Από τη βραδιά που η Μπαρτσελόνα αποκλείστηκε από τη Ρόμα στο Τσάμπιονς λιγκ, σχεδόν ακατανόητα, έχω δει όλα τα σημαντικά παιγνίδια της. Είδα το ματς με την Βαλένθια, που ήταν το πρώτο μετά τον αποκλεισμό, είδα τον τελικό του κυπέλλου Ισπανίας, είδα φυσικά και το ματς με την Ρεάλ το βράδυ της Κυριακής κι ας μην υπήρχε κανένα απολύτως βαθμολογικό ενδιαφέρον.  Κόλλησα και τα είδα για δυο λόγους. Ο πρώτος γιατί ήθελα να δω ποια θα είναι η αντίδραση των Καταλανών μετά τον αποκλεισμό από τη Ρόμα: είναι η πρώτη φορά από τον Σεπτέμβριο που ο Ερνέστο Βαλβέρδε είχε να διαχειριστεί ένα αληθινά κακό αποτέλεσμα. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι πιστεύω στην ιστορία του τσακωμού του κόουτς με τον Λίο Μέσι και τον Πικέ, δηλαδή στην είδηση κυκλοφόρησε στην Βαρκελώνη μετά τον αποκλεισμό της Μπάρτσα στο Τσάμπιονς λιγκ. Το γεγονός διαψεύστηκε, αλλά κανείς δεν βγάζει από το μυαλό του τέτοιες ιστορίες: το λέω μετά βεβαιότητας κι ας μην ξέρω τι άνθρωποι είναι ο Μέσι κι ο Πικέ. Ξέρω τι άνθρωπος είναι ο Ερνέστο.

Οι αποφάσεις των παικτών

Είναι λογικό η ευθύνη ενός αποκλεισμού μιας ομάδας, όπως είναι η Μπαρτσελόνα, να χρεωθεί και στον προπονητή της: παντού σχεδόν συμβαίνει αυτό κι ο λόγος που οι προπονητές υπογράφουν συμβόλαια εκατομμυρίων είναι κι αυτός – όλοι πληρώνονται για να φταίνε, δηλαδή για να έχουν την δύναμη να σηκώσουν το βάρος της κριτικής, αλλά και της αποτυχίας. Φυσικά, όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, κανείς δεν εξήγησε σε τι πραγματικά έφταιξε ο Βαλβέρδε, όταν στη Ρώμη η Μπάρτσα αποκλείστηκε. Ακούστηκαν και στη Βαρκελώνη οι συνηθισμένες γενικότητες: άλλοι είπαν ότι φοβήθηκε τη Ρόμα κι έπαιξε συντηρητικά, άλλοι ότι την υποτίμησε και παρουσίασε μια ομάδα υπερβολικά χαλαρή, άλλοι ότι δεν έκανε γρήγορα αλλαγές – παντού λένε τα ίδια και τα ίδια. Στην πραγματικότητα σε εκείνο το ματς, (ίσως το μοναδικό κακό ματς, που έκανε η Μπαρτσελόνα από τον Σεπτέμβριο μέχρι τώρα), το μεγάλο λάθος το κάνουν οι παίκτες, που δεν έχουν καταλάβει ότι χωρίς ένα γκολ στη Ρώμη το 4-1 του πρώτου ματς ανατρέπεται. Πιθανότατα η ευκολία με την οποία κέρδισαν το πρώτο παιγνίδι και η τραγική εμφάνιση της άμυνας των Ιταλών, που είχαν πετύχει δυο αυτογκόλ, οδήγησε τους παίκτες της Μπάρτσα στο συμπέρασμα ότι ένα γκολ θα το βάλουν ασκώντας την ελάχιστη πίεση. Δεν νομίζω ότι ο Βαλβέρδε δεν τους είχε προετοιμάσει σωστά ή δεν τους είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο – δεν είναι κουτός. Αλλά η βασική δική του δουλειά ολοκληρώνεται στην προετοιμασία ενός αγώνα: όλα τα υπόλοιπα είναι αποφάσεις των παικτών κυρίως.

