάγκες

Το κοινό που περίμενε να παρακολουθήσει μια τέτοια σειρά ήταν μεγάλο και οι παραγωγοί του HBO το γνώριζαν: απλά αυτό το κοινό μεγάλωσε κι άλλο. Το παγκόσμιο κινηματογραφικό σουξέ του «Αρχοντα των Δαχτυλιδιών» έδειχνε πως ο κόσμος διψάει για τέτοια παραμύθια – το έπος τραβάει την προσοχή από τον καιρό της Ιλιάδας, συγκινεί και ξυπνά όντως βαθιές παιδικές ανάγκες. Οι ανατροπές, μερικές απο τις οποίες ήταν πραγματικά απροσδόκητες, έδωσαν στις μικρές μπανάλ ιστορίες του έπους μια περίεργη μεγαλοπρέπεια. Τίποτα από όσα έχουν συμβεί στο GOT δεν είναι αληθινά πρωτότυπα: τα συναντάς σε σεξπηρικά δράματα και λαϊκά παραμύθια – η έμπνευση του Τζόρτζ Ρ. Μάρτιν έρχεται από την καλή γνώση των μύθων και των παραμυθιών: δεν θα με εξέπληττε αν μάθαινα ότι ο τύπος είναι και καλός γνώστης της ελληνικής μυθολογίας ή των ελληνικών τραγωδιών. Αυτό, όμως που αληθινά με εκπλήσσει είναι το πώς χρησιμοποιεί κάθε βοτσαλάκι για να χτίσει μια μεγάλη σκηνή που ακολουθεί: κάθε φορά που νομίζεις πως έχει βρει αυτό το δρομάκι του εσωτερικού λαβύρινθου και πως έχεις καταλάβει που πάει το πράγμα, μια λεπτομέρεια που έχει προηγηθεί και που δεν έχεις προσέξει, έρχεται να ακυρώσει τα πάντα. Αν πενήντα άνθρωποι συζητήσουν για το φινάλε, θα προκύψουν πενήντα διαφορετικά φινάλε. Και αν κάποια πράγματα περιμένουμε όλοι να τα δούμε να συμβαίνουν (το θάνατο της κακιάς Σέρσι π.χ ή τη θυσία του Τζον Σνόου ή του Τίριον, – λέω εγώ) τίποτα δεν είναι δεδομένο και κανείς δεν μπορεί να φανταστεί το τέλος. Στα παραμύθια ήξερες σχεδόν πάντα το τέλος και όλη η αγωνία είχε να κάνει με το πώς θα φτάναμε σε αυτό – στον Αρχοντα των Δαχτυλιδιών π.χ ήταν δεδομένο ότι ο κόσμος θα γλύτωνε χάρη στον νεαρό, άφοβο και ηθικό Χόμπιτ. Στο Game of Thrones εγώ τουλάχιστον δεν έχω πια καμία βεβαιότητα για το τι μέλει γενέσθαι. Κάποιοι θα γλυτώσουν για να φτιάξουν τον κόσμο όπως τον ξέρουμε. Αλλά μην με ρωτάτε ποιοι.

Το παιγνίδι των προβλέψεων

Παρακολουθώντας καλοκαιριάτικα τα επτά επεισόδια του έβδομου κύκλου προσωπικά παραιτήθηκα από κάθε εκτίμηση για το τι μπορεί προσεχώς να συμβεί: η δράση και η πορεία προς το φινάλε με ενθουσιάζουν πιο πολύ από το παιγνίδι των προβλέψεων. Αν το GOT είναι το μεγαλύτερο παραμύθι που είδαμε ποτέ, ας το χαρούμε για αυτό που είναι: την κατάληξη της ιστορίας την γνωρίζει μόνο ο μεγάλος αφηγητής παραμυθάς κύριος Μάρτιν κι αφού επτά ολόκληρα χρόνια κρατά την προσοχή μας, ας περιμένουμε το τελικό κρεσέντο χωρίς πολλές πολλές εκτιμήσεις. Εκτός αν την παρακολουθούμε και για αυτό την σπουδαία αυτή σειρά: για να διαπιστώσουμε αν η δική μας φαντασία είναι εξίσου δημιουργική, εξίσου αδάμαστη.

Είναι δεδομένο ότι καμία σειρά στην ιστορία της τηλεόρασης δεν κατάφερε να έχει τόση φρεσκάδα και τόσο ενδιαφέρον μετά από επτά ολόκληρες σεζόν. Μετρά σίγουρα ότι τα επεισόδια είναι κάθε φορά λίγα, όμως αν το ενδιαφέρον των τηλεθεατών παραμένει είναι γιατί οι ίδιες οι ιστορίες των πρωταγωνιστών ξεπερνούν τις προσδοκίες. Από την αρχή της σειράς λίγοι πρωταγωνιστές έχουν μείνει αναλλοίωτοι: ο πραγματικός χρόνος προβολής της σειράς έχει μια καταλυτική επίδραση στους χαρακτήρες των ηρώων, που μεγάλωσαν και άλλαξαν μπροστά στα μάτια μας, σαν να είναι κανονικοί άνθρωποι κι όχι οι χάρτινοι ήρωες ενός έπους του φανταστικού. Η Ντενίρις είναι μια καλή υπολογίστρια που όμως δυσκολεύεται να τιθασεύσει τα πάθη της. Ο Τίριον, ίσως ο περισσότερο απροσδόκητος πρωταγωνιστής σειράς στην ιστορία της τηλεόρασης, από μεθύστακας και χωρατατζής, έχει γίνει ένας σοφός, που όμως τόσο σοφός δεν είναι: οι πιο πολλές προβλέψεις του αποδείχτηκαν λάθος. Ο Τζον Σνόου, που τον γνωρίσαμε ως αγχωμένο παιδάκι που αντιμετώπιζε τις γυναίκες με φόβο, είναι, επτά πραγματικά χρόνια αργότερα, ένας στρατηλάτης. Οι κόρες του Νεντ Σταρκ σήμερα θα τρόμαζαν (ή θα έκαναν περήφανο) τον προ εξαετίας χαμένο πατέρα τους. Ο Τζέιμι Λάνιστερ έμαθε τη ζωή καλύτερα και η Σέρσι άντεξε βασανιστήρια που την βοήθησαν να προβάλει χωρίς ντροπή τον διαβολικό εαυτό της. Ο Μπραν Σταρκ, ο Σαμ, ο Θίον Γρεϊτζόι, είναι σήμερα άλλοι άνθρωποι: τους γνωρίσαμε παιδάκια και μεγάλωσαν μπροστά στα μάτια μας. Είδαμε την πορεία της ζωής τους να παίρνει άλλη τροπή, όπως ποτέ δεν είχε συμβεί μέχρι τώρα με  τηλεοπτικούς ήρωες.

Το απόλυτο χάος

Δεν ξέρω ποιο είναι το μυστικό. Ισως η επιτυχία να οφείλεται στο ότι μέσα σε ένα εξαιρετικά θεαματικό σκηνικό παρακολουθούμε ήρωες να κάνουν λάθη, να αλλάζουν απρόβλεπτα, να μεταβάλλονται, ενώ σταθερό παραμένει επτά χρόνια τώρα το δικό μας ενδιαφέρον. Το ενδιαφέρον για κάτι τόσο πολύπλοκο και τόσο χαώδες που δεν έπρεπε να προκαλεί κανένα ενδιαφέρον…