Το αποψινό classico μπορεί να κρίνει το πρωτάθλημα στην Ισπανία. Αν αποδειχτεί ένα ενδιαφέρον ματς θα γράψω κάτι για αυτό και το βράδυ – τελειώνει ευτυχώς νωρίς. Περιμένοντας το θυμίζω ένα παλιό κείμενο, γραμμένο πριν από ένα αντίστοιχο ματς. Δημοσιευμένο το 2004 στο Sportime με τίτλο «Τα παιδιά μόνο το βλέπουν σωστά».

Μόνες οι δυο τους  

«Δε γίνεται κανένα ματς στην Ευρώπη το Σαββατοκύριακο από τη στιγμή που παίζουν η Μπαρτσελόνα και η Ρεάλ Μαδρίτης μεταξύ τους. Η αναμέτρησή τους δεν είναι απλώς η μεγάλη κλασσική μάχη, η D day του ισπανικού πρωταθλήματος, είναι πολύ περισσότερο ένα παγκόσμιο ντέρμπι, το πρώτο ίσως παγκοσμιοποιημένο ντέρμπι της ιστορίας του ποδοσφαίρου. Δεν το λέω προβοκατόρικα, αλλά με την επίγνωση της κατάστασης: το ισπανικό πρωτάθλημα δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε το Μπαρτσελόνα - Ρεάλ Μαδρίτης. Και το ποδόσφαιρο θα ήταν λιγότερο δημοφιλές στην Ευρώπη, αν έλειπε αυτό το ματς, όχι από την Ισπανία αλλά από τη ζωή μας.  

Όταν είμασταν παιδιά

Τα παιδάκια, που ξέρουν την αξία της ευθύτητας πιο πολύ από τους μεγάλους, με ρωτάνε πάντα: στην Ισπανία τι ομάδα είσαι φίλε; Μπαρτελόνα ή Ρεάλ Μαδρίτης; Στον εξαιρετικά απλοϊκό κόσμο τους, στον οποίο υπάρχουν μόνο στρατόπεδα γεμάτα φίλους κι εχθρούς, η δίλημματική προσέγγιση της πραγματικότητας είναι η απόδειξη ότι στο γονίδιο του ο άνθρωπος κουβαλάει την ανάγκη για γνώση: μεγαλώνοντας και βλέποντας τον κόσμο όλο και πιο σύνθετα, χάνουμε την ανάγκη για απλές αλήθειες. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από τη Μπαρτσελόνα και τη Ρεάλ Μαδρίτης (στην Ισπανία και ίσως και σε ολόκληρο τον κόσμο του ποδοσφαίρου), ακριβώς γιατί τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη μεταξύ τους αντιπαλότητα: μια αναμέτρηση, δυο πρωταγωνιστές, ένα νικητής όλα όμως σε μέγεθος γιγάντιο, απλησίαστο. Κάν’ τε ένα κόλπο για να καταλάβετε τι θέλω να πω. Σε μια άσχετη στιγμή χαλαρώματος, πείτε δυνατά τη λέξη Μπαρτσελόνα ή τη λέξη Ρεάλ. Όποια κι αν πείτε, δεν έχει σημασία γιατί το βέβαιο είναι ότι θα σκεφτείτε αμέσως την άλλη.

Τι είναι η Μπαρτσελόνα και η Ρεαλ

Η Μπαρτσελόνα και η Ρεάλ Μαδρίτης είναι ένα κλασσικό ζευγάρι αντιπάλων στην ιστορία. Ο ένας ορίζεται από την παρουσία του άλλου, χωρίς τον άλλο δεν θα υπήρχε – για την ακρίβεια υπάρχει για να αντιδρά σε ό,τι ο άλλος κάνει. Στο μυαλό των παιδιών ό,τι δεν είναι Μπαρστελόνα είναι Ρεάλ και το αντίστροφο. Η καθαρότητα της μανιχαϊστικής ματιάς της παιδικότητας μας διασώζεται δια μέσου της προσοχής που δείχνουμε σε αυτούς τους δύο αιώνια διαφορετικούς αντιπάλους ακόμα κι όταν μεγαλώσουμε. Η Μπαρτσελόνα και η Ρεάλ Μαδρίτης, το μεταξύ τους classico και η δική μας αντίδραση όποτε το παρακολουθούμε, είναι η απόδειξη ότι κάποτε, πριν η ματιά μας αλλοιωθεί από την ανάγκη να ενηλικιωθούμε, βλέπαμε τον κόσμο σωστά. Αυτό νομίζω κάνει το συγκεκριμένο ματς παράξενα κομβικό: πιο πολύ και από ένα ντέρμπι, είναι η ευκαιρία συνάντησης όλων εκείνων που, ως παιδιά, πίστευαν ότι ο κόσμος είναι εύκολος να τον καταλάβεις, αρκεί να έχεις ξεκαθαρίσει μέσα σου αν είσαι με τη Μπαρτσελόνα ή τη Ρεάλ Μαδρίτης. Πριν ο κόσμος θολώσει όλα ήταν ξεκάθαρα. 