Διαφορετικό το τέλος

Συνέχεια εκείνου του ματς, μου φάνηκε το παιγνίδι της Κυριακής με την Ρεάλ: ίδια ιστορία, αλλά διαφορετικό τέλος. Πάλι η Μπαρτσελόνα έπρεπε να βγάλει μια αντίδραση μετά από ένα κακό πρώτο ημίχρονο, στο οποίο η μοναδική καλή στιγμή της ήταν το γκολ του Σουάρες με το οποίο άνοιξε το σκορ: όλα τα υπόλοιπα έμοιαζαν λάθος. Η ίδια ομάδα, που πήγε στα αποδυτήρια χωρίς να βρίσκεται πίσω στο σκορ, ενώ κάτι τέτοιο θα της άξιζε, μένοντας με δέκα παίκτες έπαιξε πολύ καλύτερα στο δεύτερο ημίχρονο για ένα πολύ απλό λόγο: γιατί ο Μέσι με τρεις τέσσερις ενέργειες από τις δικές του πανικόβαλε την Ρεάλ Μαδρίτης όσο χρειαζόταν για να μην πιέσει αυτή όσο θα έπρεπε. Ο Μέσι δημιούργησε φάσεις που ανάγκασαν την Ρεάλ να οπισθοχωρήσει για λίγο από φόβο μήπως δεχτεί και τρίτο γκολ: αυτά τα διαστήματα τακτικής υποχώρησης μείωσαν τον χρόνο της επίθεσης της Βασίλισσας, που μολονότι αγωνιζόταν χωρίς τον Ρονάλντο ήταν αρκετά επικίνδυνη. Στο τέλος ο Μέσι έκανε την ισοπαλία ένα ανεκτό αποτέλεσμα: η Ρεάλ συμβιβάστηκε με αυτή, αν και καλύτερη. Θα μπορούσε να κερδίσει, αν απλά της έδινε ο διαιτητής ένα πέναλτι από αυτά που δεν χρειάζονται VAR, αλλά θα μπορούσε και να χάσει αν ο Νάβας δεν έκανε δυο τουλάχιστον μεγάλες επεμβάσεις. Αν ο Μέσι είχε κάνει και στη Ρώμη τρεις τέτοιες ενέργειες, πιθανότατα η ιστορία του εφετινού Τσάμπιονς λιγκ να ήταν διαφορετική κι αυτό είναι ένα πρόβλημα. Όχι για τον Μέσι, αλλά για τον Βαλβέρδε.

Από το χρονοντούλαπο της ιστορίας

Κάθε προπονητής είναι υποχρεωμένος να στήνει την ομάδα του γύρω από τους μεγάλους παίκτες που αυτή έχει. Από τα χρόνια του Χερέρα η αγαπημένη πρακτική των προπονητών είναι να βρίσκουν ένα ηγέτη σε κάθε γραμμή: με ένα θηρίο στην άμυνα, με ένα ηγέτη στη μεσαία γραμμή και με ένα σκόρερ ράτσας στην επίθεση είναι εύκολο να βάλεις τις βάσεις  μιας καλής ομάδας. Στην περίπτωση της Μπαρτσελόνα υπάρχει εδώ και μερικά χρόνια ένα παράδοξο: ο αληθινά μεγάλος παίκτης είναι ένας, ο Μέσι. Με την αποστράτευση της παλιάς φρουράς (Πουγιόλ, Τσάβι, Βίγια, Ντάνι Αλβες κτλ) και την κόπωση του Ινιέστα όλοι οι υπόλοιποι πλέον είναι αρκετά πίσω του: ο Σουάρες π.χ είναι περισσότερο βοηθός του πάρα σταρ.

Φέτος, μετά την φυγή του Νεϊμάρ, αυτό έγινε ακόμα περισσότερο ευδιάκριτο και κατά κάποιο τρόπο απλοποίησε και τη δουλειά του Βαλβέρδε: το 4-4-2 ανασύρθηκε ως λύση από το χρονοντούλαπο της ιστορίας για να υπάρξουν παίκτες διατεθειμένοι να τρέξουν για χάρη του Μέσι. Ο Βαλβέρδε έφτιαξε μια Μπαρτσελόνα που του επέτρεψε να κάνει τη διαφορά δείχνοντάς του πόσο τον πιστεύει, κι αυτός όντως πήρε την ομάδα από το χέρι, μολονότι τρέχει και συμμετέχει στο παιγνίδι λιγότερο. Ο Βαλβέρδε για να μην χαλάσει τον μηχανισμό, που στήθηκε γύρω από το Μέσι χρησιμοποίησε λιγότερο τον Κουτίνιο, δεν πίεσε τον Ντεμπελέ, μοίρασε το χρόνο των Παολίνιο και Ινιέστα – ήθελε φανερά περισσότερο τρέξιμο από τους μέσους του και λιγότερο παραγωγική δουλειά: ακόμα και η κατοχή της μπάλας ήταν πιο λίγη. Με πρακτικότητα και σύνεση ο Βαλβέρδε οδήγησε τη Μπάρτσα στο να γράψει ιστορία κερδίζοντας ένα νταμπλ αήττητη χωρίς να είναι ποιοτικότερη από τη Ρεάλ – κι αυτό ήταν το αληθινά κατόρθωμα. Όμως όλα αυτά ο Βαλβέρδε τα έκανε, αντιμετωπίζοντας τον Μέσι ως τον καλύτερο ποδοσφαιριστή του καιρού μας, αλλά πιέζοντάς τον κιόλας αρκετά: ο Ερνέστο είναι απαιτητικός, σκληρός και δεν χαρίζεται. Για αυτό πιστεύω πως ο Αργεντίνος του χρέωσε τον αποκλεισμό στο Τσάμπιονς λιγκ: φοβάμαι πως ο Μέσι θέλει κανάκεμα και όχι πίεση – κι αυτό ίσως τελικά είναι και το πρόβλημά του στην Εθνική Αργεντινής π.χ. Δεν του αρκεί μια ομάδα στημένη γύρω του: θέλει να μην τον αγγίζει και καμία απολύτως ευθύνη στις αποτυχίες. Όταν η ομάδα κερδίζει, κερδίζει αυτός, όταν χάνει, χάνει ο προπονητής του.  

Με τον ιδρώτα των υπόλοιπων

Τσακώθηκαν μετά τον αποκλεισμό από τη Ρόμα, δηλαδή μετά την μοναδική ήττα της Μπάρτσα μέσα στη σεζόν, ο Μέσι κι ο κόουτς; Αυτό που εγώ βλέπω είναι ότι ο Μέσι τα μπράβο στον προπονητή τα αποφεύγει και είναι παράξενο γιατί μιλάμε για τον προπονητή μιας ομάδας, που κάνει ένα νταμπλ αήττητη. Αυτή η τσιγγουνιά του σε ό,τι έχει να κάνει με τα καλά λόγια είναι άδικη για τον Βαλβέρδε, που έκανε μια καταπληκτική σεζόν στήνοντας στα πόδια της μια ομάδα, που πέρυσι έχασε το πρωτάθλημα και που το καλοκαίρι παρέπαιε.

Δεν ξέρω αν ο Ερνέστο θα μείνει ή αν θα φύγει. Αν πάντως πρέπει να μείνει για να κάνει τη νταντά στο Μέσι, ο ρόλος δεν του ταιριάζει. Η ιστορία θα γράψει πως έκανε ένα νταμπλ αήττητος. Με τον Μέσι, αλλά όχι μόνο με αυτόν: το πέτυχε και με τον ιδρώτα των υπόλοιπων. Πέρυσι που υπήρχε ο Μέσι, αλλά όχι ο Βαλβέρδε, η Μπάρτσα έβλεπε τέτοιο καιρό τα πανηγύρια της Ρεάλ για το πρωτάθλημα…