Θα κάνω μια αυτοψυχαναλητική προσπάθεια να θυμηθώ τι ήταν για μένα αυτές οι δύο καθώς μεγάλωνα και θα πρότεινα σε όλους πριν από την έναρξη του ματς να κάνουν το ίδιο. Η Ρεάλ Μαδρίτης είναι η εξουσία που χρειάζεται για να υπάρχει λίγη τάξη. Η αποτελεσματικότητα. Η επιτυχία. Η αίσθηση της ανάγκης να υπάρχει σε κάθε μάχη μια τελική επικράτηση. Η κατάκτηση της κορυφής. Η θέληση για νίκη. Ο σχεδιασμός για να πετύχεις. Η εκστρατεία. Η ομορφιά του κλασσικού κάδρου. Ο ακαδημαϊσμός. Η Μπαρτσελόνα είναι η συμμετοχή σε κάτι που σε ξεπερνά και ταυτόχρονα σε γεμίζει. Η ανακούφιση που βγάζεις, όταν όλα έχουν πάει καλά. Η πίστη. Ο πόνος που προκαλεί η έλλειψη προσοχής. Η γοητεία του κατορθώματος. Ο φόβος ότι όλα μπορεί να διαλυθούν, αν δεν προσέξεις. Η φαντασία. Η μποεμ ζωή. Το παιχνίδι της έμπνευσης. Η γοητεία που σε μαγνητίζει ανεξήγητα. Το θέαμα περισσότερο από το αποτέλεσμα. Ο σεβασμός στην πρόθεση.

Δεν υπάρχει ωριμότητα  

Δεν ξέρω, αν οι δύο ομάδες στο πέρασμα των χρόνων έκαναν τιτάνιες προσπάθειες να κρατηθούν διαφορετικές: η ουσία είναι ότι έτσι τις θέλουμε. Ανταγωνιστικές, εχθρικές και απόμακρες. Φορείς διαφορετικών προσεγγίσεων για το τι είναι καλό, τι αξίζει και πως αξίζει, τι είναι ωραίο και τι σπάνιο. Η Ρεάλ Μαδρίτης υπηρετεί μέσω της τέχνης της εξουσίας (της), τη λογική των τίτλων που κερδίζει, υπάρχει για να είναι πρώτη, αξιοζήλευτη, επιβλητική. Η Μπαρτσελόνα υπηρετεί μέσω του επιτηδευμένου παραλογισμού (της) την εξουσία της Τέχνης, υπάρχει για να είναι πιο όμορφη, ίσως και πιο αγαπησιάρα. Η Ρεάλ Μαδρίτης είναι κυρία, κοσμοπολίτισσα, μάγκισσα, σχεδόν ψαρωτική. Η Μπαρτσελόνα είναι ναζιάρα, καλοκακομαθημένη, ψιλοχύμα, έτοιμη να κερδίσει το βλέμμα σου για να σου χαρίσει ευτυχία και πίκρες. Τις κοιτάζεις, διακρίνεις κάμποση έπαρση στη μία και κάμποση δηθενιά στην άλλη, λες «δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο παιδιά, μεγαλώσαμε» -  αλλά αμέσως διαπιστώνει πως μόνο έτσι δεν είναι. Η επίγνωση της πραγματικότητας δεν είναι ωριμότητα, αλλά στην περίπτωση των δυο, ένας τρόπος να λες ψέματα στον εαυτό σου.

Δυστυχώς δεν υπάρχει ωριμότητα ικανή να σε βγάλει από αυτή την αιχμαλωσία. Κάποια στιγμή είναι αλήθεια ανακαλύπτεις ότι υπάρχουν και οι Βάσκοι, οι εξεγερμένοι, οι μειονοτικοί, εκείνοι που δεν θέλουν να είναι με τους από δω ή με τους από κει, εκείνοι που διεκδικούν το δικαίωμα στη μεμονωμένη μουρμούρα και προτιμούν τη μοναξιά από τις μεγάλες παρέες. Η ζωή αφήνει χώρο σε όλους, αλλά κάποια στιγμή σε βάζει μπροστά σε διλήμματα από τα οποία δεν μπορείς να κρύβεσαι. Οσο κι αν αποφασίζεις πως η ένταξη στο classico δεν σε αφορά, αυτό σε περιμένει για να σε κερδίσει. Επειδή κανείς δεν έχει άμυνες απέναντι στην ομορφιά, εκεί που πιστεύεις πως τις προσπέρασες, ξανάρχονται μαζί η Μπαρτσελόνα και η Ρεάλ Μαδρίτης των παιδικών σου χρόνων. Αντίπαλες, αλλά και σειρήνες πραγματικές: το κατάρτι δεν θα σε σώσει, από το classico, όσο και να το θες δε θα γλιτώσεις ποτέ.

Νέα διλλήματα

Μέσα στο δίλημμα, δημιουργούνται μόνο νέα διλήμματα. Ζιντάν ή Ροναλντίνιο; Δε χρειάζεται καν να σκεφτείς ποιος είναι με τη Μπάρτσα ή τη Ρεάλ: ανήκανε ο ένας στην μια και ο άλλος στην άλλη, με βάση το DNA τους, πριν ακόμα γίνουν ποδοσφαιριστές! Όπως εσύ, όπως εγώ, όπως όλοι απόψε στο Καμπ Νου. Εκεί που χτυπάει η καρδιά της παιδικότητας του πλανήτη».